Halka arz nedir? Şirketler neden halka açılır?

Halka arz, hisse senedi piyasalarında hem yatırımcılar hem de borsada işlem görmek isteyen şirketler için finansal bir süreci ifade ediyor. Dönemsel olarak halka arzlarda ilgi değişiyor; piyasa koşullarının ve ekonomik konjonktürün uygun olduğu dönemlerde halka arzlar daha cazip hale geliyor. Pandemi süreci sonrasında hızla toparlanan ekonomide şirketler, finansman ihtiyaçları başta olmak üzere, sağladığı avantajlardan faydalanmak için halka arzı gündemlerine alıyor.

Yeni işlem görmeye başlayan şirketlerin hisse senetlerinde çoğu zaman yukarı yönlü hareketler yaşanması da yatırımcı nezdinde halka arzlara ilgi artmasını sağlıyor. Bu sayede “Halka arz nedir?” sorusunu soranların sayısı da giderek artmaya başlıyor. Artan risk iştahı, yüksek enflasyon, faize endeksli yatırım araçlarında nispeten düşük kalan getiri oranlarından etkilenen yatırımcı eğilimleri de hisse senedi yatırımlarını destekliyor.
 

Şirketler neden halka arz seçeneğine yöneliyor?

Şirketler açısından ele alındığında halka açık bir şirket olmanın sağladığı birçok üstünlükten bahsedebiliriz. Elbette ki bu üstünlüğü elde etmenin beraberinde getirdiği sorumluluklar da var. Şeffaflık, kâr payı dağıtımı, bilanço, özel durum açıklamaları gibi çeşitli esaslar ve zorunluluklar karşılığında finansman kaynağı, kurumsal yönetim, marka bilinirliği, yüksek kredibilite ve likidite gibi önemli avantajları da beraberinde getiriyor.

Sağladığı avantajların yanı sıra şirketlerin halka açılmasının bir başka gerekçesi ise hissedarlara sermaye artırarak mevcut hisselerinden çıkış imkanı sunmasıdır. Şirket ortaklarının ya da yatırımcıların sahip oldukları payların satışı yoluyla çıkış yapmaları açısından halka arz, önemli seçenekler arasında yer alıyor. Etkin ve başarılı bir halka arz planıyla hisselerden çıkış sürecinden şirketler önemli kazanımlar elde edebiliyor.
 

Şirketler halka arz sürecini nasıl ele almalı?

Şirketin finansal ve idari yönetiminde alınabilecek en kritik kararlardan biri olan halka arz seçeneği değerlendirilirken birçok farklı parametrenin dikkate alınması gerekiyor. Şirketi halka açma aşaması, bu açıdan ele alındığında profesyonel destek alınması gereken bir süreçtir. Halka arz öncesinde, halka arz döneminde ve halka arz sonrasında şirketler, çalışanlarından iş süreçlerine, şirket kültüründen yönetim şekline varıncaya kadar birçok farklı açıdan köklü dönüşüm yaşayabiliyor. Tüm bu dönüşümün, hisseler halka açılırken uygulanan finansal ve teknik yöntemler kadar organize ve etkin bir şekilde kurgulanması ve yönetilmesi büyük önem taşıyor.

Şirketler farklı motivasyonlara odaklanarak halka arz adımını atıyor olsalar da şu kritik sorulara net bir şekilde yanıt vermeleri gerekiyor:

●       Neden halka arz oluyoruz?

●       Halka arz gelirleri nerede kullanılacak?

Bu sorulara verilecek yanıtlar, şirketin her bir yönetim kademesi tarafından benimsenecek ve içselleştirilecek niteliklere sahip olmalı. Halka arz hazırlık aşamasından halka arzın gerçekleştirildiği döneme kadar ve halka açılma sonrasındaki süreçte de bu iki sorunun yanıtlarında tutarlılık önem taşıyor. Halka arza hazırlanılırken, yatırımcılarla gerçekleştirilen toplantılarda bu iki soru her zaman şirketlerin karşısına çıkıyor. Halka arz sonrasında da özellikle halka arzdan elde edilen gelirlerin verilen sözlerde olduğu gibi ve verimli kullanılıp kullanılmadığı şirketlerin hisse performansını doğrudan etkiliyor.

Halka arz kararı için temel motivasyon, özel şirketlerin büyümesini hızlandıracak fonlara erişimini sağlamaktır. Ancak sermaye sağlanmasıyla birlikte şirketleri motive edecek birçok kazanım bulunuyor. Şirketin kurumsallaşması, finansal ve mali raporların uluslararası standartlara kavuşması, şirket/marka bilinirliği, işveren çekiciliğinin artması, büyüme potansiyeli ve şirket değerini yükseltmesi, özkaynağın güçlendirilmesi halka arzlar ile elde edilebilecek kazanımlar arasında yer alıyor.
 

Şirketler halka arz sürecinde hangi adımlara dikkat etmeli?

Halka arz kararı alan şirketlerin değerlendirmesi gereken adımları 4 ana başlık altında gruplandırabiliriz. Her bir adımda profesyonel süreç yönetimi, etkin danışmanlık hizmeti ve organize bir çalışma olmazsa olmaz olarak nitelendirilebilir.

