Aktualizacja dotycząca dodatkowej drogi legalizacji pobytu obywateli Ukrainy w Polsce: wprowadzenie CUKR

Aby skorzystać z tej uproszczonej procedury, obywatele Ukrainy muszą spełnić następujące warunki:

• Na dzień 4 marca 2024 roku posiadali status UKR;
• Na dzień złożenia wniosku o kartę pobytu posiadają status UKR;
• Posiadali nieprzerwany status UKR przez co najmniej 365 dni.

Polskie władze odmówią wydania karty w następujących sytuacjach:

• Obywatel Ukrainy nie spełnia wszystkich wymienionych powyżej warunków;
• Dane obywatela Ukrainy znajdują się w rejestrze cudzoziemców, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest niepożądany;
• Dane obywatela Ukrainy znajdują się w Systemie Informacyjnym Schengen w celu odmowy wjazdu i pobytu;
• Wymagają tego względy obronności lub bezpieczeństwa państwa albo ochrona bezpieczeństwa i porządku publicznego;
• Obywatel Ukrainy nie uiścił opłaty za wydanie karty pobytu;
• Obywatel Ukrainy nie uiścił opłaty skarbowej za udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy.

Karta ta zapewni jej posiadaczom pełny dostęp do rynku pracy oraz możliwość prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce. Będzie wydawana na okres 3 lat.

Z wydaniem tej karty wiążą się również dodatkowe obowiązki i ograniczenia. Obywatel Ukrainy, który otrzymał kartę pobytu, musi powiadomić wojewodę, który wydał kartę, o każdej zmianie miejsca zamieszkania w ciągu 15 dni roboczych. Jeśli obywatel Ukrainy nie dopełni obowiązku powiadomienia, pisma wojewody w postępowaniach wszczętych przeciwko obywatelowi Ukrainy po wydaniu karty pobytu będą uznawane za doręczone na poprzedni adres. Dodatkowo, jeśli posiadacz karty opuści Polskę na okres dłuższy niż 6 miesięcy, to specjalne zezwolenie zostanie cofnięte.

Wniosek o kartę pobytu będzie składany wyłącznie w formie elektronicznej za pośrednictwem usługi online udostępnionej przez Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców na dedykowanym formularzu, który zostanie określony odpowiednim rozporządzeniem. Wzór formularza zostanie określony przez odpowiednie rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, a wniosek będzie musiał być podpisany kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub zaufanym podpisem.

Chociaż dokładna data wprowadzenia przepisów nie została podana, aktualizacje w tej sprawie są spodziewane w nadchodzących miesiącach.

Po otrzymaniu takiej specjalnej karty pobytu przez obywatela Ukrainy, jego prawo do legalnego pobytu w Polsce, o którym mowa w art. 2 ust. 1, automatycznie stanie się zezwoleniem na pobyt czasowy ważnym do końca okresu ważności karty. Jeśli karta pobytu nie zostanie odebrana w ciągu 60 dni od daty, w której urząd wojewódzki poinformuje o jej dostępności do odbioru, karta pobytu zostanie unieważniona.

Należy na zakończenie wskazać, że istnieją również pewne negatywne strony tego rozwiązania. Po wydaniu karty CUKR, jej beneficjent traci prawa związane ze statusem UKR. O ile ustawodawca nie zdecyduje się na zmianę przepisów, uzyskanie karty CUKR może okazać się problematyczne m.in. dla obywateli Ukrainy którzy są studentami w Polsce. Utrata ochrony czasowej dla studentów, którzy studiowali bezpłatnie na publicznych uczelniach w ramach ochrony czasowej, oznacza, że będą musieli płacić czesne, jeśli studiowali w trybie stacjonarnym w języku polskim. W katalogu cudzoziemców wymienionych w art. 324 ust. 2 pkt 4 w związku z art. 79 ust. 1 pkt 5 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, którzy mogą studiować bezpłatnie w języku polskim na publicznych uczelniach, nie uwzględniono dotychczas specjalnej karty pobytu (zezwolenia na pobyt, o którym mowa w art. 42r ust. 1 specustawy). Inny przykład tych negatywnych konsekwencji to sytuacja osób korzystających na podstawie statusu UKR z bezpłatnych świadczeń zdrowotnych- po otrzymaniu karty CUKR, osoba taka utraci to uprawnienie i będzie musiała posiadać własne ubezpieczenie zdrowotne.

Współautorem artykułu jest Joanna Kegler.