Türkiye ve OECD Sütun 2 modelinin basit karşılaştırması

Kapsam

Nihai ana işletmesinin yıllık konsolide finansal tablosundaki hasılatı, önceki 4 hesap döneminin en az ikisinde 750 milyon Avro karşılığı Türk lirası sınırını geçen ÇUİ grupları

OECD Sütun 2 Model Kurallarında yer alan kapsam ile uyumludur.

Muaf kuruluşlar ve istisnalar

Kamu kurum ve kuruluşları ile uluslararası kuruluşlar

- Kar amacı gütmeyen kuruluşlar
- Emeklilik yatırım fonları
- Nihai ana işletme niteliğinde olup yatırım fonu kapsamında değerlendirilen fonlar
- Nihai ana işletme niteliğinde olup gayrimenkul yatırım fonları başta olmak üzere gayrimenkul yatırım araçları kapsamında değerlendirilenler
- Düzenleme kapsamında muaf sayılan diğer kuruluşlar

Bununla birlikte, aşağıdaki kazançlar yerel ve küresel asgari vergiden istisna tutulmaktadır:
- Uluslararası deniz taşımacılığı faaliyetlerinden elde edilen kazançlar

OECD Sütun 2 Model Kurallarında yer alan muaf kuruluşlar ve istisnalar ile uyumludur.

Konsolidasyon

Var.

OECD Sütun 2 Model Kurallarıyla uyumludur.

Ertelenmiş vergi etkisi

Var.

OECD Sütun 2 Model Kurallarıyla uyumludur.

İşletme bazlı kazanç veya zararın hesaplanması

Bağlı işletmenin ilgili hesap dönemine ilişkin işletme bazlı kazanç veya zararı, finansal muhasebe net kazanç veya zararına kanunda sayılan belli düzeltmelerin yapılmasıyla bulunmaktadır.

Söz konusu düzeltme kalemlerinin çoğunluğu Sütun 2 Model Kurallarıyla aynı olmakla birlikte, aşağıdaki kalem açısından farklılık görülmektedir:

- Öz sermaye kazanç veya zararlarının ülkesel bazlı kazancın tespitinde dikkate alınmasının seçimlik olması (dikkate alınması durumunda takip eden dört hesap dönemi boyunca bu tercih değiştirilemez)

Düzeltilmiş kapsanan vergilerin hesaplanması

Düzeltilmiş kapsanan vergiler; kapsanan vergilere ilişkin olarak tahakkuk eden cari dönem vergi giderinin, kanunda sayılan kalemler ile düzeltilmiş tutarı ile toplam ertelenmiş vergi düzeltme tutarı, finansal tablolarındaki öz kaynak değişim tablosu veya diğer kapsamlı gelir tablosunda gösterilen ve işletme bazlı kazanç/zarar kapsamına giren kazanç veya zararlarla ilgili kapsanan vergilerdeki herhangi bir artış veya azalış tutarlarının toplamına eşittir.

OECD Sütun 2 Model Kurallarındaki hesaplama ile uyumludur.

Vergi yükünün hesaplanması

Uluslararası finansal raporlama standardına göre ülke bazlı olarak, belli düzeltmeler dahilinde kapsanan vergiler ve kazanç/zarar hesaplanacaktır. Kapsanan vergilerin söz konusu kazanç/zarara oranı ile ilgili ülkedeki vergi yükü belirlenecektir.

OECD Sütun 2 Model Kurallarındaki hesaplama ile uyumludur.

Tamamlayıcı verginin hesaplanması

Yukarıdaki şekilde bulunacak vergi yükünün asgari vergi oranından daha az olması durumunda aradaki fark küresel asgari tamamlayıcı kurumlar vergisi oranı olacaktır.

Küresel asgari tamamlayıcı kurumlar vergisi matrahı, net ülkesel bazlı kazanç toplamından; o ülkede bulunan bağlı işletmelerin çalışanlarının yıllık toplam brüt ücretlerinin %5’i ile maddi duran varlıklarının net defter değerinin %5’inin indirilmesiyle hesaplanır.

OECD Sütun 2 Model Kurallarındaki hesaplama ile uyumludur.

Güvenli liman uygulaması

Güvenli liman (Safe Harbour) uygulaması kapsamında 2026 hesap dönemi sonuna kadar aşağıdaki testlerden birinin geçilmesi durumunda yerel ve küresel asgari tamamlayıcı kurumlar vergisi sıfır olarak uygulanacaktır.

1- De minimis testi
Çok uluslu işletme grubunun, ilgili yıla ait ülke bazlı raporunda (“CbCR”) yer alan toplam hasılatın 10 milyon Avro karşılığı Türk lirasından ve vergi öncesi kârın 1 milyon Avro karşılığı Türk lirasından düşük olması

2- Rutin karlar testi
Çalışanların brüt ücretleri ve maddi duran varlıkların net defter değeri ile hesaplanan Varlığa dayalı gelir istisnası (Substance Based Income Exclusion) tutarının, nitelikli ülke bazlı raporunda yer alan vergi öncesi kara eşit veya bu kardan yüksek olması durumunda uygulanır.

3- Efektif Vergi Yükü (EVY) testi
ÇUİ’nin ülke bazlı kurumlar vergisi ve benzer vergilerinin toplamının, ülke bazlı raporda vergi öncesi karlara bölünmesiyle hesaplanan vergi yükünün 2024 için 15%, 2025 için 16% ve 2026 için 17% oranlarına eşit veya daha fazla olması 

Söz konusu testler ve şartları, OECD Sütun 2 Model Kuralları ile uyumludur.

Bu uygulamalara ek olarak, ilgili düzenleme, belirli bir ülke için tamamlayıcı vergiyi sıfıra indirebilecek kalıcı bir güvenli liman kuralı getirmektedir. Güvenli liman ülkelerini belirlemeye ve bunların belirlenmesine ilişkin şartları tespit etmeye Cumhurbaşkanı yetkili kılınmıştır. Uygulamaya ilişkin usul ve esasları belirlemeye ise Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkilidir.

Vergilendirme dönemi ve beyan süresi

Küresel asgari tamamlayıcı vergi hesap döneminin kapandığı ayı izleyen 15. ayın (ilk sene için 18. ayın) son gününe kadar, yerel asgari tamamlayıcı vergi hesap döneminin kapandığı ayı izleyen 12. ayın son gününe kadar beyan edilir.

Küresel asgari tamamlayıcı vergi için vergilendirme dönemi ve beyan süreleri OECD Sütun 2 Model Kurallarında yer verilen dönem ve süreler ile uyumludur.

Beyanname şekli ve içeriğine ilişkin detaylar OECD tarafından paylaşılmış olmakla birlikte, Türkiye’de ilgili mevzuat kapsamında verilecek beyannamenin ve eklerinin şekil ve muhtevasını ile verginin beyan ve ödeme zamanı ile tahsiline ilişkin usul ve esasları belirlemeye Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkili kılınmıştır. Detayların ikincil bir düzenleme ile belirlenmesi beklenmektedir.