Sprawozdanie z działalności GIIF za 2022 rok

15 maj 2023
Temat Serwis Audytorów Śledczych
Kategorie Compliance
Jurysdykcje Polska

Jak wynika ze sprawozdania opublikowanego przez Generalnego Inspektora Informacji Finansowej (dalej: GIIF) 2022 rok był rekordowy pod względem  zawiadomień o działalności i transakcjach podejrzanych, przy jednoczesnym spadku liczby zawiadomień przekazywanych przez GIIF do jednostek prokuratury w związku z podejrzeniem prania pieniędzy. Dokument zawiera również informacje na temat przeprowadzonych przez GIIF kontroli i prac nad aktualizacją Krajowej Oceny Ryzyka.

W zeszłym roku GIIF otrzymał łącznie ponad 4500 tzw. SARów (z ang. Suspicious Activity Reports), jest to najwyższa liczba zawiadomień zarejestrowanych w ciągu roku i stanowi 17% wzrost w stosunku do 2021 r.  95% z tych zawiadomień zostało przekazanych przez instytucje obowiązane,~ 4,6% przez jednostki współpracujące, zaś pozostałe ~ 0,4% pochodziło z innych źródeł.

Postępowania analityczne GIIF

Pomimo rekordowej liczby zawiadomień, w 2022 r. zanotowano ponad 11% spadek liczby wszczętych przez GIIF postępowań analitycznych dotyczących podejrzenia prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu (z 2447 w 2021 r. na 2166 w 2022r.) Znacząco (o ponad 37%) spadła również liczba zawiadomień głównych przekazywanych przez GIIF do jednostek prokuratury w związku z podejrzeniem popełnienia przestępstwa prania pieniędzy – w 2021 r. było ich 519, w 2022 r. 326. Aż 56% zawiadomień głównych stanowiły zawiadomienia dotyczące podejrzenia prania pieniędzy pochodzących z korzyści związanych z różnego rodzaju oszustwami i wyłudzeniami, 26% – z przestępstwami skarbowymi, natomiast 6% zawiadomień dotyczyło przemytu i nielegalnego handlu. Oszustwa i wyłudzenia identyfikowane przez GIIF to m.in.:

·       doprowadzenie osób fizycznych, często obcokrajowców, do niekorzystnego rozporządzania mieniem poprzez oferowanie tym osobom fikcyjnych inwestycji głównie w kryptowaluty.

·       podszywanie się pod inną osobę lub pod kontrahenta i przekonywanie głównie podmiotów gospodarczych do zlecenia płatności na rachunki oszustów.

·       wyłudzenie danych dostępowych do produktów finansowych lub innych poufnych informacji umożliwiających kradzież środków.

Jak EY może pomóc

  • Ochrona sygnalistów (whistleblowing)

    Prawo dotyczące ochrony sygnalistów zobowiązuje firmy do udostępnienia kanałów umożliwiających poufne zgłaszanie naruszeń, wdrożenie mechanizmów praktycznie chroniących sygnalistów przed odwetem oraz wypracowanie zasad rozpatrywania zgłoszeń w ściśle określonych terminach. Sprawdź jak możemy pomóc w dostosowaniu firmy do nowych przepisów.

    Przeczytaj więcej

  • Sankcje gospodarcze - sklep on-line

    Od lutego 2022 firmy z obszaru Unii Europejskiej muszą przestrzegać sankcji gospodarczych nałożonych w bezprecedensowej skali na Rosję i Białoruś. Nasz zespół ma unikalne doświadczenie w tematach sankcyjnych – edukacji, weryfikacji kontrahentów oraz wdrażaniu odpowiednich procedur. Pomagamy ograniczyć ryzyko kar finansowych i odpowiedzialności karnej wynikające z naruszeń przepisów sankcyjnych.

    Przeczytaj więcej

  • Zarządzanie zgodnością i etyką (Compliance & Integrity)

    Wspieramy firmy w prowadzeniu etycznego biznesu budując systemy compliance oraz wdrażając narzędzia i mechanizmy sprzyjające zarządzaniu zgodnością.

    Przeczytaj więcej

Łączna wartość blokad i wstrzymań dokonanych przez GIIF w 2022 r. wyniosła 165,9 mln zł i nieznacznie spadła w porównaniu do roku poprzedniego, w którym wyniosła 179,1 mln zł. Należy zwrócić uwagę na to, że aż ~ 115 mln zł (czyli około 70%) zostało zablokowanych i wstrzymanych przez GIIF na skutek zawiadomień przekazanych przez instytucje obowiązane w trybie art. 86 ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.

 

 

Kontrole przeprowadzone przez GIIF

 

W zeszłym roku GIIF przeprowadził 8 kontroli w instytucjach obowiązanych, w tym w 3 bankach. W ich wyniku stwierdzono łącznie 148 nieprawidłowości dotyczących braków natury formalnej oraz nieprawidłowości merytorycznych. Ponadto GIIF w związku z przeprowadzoną kontrolą, skierował do prokuratury 4 zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa niedopełnienia obowiązku przekazania Generalnemu Inspektorowi zawiadomienia o podejrzeniach w obszarze prania pieniędzy/finansowania terroryzmu lub przekazania GIIF nieprawdziwych lub zatajania prawdziwych danych.