1. Stratejik değerlendirmeler ve planlama süreci
2. Halka arza hazırlık
3. Halka arz işlemi
4. Halka arz sonrası

Halka arz planlayan şirketlerin bu dört aşamanın her birinde atılması gereken adımları şöyle özetleyebiliriz:

- Stratejik değerlendirmeler ve planlama süreci: Halka arz öncesinde planlama aşaması, sürecin sağlıklı işleyebilmesi, üstünlüklerin ve geliştirilmesi gereken konuların belirlenmesi, iyileştirilebilmesi adına şirketlere yardımcı oluyor. Şirketlerin halka arz öncesi fotoğraflarının çekildiği, halka arz takviminin oluşturulduğu, planlamaların yapıldığı vergi başta olmak üzere gereken optimizasyon sürecinin işletildiği bu aşamanın halka arzın planlandığı tarihten 12 ya da 24 ay önce başlatılması öneriliyor.

- Halka arza hazırlık süreci: Halka arz hazırlığı aşaması ise yapılan planlama ve iyileştirmelerin ardından artık en ciddi adımların atıldığı süreç anlamına geliyor. Halka arz konseptinin zaman çizelgesi bu süreçte hazırlanırken, sağlıklı ve verimli değerleme için gereken finansal düzenlemeler yapılıyor. Bu aşamada yapılan planlamalara ilişkin bankalar, aracı kurumlar, kurumsal yatırımcılar için sunumlar hazırlanıyor. Ayrıca hukuki, finansal ve mali danışmanlar, iletişim uzmanları gibi halka arzda görevlendirilecek kadroların hazırlanması ve ekibin tamamlanması gerekiyor.

Halka arz sürecinde herhangi bir paydaştan gelecek olan bilgi-belge taleplerine tutarlı ve etkin cevap verebilmek için halka arz olay defteri de bu aşamada düzenleniyor. Halka arz defteri mali ve mali olmayan verilerden oluşuyor.

- Halka arz işlemi: Bu aşamada artık şirketin hisselerinin, belirlenen halka arz yöntemiyle talep toplanarak yatırımcılara satışı gerçekleştiriliyor. Süreçte atılması gereken en önemli adımlardan biri de halka arz prospektüsü olarak bilinen halka arz izahnamesinin yayımlanmasıdır. Bu izahnamede son iki veya üç yıla ait mali tablolar ve şeffaflığı gözler önüne serecek şekilde finansal ve mali bilgilere yer veriliyor.

Hazırlanan izahname ile SPK ve Borsa İstanbul gibi denetleyici ve düzenleyici kuruluşlardan gerekli izinler alınıyor. Yatırımcı turları ve reklam faaliyetleri organize edilerek halka arzın kitlesel duyurusu ve tanıtımları gerçekleştiriliyor.

Halka arz sonrası: Talep toplanması ve şirket hisselerinin satışının yapılmasıyla birlikte halka arz süreci tamamlanıyor. Halka arzın ardından halka açık bir şirket olarak özellikle ilk aylar büyük önem taşıyor. Spotların odağında, medyanın ilgisinin yüksek olduğu ve artık yüz binlerce hatta belki de birkaç milyon yeni ortakla yola çıkılan ilk aylarda bir adaptasyon süreci olabiliyor.

Medyanın fazlasıyla ilgi gösterdiği halka arz töreninin gerçekleştirilmesi, çeşitli basın aktivitelerinin planlanması bu dönemin en önemli adımlarını oluşturuyor. Halka arz sonrasında özellikle elde edilen gelirin nasıl kullanılacağına dair yapılan açıklamalar ve vaatlerin nasıl gerçekleştirileceğine yönelik mesajlar, yatırımcıların ve piyasanın güveninin tesis edilmesi açısından dikkat edilmesi gereken detayları içeriyor.

Yine bu süreçte yapılan raporlamaların yüksek kalitede olması ve beyanların etkinliği ve kurumsal yönetimin gücü, halka arz sonrasındaki sürecin sağlıklı işleyişinde kilit rol oynuyor.
 

EY Türkiye halka arz yolculuğunuzun her aşamasında sizinle!

Halka arz ve sonrasında başarılı bir halka açılma süreci için atmanız gereken tüm adımları EY Türkiye uzmanlarının rehberliğinde ve dünya standartlarındaki uygulamalarıyla gerçekleştirebilirsiniz. Şirketinizi büyütecek sermaye erişimini ve halka arzın tüm kazanımlarından maksimum düzeyde faydalanabileceğiniz başarılı bir halka arz işlemine nasıl hazırlanacağınız, hangi adımları ne zaman atacağınız konusunda EY tecrübesinden faydalanabilirsiniz. 

EY Türkiye, şirketinizin halka arz yolculuğunun her aşamasında alanında uzman ekipleriyle ihtiyacınız olan desteği sunuyor. Halka arz sürecinde stratejilerin geliştirilmesi, kurumsal yapı, vergi ve mali süreçlerin yönetilmesi, sistemlerin tasarlanması ve ekiplerin organize edilmesi, liderlik ve zamanlama gibi adımlarda şirketinizin yanında yer alıyor.