Teşebbüs birliklerince üyelerinden bilgi toplamaya yönelik iki muafiyet kararı yayımlandı

Teşebbüsler arası bilgi değişimi, ister doğrudan ister teşebbüslerin bir araya geldiği birlikler aracılığıyla olsun Kurulun gündemini her zaman meşgul etmektedir. Yakın zamanda yayımlanan iki karar[1], teşebbüs birliklerince hangi verilerin nasıl toplanması gerektiği konusunda yol gösterici niteliktedir.

İlk karara göre, seramik sektöründe faaliyet gösteren teşebbüslerin oluşturduğu birlikler vasıtasıyla gönüllü katılım esası çerçevesinde sektöre ilişkin olarak personel sayısı, elektrik tüketimi, doğalgaz tüketimi, karbon salınımı, kapasite, üretim ve satış verileri; üçüncü taraf bağımsız bir danışmanlık şirketi tarafından her bir yıllık periyodun sonunda toplanıp konsolide edilecek ve üç ay bekletildikten sonra federasyonun (SERFED) resmi internet sitesinden kamuya ilan edilecektir. Söz konusu bilgilerin, teşebbüslerin pazarda kendilerini daha doğru konumlandırmalarına, etkinliklerini arttırmalarına ve müşterilerin taleplerini daha iyi karşılayan stratejiler oluşturabilmelerine yardımcı olmak ve pazardaki veri eksikliğini gidermek suretiyle etkinlik kazanımı sağladığı değerlendirilmiştir. Ayrıca pazardaki ürünlerin homojen olmamaları, fiyat ve kalite bakımından çeşitlilik arz etmeleri, piyasadaki rekabetin, kalite, etkin bir pazarlama, değişen talebe hızlı yanıt verme, yeni model geliştirme yeteneği ve ürün çeşitliliği gibi kriterlere göre şekillenmesi gibi hususların bildirime konu bilgi değişiminin ilgili piyasadaki rekabet üzerindeki muhtemel olumsuz etkilerinin önüne geçebileceği ifade edilmiştir. Son olarak, başvuruya konu veri paylaşımının kümülatif olması ve teşebbüs bilgisi içermemesi, veri paylaşım sıklığının düşük olması, paylaşılacak verilerin kamuya açık olması, verilerin eskitilme süresinin yeterli olması, verilerin bağımsız bir araştırma şirketi tarafından derlenecek olmasına vurgu yapılan kararda uygulamaya bireysel muafiyet tanınmıştır.

Diğer kararında Kurul, Türkiye Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşları Birliğine (TÖDEB) üyesi teşebbüslerin, bilançoları, faaliyet sahaları, işlem hacimleri, kâr-zarar tabloları, şubeleri, temsilcileri gibi bilgileri içeren raporlama setlerinin, üyelerden bağımsız bir teşebbüs tarafından üretilen bir yazılımla TÖDEB nezdinde toplanıp söz konusu veri setlerinin toplulaştırılması suretiyle kamuoyu ve üyelerle paylaşılmasını incelemiştir. Yapılan analizde TÖDEB üyesi ödeme veya elektronik para kuruluşlarının uyguladığı fiyat, komisyon ya da ücretlere ilişkin ise herhangi bir verinin paylaşılmayacağı, TÖDEB üyelerinin diğer üyelerin verilerine üye bazında erişmesinin mümkün olmadığı, bağımsız bir üçüncü tarafça toplanan veri setlerinin toplulaştırılmış ve en az 3 - 5 ay arasında eskitilmiş bir şekilde kamuoyu ve üyeler ile paylaşılacağı ve veri paylaşımların altı aylık dönemler itibarıyla düşük sıklıkla icra edileceği vurgulanmıştır. Ayrıca, veri paylaşımına konu olan pazarların yoğunlaşmamış bir yapıya sahip olduğu ve uygulamanın dayanağını, Cumhurbaşkanı Kararıyla ihdas edilen Birlik Statüsü’nün oluşturduğuna dikkat çekilmiştir. Sonuç olarak, uygulamanın amacı ve etkisi itibarıyla, rekabeti kısıtlayıcı nitelikte olmadığı ve bu nedenle menfi tespit belgesi verilebileceği kanaatine ulaşılmıştır.

Kurulun daha önce bazı dosyalarda teşebbüs birliklerince tasarlanan bilgi toplama ve paylaşma faaliyetlerine muafiyet tanımadığı[2] göz önünde bulundurulduğunda, olası bir yaptırımla karşılaşmamak için toplanması planlanan bilgilerin niteliği, paylaşım yöntemleri ve sektör dinamiklerinin dikkatle analiz edilmesi önem arz ediyor.

[1] 22.09.2022 tarihli, 22-43/638-268 sayılı; 01.12.2022 tarihli, 22-53/806-332 sayılı kararlar.

[2] Yakın tarihli bazı örnekler için bknz. 19.11.2020 tarihli, 20-50/688-302 sayılı; 20.08.2020 tarihli, 20-38/526-234 sayılı; 12.11.2020 tarihli, 20-49/672-294 sayılı; 24.12.2020 tarihli, 20-55/769-341 sayılı Kurul kararları.

Makaledeki bilgi ve açıklamalardan dolayı EY ve/veya Kuzey YMM ve Bağımsız Denetim A.Ş.’ye sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.