 

 

Postępowania karne

 

Jak wynika z danych przekazanych GIIF przez Ministerstwo Sprawiedliwości w 2022 roku wszczęto 316 sądowych postępowań karnych wobec 823 osób o przestępstwo prania pieniędzy. Za popełnienie tego przestępstwa prawomocnie skazano 236 osób, natomiast 547 osób skazanych zostało w I instancji. W prowadzonych postępowaniach dokonano zabezpieczeń majątkowych w łącznej wysokości 2 883 999 zł, orzeczono zajęcie wartości majątkowych na kwotę 397 000 zł oraz orzeczono przepadek mienia w łącznej wysokości 213 043 034 zł. Jednocześnie w zeszłym roku sądy powszechne nie wszczęły ani jednego postępowania karnego w związku z przestępstwem finansowania terroryzmu, natomiast zakończyły jedno postępowanie karne, prowadzone w tym kierunku. Nie odnotowano również skazań prawomocnych za finansowanie terroryzmu.

 

 

Współpraca międzynarodowa

 

Spośród 399 wniosków o udzielenie informacji skierowanych do GIIF z zagranicznych jednostek analityki finansowej większość (ponad 68%) pochodziła z krajów Unii Europejskiej (najwięcej z Niemiec, Francji i Łotwy). Spoza Unii Europejskiej, najwięcej wniosków o informacje do GIIF przekazała Ukraina, Stany Zjednoczone i Wielka Brytania. W związku z decyzją o zaprzestaniu wymiany informacji z rosyjską jednostką analityki finansowej, podjętej w ramach Grupy Egmont, GIIF nie udzielił odpowiedzi na dwa wnioski otrzymane z tego kraju. Z kolei GIIF skierował łącznie 400 wniosków z prośbą o udzielenie informacji, z czego również większość (68%) skierowano do państw członkowskich Unii Europejskiej (najczęściej Niemcy, Litwa i Czechy). Podobnie jak w przypadku wniosków przychodzących – wśród państw spoza UE dominowały Ukraina oraz Wielka Brytania.

 

 

Prace nad Krajową Ocenę Ryzyka

 

Zgodnie z informacjami przekazanymi przez GIIF projekt nowej wersji Krajowej Oceny Ryzyka Prania Pieniędzy oraz Finansowania Terroryzmu przedstawiono członkom Komitetu Bezpieczeństwa Finansowego pod koniec 2022 r. Jak wskazano, na wydłużenie prac nad dokumentem wpłynęła wojna w Ukrainie i związane z nią sankcje na Rosję i Białoruś oraz napływ uchodźców na terytorium Polski. Dodatkowo w październiku 2022 r. Komisja Europejska opublikowała tzw. ponadnarodową ocenę ryzyka związanego z praniem pieniędzy i finansowaniem terroryzmu, która również wpłynęła na kształt projektu aktualizowanej Krajowej Oceny Ryzyka. Z uwagi na niezakończenie prac nad Krajową Oceną Ryzyka Prania Pieniędzy oraz Finansowania Terroryzmu w roku 2022, GIIF uznał za zasadne uwzględnienie w dokumencie danych statystycznych jednostek współpracujących za rok 2022, w szczególności informacji z prokuratur, Krajowej Administracji Skarbowej i policji.

 

Pełne sprawozdanie z działalności GIIF za 2022 rok dostępne jest na stronie Ministerstwa Finansów. [1]

Zobacz również

Ryzyko sankcyjne w biznesie – omówienie wymogów na podstawie rzeczywistych przypadków

Serdecznie zapraszamy do udziału w webcaście pt. „Ryzyko sankcyjne w biznesie – omówienie wymogów na podstawie rzeczywistych przypadków”

Compliance Roadmap: Regulacyjny sprint czy maraton zgodności? Okiem praktyka o wyzwaniach Compliance Officera

Weź udział w bezpłatnym webcaście z cyklu Compliance Roadmap. Regulacyjny sprint czy maraton zgodności? Okiem praktyka o wyzwaniach compliance officera".

Dyrektywa o ochronie sygnalistów, a postępowania wyjaśniające

Jednym z nowych obowiązków nakładanych przez dyrektywę o ochronie sygnalistów jest konieczność prowadzenia wewnętrznych postępowań wyjaśniających. Sednem tego zagadnienia, a jednocześnie kluczowym wyzwaniem dla spółek i organów zarządczych będzie kwestia wykazania, że przy podejmowaniu działań następczych dochowano należytej staranności. W przeciwnym razie spółka może narażać się na negatywne konsekwencje.

Jarosław Grzegorz

Trzy linie obrony - kto jest odpowiedzialny za zarządzanie ryzykiem?

Model trzech linii obrony, do którego odwołują się m.in. Dobre praktyki spółek notowanych na GPW, wskazuje, że za zarządzanie ryzykiem odpowiedzialni są (w różnym stopniu i zakresie): pracownicy operacyjni jako właściciele ryzyk, ich przełożeni, czyli menedżerowie ryzyk, którzy stoją na drugiej linii obrony oraz audyt wewnętrzny będący trzecią linią obrony, który podobnie jak w przypadku pozostałych procesów pełni funkcję stricte kontrolną.

