EY, global kuruluşun adı olup her biri ayrı bir tüzel kişilik olan Ernst & Young Global Limited'in üye firmalarından bir veya daha fazlasını ifade edebilir. Ernst & Young Global Limited, garanti sınırlamalı bir İngiliz şirketi olup müşterilere hizmet vermez.
Konumunuzu seçin
Yerel siteler
Özet
- En büyük sorunlardan biri artan talebe rağmen yetersiz taksi arzı: Son 30 yılda nüfus iki katına, turist sayısı ise yaklaşık 10 katına çıkarken, taksi sayısındaki artış yalnızca %17 ile sınırlı kaldı.
- İstanbulluların %86’sı en az 1 kez taksi bulmakta zorlandığını, %33’ü ise her ihtiyaç duyduğunda taksi bulamadığını belirtiyor.
- Dijitalleşme, taksi ekosisteminde sadece bir araç olmanın ötesine geçerek hem yolcuların hem de sürücülerin temel sorunlarının üstesinden gelmeye yardımcı olan bir çözüm haline geliyor.
- İstanbul'un taksi ekosistemi, arz-talep dengesizliğiyle karşı karşıya. Benzer dünya metropollerinde 1.000 kişiye düşen taksi ve Private Hire Vehicle (Rezervasyonlu Bireysel Taşıma) araç sayısı ortalaması 9,7 iken İstanbul’da bu sayı (1,3) benzer dünya metropollerinden 7,5 kat daha az.
İstanbul Taksi Ekosisteminin Dönüşümü Araştırması
Şimdi inceleyin.
EY Türkiye olarak hazırladığımız “İstanbul Taksi Ekosisteminin Dönüşümü” başlıklı araştırmamızı; arz, talep, mevzuat ve yönetişim olmak üzere üç ana alanda kurguladık. Arz ve talebe yönelik veri toplayarak 2024 yılında Ağustos – Ekim ayları arasında anket çalışması gerçekleştirdik. Talep analizi için vatandaşlar ve turistlerle yolcu deneyimi anketleri gerçekleştirilirken; arz analizi için de taksi hizmet sağlayıcıları ile (plaka sahibi olup sürücü olarak çalışmayanlar, taksi durağı sahipleri, plaka sahibi olan ve olmayan sürücüler) anket çalışması yaptık. Bu çalışmalar daha önceden İstanbul için yapılan çeşitli araştırma bulguları, akademik görüşler ve mevcut mevzuat incelemesiyle desteklendi. Tüm analizler sonucunda; taksi sayısı ve filo yönetimi, taksi ekosistemi, yönetişim ve dijitalleşme olmak üzere dönüşüm için dört iyileştirme alanı belirlerken; 9 temel ve 4 yatay politika önerisi geliştirdik. İlgili tespit ve öneriler sadece kamu otoriteleri ile paylaşıldı. İleride gerçekleşebilecek olası mevzuat çalışmalarında kamu sektörümüzün her zaman olduğu gibi kapsayıcı bir paydaş yönetimi ile ilerleyeceğini öngörüyoruz.
Kamu otoriteleri tarafından güvenlik ve hizmet kalitesi odaklı olarak kapsayıcı şekilde düzenlenmiş ve rahatça izlenen/yönetilen, kazanılmış haklara saygılı, taksi meslek itibarının sektörün kurumsallaşması ile güçlendiği, profesyonel ve rekabet temelli, yeni iş modellerinin kullanıcılara sunulabildiği ve en temelde teknolojik çözümleri mevzuatla desteklenmiş bir zeminde yaygın olarak kullanan bir “taksi ekosistemi” oluşmasının, İstanbul'a sağlayacağı olası katma değer ile şehrimizin marka değerine ve hayat kalitesine olumlu etkiler yaratacağına inanıyoruz.
EY Türkiye olarak gerçekleştirdiğimiz bu araştırmanın kanıt odaklı politika tasarımı ve daha entegre politika uygulaması için kıymetli kamu sektörü temsilcilerimize değerli analizler sunacağına inanıyoruz. Aynı zamanda tüm paydaşların bir parçası olacağı veri temelli bir ekosistem ve iş birliği zemininin oluşmasına katkı sağlamayı hedefliyoruz.
Kerem Kaçar
EY Türkiye Kamu Sektörü Danışmanlık Hizmetleri Şirket Ortağı, EY CESA Bölgesi Kamu Sektörü İş Geliştirme Lideri
Bu rapor, yatırım danışmanlığı kapsamında değerlendirilmemekte olup, yatırım tavsiyesi niteliği taşımamaktadır. Sermaye piyasası mevzuatı uyarınca yatırım kararlarına dayanak oluşturamaz ve bu amaçla kullanılamaz. Raporda yer alan veriler, kamuya açık kaynaklardan ve Ağustos – Ekim 2024 tarihleri arasında İstanbul’da yürütülen anket çalışmalarından elde edilmiştir. Analiz ve hesaplamalar belirli varsayımlara dayanmakta olup, kesin doğruluğu garanti edilmemektedir. Bu nedenle, öngörülen sonuçlar ile fiili gerçekleşmeler arasında farklılıklar oluşabilir.
Rapor içerisinde 2035 yılı için öngörülen toplam araç sayılarının hedef yıl itibarıyla sistem içerisinde taksi ve RBT’ler ile beraber hizmet verdiği varsayılmıştır. Tahmin yönteminin temelinde İstanbul’un hedef yıl itibarıyla çalışma kapsamında incelenen benzer dünya metropollerindeki (Londra, Moskova, New York, Paris ve Singapur) bin kişi başına düşen taksi ve RBT sayısı ortalamasına yakınlaştırılması yer almaktadır. Sadece kamu kurumlarının yayınladığı resmi veriler baz alınmıştır. Taksi sayısı tahmini için İBB’nin sisteme eklenmesi için açıkladığı 2.500 adet uygulama tabanlı ve kademeli yeni taksi artış vizyonunun hedef yıla kadar sürekli uygulandığı varsayılmıştır. RBT ile ilgili resmi veri tespit edilemediği için çalışma kapsamında incelenen benzer dünya metropollerindeki oran üzerinden tümden gelim yöntemi ile hedef yıl tahminine erişilmiştir. Tahmin rakamları ve taksi-RBT dağılım öngörüsünün, uygulamada başta mevzuat ve izinler olmak üzere birçok faktöre bağlı olarak zaman içerisinde değişkenlik gösterebileceği düşünülmektedir. Örneğin, ulusal basında yer alan birçok haber ve açıklamalar uyarınca, RBT ve benzeri iş modelleri çerçevesinde faaliyet göstermek isteyen yüksek sayıda aracın hazır bulunduğu ifade edilmektedir. Günün sonunda, şehrin değişen dinamikleri, makro ekonomik performans, kent içi ulaşım altyapısı yatırımları gibi birçok faktör arz/talep dengesini etkileyebilir. Dolayısıyla taksi ve RBT lisans sayıları kamu otoritesi tarafından yapılacak düzenli talep kontrolleriyle izlenerek gerektiğinde lisans sayıları yeniden belirlenebilir.