Eurobond gelirleri nasıl vergilendirilir?

Ülkemizde bireysel yatırımcılar, döviz cinsinden muadil yatırım ürünlerine göre yüksek getiriler sunduğundan portföylerinde eurobond’lar bulunduruyor. 2022 yılı gelir vergisi beyannamelerinden önce, eurobond’lardan elde edilen gelirlerin vergilendirilmesi ile ilgili konuları hatırlamakta fayda var.

1. Faiz gelirleri

·        Hazine Müsteşarlığı’nca ihraç edilen eurobond faiz gelirlerinden stopaj yapılmıyor.

·        Yurt dışında ihraç edilen özel sektör faiz gelirlerinde; vadesi 1 yıla kadar olanlardan %7, vadesi 1-3 yıl arası olanlardan %3, 3 yıl ve uzun olanlardan %0 stopaj yapılıyor. Ek olarak, ödenen stopaj, beyanname üzerinde hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilebilir.

·        Eurobond’ların kupon faiz gelirlerinin, tahsil tarihi itibarıyla TCMB döviz alış kuru ile TL’ye çevrilerek hesaplanması gerekiyor.

·        Eurobond’ların itfasında oluşan anapara kur farkları gelir kabul edilmiyor.

- Beyan sınırı

Eurobond’lardan 2022’de elde edilen faiz gelirinin 70.000 TL’yi aşması durumunda, gelirin tamamının beyan edilmesi gerekiyor. 70.000 TL’lik beyan sınırının hesabında, eurobond faiz gelirinin yanı sıra, beyana tabi diğer menkul sermaye iratları (hisse senedi temettü geliri) ile Türkiye’de stopaja tabi tutulmuş olmak kaydıyla elde edilen gayrimenkul sermaye iratları (kira gelirleri) toplamı dikkate alınmalıdır.

2. Alım satım kazancı

Geçici 67’nci maddenin kapsamına girmeyen eurobond satış kazançlarının “diğer kazanç ve irat” olarak vergilendirilmesini, Ocak 2006 öncesinde ve sonrasında ihraç edilenleri iki başlıkta incelememiz gerekiyor.

2.1.2006 yılı öncesi ihraç edilenler

Gelir İdaresi, eurobond’un TL cinsinden satış bedelinden, alış bedelinin TL karşılığı düşürülerek hesaplanan tutarın alım satım kazancı olarak kabulü gerektiği görüşünde. Alış/satış bedellerinin TL karşılığı hesaplanırken alış tarihindeki TCMB döviz alış kuru ve satış tarihindeki TCMB döviz alış kurları dikkate alınacak. Varsa, komisyon, BSMV gibi alım satım giderleri de satış bedelinden düşülebilir. Eurobond’ların vadesinden önce satılmak istenmesi halinde ödenecek vergi de (kur farkı) göz önünde bulundurulmalıdır.

TL cinsinden alış bedeli, menkul kıymetin elden çıkarıldığı ay hariç, her ay TÜİK tarafından belirlenen Yİ-ÜFE artış oranında endekslenebilir.

Ocak 2006’dan önce ihraç edilen tahvil Hazine bonolarının vadesinden önce satışında GVK’nın mükerrer 123’üncü maddesine göre her yıl yeniden değerleme oranında arttırılmış tutarı olan 58.000 TL istisna tutarı 2022’de uygulanabilir.

Alım satım zararlarının kazançlara mahsup edilmesine ilişkin kanun hükmü olmamasına rağmen, bakanlığın 21 Ocak 2003’teki açıklaması ile İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 23 Şubat 2012 tarihli özelgesinde mahsubun yapılabileceği belirtilmiştir. Dolayısıyla, 2022’de, eurobond’ların vadesinden önce satışından elde edilen alım satım kazancının, 58.000 TL’yi aşması durumunda aşan kısmın beyan edilmesi gerekiyor.

2.2. 1 Ocak 2006 sonrası ihraç edilenler

Ocak 2006’dan sonra ihraç edilen eurobond’ların 2022’de elden çıkarılmasından sağlanan kazancın; bunun karşılığında alınan yabancı para tutarının TL karşılığından, bunların alımında ödenen döviz tutarının TL karşılığı ve varsa alım satım giderleri düşürülerek hesaplanması gerekiyor. Bu hesaplamada, alım satım tarihleri arasındaki Yİ-ÜFE endeks farkının %10’un üzerinde olması şartıyla, maliyet bedelinin endekslenmesi yöntemi de kullanılabilir.

Bu şekilde hesaplanan kazanç için, 2006 öncesi ihraçlarda uygulanana benzer herhangi bir istisna olmayıp, kazancın tutarı ne olursa olsun beyan edilmesi gerekiyor.

*Levent Atakan’ın Capital dergisi için hazırladığı yazıdan alınmıştır.