Jarosław Grzegorz

Ochrona sygnalistów przed odwetem

Najistotniejszym celem dyrektywy o ochronie sygnalistów, jest uniemożliwienie stosowania działań odetowych wobec sygnalisty zgłaszającego przypadki naruszenia prawa Unii Europejskiej.

Jarosław Grzegorz

Kto to jest sygnalista?

Polska jest w gronie państw, w których obowiązek wdrożenia rozwiązań umożliwiających zgłaszanie nieprawidłowości jest uregulowany tylko częściowo. Wynika to np. z ustaw regulujących działalność instytucji finansowych.

Mariusz Witalis + 1

Ochrona sygnalistów (whistleblowing)

Prawo dotyczące ochrony sygnalistów zobowiązuje firmy do udostępnienia kanałów umożliwiających poufne zgłaszanie naruszeń, wdrożenie mechanizmów praktycznie chroniących sygnalistów przed odwetem oraz wypracowanie zasad rozpatrywania zgłoszeń w ściśle określonych terminach. Sprawdź jak możemy pomóc w dostosowaniu firmy do nowych przepisów.

Dwie twarze informatyki śledczej

.

Zuzanna Hałemejko + 1

Sankcje gospodarcze - sklep on-line

Od lutego 2022 firmy z obszaru Unii Europejskiej muszą przestrzegać sankcji gospodarczych nałożonych w bezprecedensowej skali na Rosję i Białoruś. Nasz zespół ma unikalne doświadczenie w tematach sankcyjnych – edukacji, weryfikacji kontrahentów oraz wdrażaniu odpowiednich procedur. Pomagamy ograniczyć ryzyko kar finansowych i odpowiedzialności karnej wynikające z naruszeń przepisów sankcyjnych.

Polska ustawa sankcyjna

16 kwietnia 2022 r. weszła w życie polska ustawa sankcyjna. Dotyczy szczególnych rozwiązaniań w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego. Jakie zmiany wprowadza?

EY Polska

Sankcje gospodarcze nałożone na Rosję z perspektywy polskich przedsiębiorstw. Co zmienia zakaz eksportu do Rosji?

UE, USA i Wielka Brytania wprowadzają kolejne pakiety sankcje gospodarcze nałożone na Rosję., m.in. zakaz eksportu do Rosji i Białorusi. W konsekwencji zostały wprowadzone sankcje odwetowe Rosji. Co to oznacza dla polskich przedsiębiorców?

Michał Rączy

Ryzyko sankcyjne. Co oznaczają sankcje gospodarcze dla przedsiębiorców?

Jak działają sankcje gospodarcze? Co to są listy sankcyjne i ryzyko sankcyjne? Sprawdź, jak wprowadzane sankcje wpływają na prowadzenie biznesu i jak bronić się przed ryzykiem sankcyjnym?

Michał Piekarczyk

Klapki na oczach czy szerokie horyzonty?

Światowe Badanie Uczciwości w Biznesie 2022 ukazuje jak usprawnienie ładu korporacyjnego może zwiększyć uczciwość biznesu

EY Polska

Zarządzanie ryzykiem nadużyć

Dowiedz się więcej o Dziale Zarządzania Ryzykiem Nadużyć oraz o tym, jak pomagamy firmom realizować cele z zakresu uczciwości w biznesie.

Czas na ochronę sygnalistów - badanie EY

W przeddzień wejścia w życie Dyrektywy UE o ochronie sygnalistów* zapytaliśmy polskie spółki, które od 17 grudnia 2021 r. będą podlegały jej wymogom, o ich stopień gotowości oraz wyzwania, z którymi się zmagają. Wyniki naszego badania zbiegają się w czasie z zamieszczeniem w wykazie prac legislacyjnych polskiego projektu** ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa, którego przyjęcie planowane jest w IV kwartale 2021r.

Jarosław Grzegorz

Jak skuteczna struktura sygnalizowania o możliwych naruszeniach może pomóc w tworzeniu trwałej wartości?

Skuteczne systemy sygnalizowania możliwych naruszeń są istotne nie tylko z punktu widzenia prawa i etyki, ale także pomagają firmom zyskać przewagę konkurencyjną. Dowiedz się więcej.

EY Global

Zapobieganie nadużyciom finansowym i ich wykrywanie: wzmocnienie roli przedsiębiorstw, biegłych rewidentów i organów regulacyjnych

Dowiedz się, dlaczego konieczne jest ponowne zbadanie, w jaki sposób tradycyjne procedury kontroli podchodzą do ryzyka nadużyć finansowych.

EY Global

         Kontakt

    Chcesz dowiedzieć się więcej? Skontaktuj się z nami.

    EY oznacza globalną organizację i może odnosić się do jednej lub więcej firm członkowskich Ernst & Young Global Limited, z których każda stanowi odrębny podmiot prawny. Ernst & Young Global Limited, brytyjska spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, nie świadczy usług na rzecz klientów.