Inspekcja sama zmieni współpracę na etat

Nowe zasady naliczania stażu pracy

Zgodnie z zapowiedziami oraz toczącymi się już pracami legislacyjnymi, do stażu pracy będzie wliczany również czas współpracy w oparciu o umowy cywilnoprawne. Dla firm oznacza to konieczność dostosowania polityki kadrowej i komunikacji z zespołem oraz zarezerwowanie środków na wyższe wypłaty. Warto zawczasu przygotować się na te wyzwania.

(R)ewolucja w Państwowej Inspekcji Pracy

Kolejną istotną zmianą w KPO jest zapowiedź wzmocnienia roli Państwowej Inspekcji Pracy. Zwiększenie liczby inspektorów pracy, nowoczesne narzędzia kontrolne (np. drony), zmniejszenie obciążeń administracyjnych oraz edukacja pracodawców ma przyczynić się do bardziej efektywnego nadzoru nad przestrzeganiem prawa pracy. To dobry kierunek, który może usprawnić kontrole i zapewnić lepszą współpracę organów kontrolnych z biznesem.

Zapowiedzią, która budzi największe dyskusje jest uzyskanie przez PIP nowych kompetencji, w tym możliwości przekształcania umów cywilnoprawnych w umowy o pracę, jeśli inspektor uzna, że warunki współpracy odpowiadają przesłankom istnienia stosunku pracy. Uzasadnieniem wprowadzenia tej zmiany jest ochrona osób zatrudnionych przed niezgodnym z przepisami zatrudnianiem mającym na celu omijanie przepisów Kodeksu Pracy i ustaw ubezpieczeniowych. Przedstawiciele PIP w oficjalnych komentarzach uspokajają, że szczególnym nadzorem mają zostać objęte tylko sytuacje patologiczne. Nie przekazano jednak jednoznacznych wytycznych definiujących sytuacje uznawane za patologiczne.

Choć celem jest ochrona praw pracowniczych, zmiana budzi obawy firm, które muszą być przygotowane na potencjalne modyfikacje podstawy zatrudnienia ze skutkiem natychmiastowym, w rezultacie dyskrecjonalnej oceny inspektora i ewentualne dochodzenie swoich racji przed sądem. Dla firm i branż, których modele biznesowe są w dużej mierze oparte na elastyczności współpracy z uwagi na fluktuację zamówień, planowana zmiana budzi ożywione dyskusje. Dyskrecjonalna decyzja i zamieszanie nią spowodowane może bowiem stanowić znaczące wyzwanie dla stabilności biznesu, nawet jeśli zostanie w późniejszym terminie zmieniona przez niezależny sąd.

Postulaty przedsiębiorców

Z uwagi na daleko idące konsekwencje przepisy należy skonstruować tak, aby pracodawcy mogli bez obaw nawiązywać relacje pracownicze i biznesowe. Stąd warto rozważyć takie postulaty środowiska przedsiębiorców jak możliwość wprowadzenia szybkiej ścieżki odwołania od decyzji czy określenia ram czasowych, od kiedy taki przekształcony stosunek pracy miałby obowiązywać (od momentu wskazanego w decyzji czy od momentu przeprowadzenia kontroli).

W tym miejscu warto zwrócić uwagę, że podobne uprawnienia PIP może nabyć za sprawą tzw. dyrektywy platformowej, która zobowiązuje państwa członkowskie do wdrożenia odpowiednich działań w przypadku, gdy osoba wykonująca pracę za pośrednictwem platform internetowych na podstawie umów cywilnoprawnych faktycznie jest zatrudniona w warunkach charakterystycznych dla stosunku pracy.

Przed pracodawcami rok licznych wyzwań, głównie tych spowodowanych koniunkturą gospodarzą. Biorąc pod uwagę proponowane zmiany dotyczące kompetencji Państwowej Inspekcji Pracy, warto sprawy pracownicze mieć pod szczególną kontrolą. Działanie wg dewizy „skontroluj się, zanim kontrola przyjdzie do Twojej firmy” może okazać się najlepszą biznesową poradą w nadchodzących miesiącach.

Tekst został opublikowany w serwisie PRO.RP.PL w dniu 20.02.2025 r.