Podatek wyrównawczy w pytaniach i odpowiedziach

Podatek wyrównawczy to nowy rodzaj opodatkowania, który ma na celu zapewnienie, że dochody jednostek składowych grup międzynarodowych i krajowych są opodatkowane przynajmniej w minimalnym stopniu. Jest to odpowiedź na wyzwania związane z optymalizacją podatkową i przenoszeniem zysków do jurysdykcji o niskich stawkach podatkowych.

Projekt ustawy zakłada wprowadzenie nowego podatku, który, chociaż powiązany z podatkiem dochodowym od osób prawnych (CIT), będzie funkcjonował na mocy odrębnego aktu normatywnego. Celem jest implementacja postanowień Dyrektywy Rady (UE) 2022/2523 o globalnym podatku minimalnym, zgodnie z którą przedsiębiorstwa o skonsolidowanych przychodach księgowych równych bądź wyższych niż 750 mln EUR będą zobowiązane do dopłacenia podatku wyrównawczego, jeśli ich efektywna stawka opodatkowania (ETR) liczona według nowych zasad jest niższa niż 15%.

Projekt ustawy przewiduje trzy rodzaje podatków wyrównawczych:

• kwalifikowany krajowy podatek wyrównawczy – pobierany od dochodów zbyt nisko opodatkowanych w Polsce.
• globalny podatek wyrównawczy – pobierany przez polską centralę grupy (lub inną polską spółkę, zgodnie z przepisami szczególnymi) od dochodów zbyt nisko opodatkowanych w innych krajach.
• podatek wyrównawczy od niedostatecznie opodatkowanych zysków – pobierany przez polską spółkę z grupy międzynarodowej, gdy centrala znajduje się poza Polską i inne mechanizmy globalnego podatku minimalnego nie działają.

Nowe regulacje będą dotyczyć zarówno międzynarodowych grup kapitałowych z jednostkami zależnymi w różnych państwach, jak i stricte krajowych grup działających wyłącznie na terytorium Polski, o ile ich skonsolidowane roczne przychody księgowe przekraczają 750 mln EUR.

Obowiązek zapłaty podatku będzie dotyczył:

• w przypadku globalnego podatku wyrównawczego - obowiązek zapłaty będzie spoczywał, co do zasady, na jednostce dominującej najwyższego szczebla w grupie;
• jeżeli chodzi o kwalifikowany krajowy podatek wyrównawczy - najczęściej będzie on płacony tam, gdzie jest ulokowany nisko opodatkowany dochód (a nie tam gdzie znajduje się jednostka dominująca);
• co do podatku od niedostatecznie opodatkowanych zysków – obowiązek uiszczenia podatku wyrównawczego od jednostki dominującej i innych jednostek będą miały jednostki z grupy znajdujące się w danej jurysdykcji, w sytuacji gdy ta jednostka dominująca działa w innej jurysdykcji, w której nie ma globalnego podatku wyrównawczego. 

Sprawdź czy obowiązek zapłaty podatku wyrównawczego będzie dotyczył również twojej firmy - kliknij i wypełnij bezpłatny test podatku wyrównawczego.

Wspólne dla tych trzech podatków mają być przepisy dotyczące wyliczania kwalifikowanych podatków oraz kwalifikowanego dochodu, które pozwalają na ustalenie efektywnej stawki podatku (ETR) oraz potencjalnej podstawy opodatkowania.

Zgodnie z projektem ustawy, nowe przepisy mają zacząć obowiązywać od 1 stycznia 2025 roku. Jest to rok później niż w innych państwach członkowskich UE.

Tak, polski projektodawca dopuszcza możliwość, aby globalny podatek wyrównawczy oraz krajowy podatek wyrównawczy został zastosowany z mocą wsteczną od 1 stycznia 2024 roku. To rozwiązanie ma na celu ograniczenie skutków fiskalnych opóźnionej implementacji.

Tak. Projekt ustawy zawiera mechanizmy takie jak:

• jurysdykcyjna kompensata,
• pomniejszenie podstawy opodatkowania o dochód z wykorzystania substratu majątkowo-osobowego
• bezpieczne przystanie, które mają na celu złagodzenie skutków opodatkowania wyrównawczego dla podmiotów objętych obowiązkiem jego zastosowania.

Dostosowanie się do nowych wymogów będzie wymagać w szczególności:

• zapewnienia ścisłej współpracy wielu zespołów funkcjonujących w danej organizacji, przede wszystkim podatkowego, księgowego i sprawozdawczego,
• koordynacji działań wszystkich podmiotów w Polsce i w ramach grupy, a także
• zapewnienia zasobów finansowych i administracyjnych na dostosowanie się do nowych wymogów.

Zaproponowany sposób implementacji opodatkowania wyrównawczego (czyli kwalifikowany krajowy podatek wyrównawczy w formule bezpiecznej przystani) spowoduje, że większa odpowiedzialność za dostosowanie się do nowego reżimu podatkowego spoczywać będzie na polskich jednostkach zależnych. Z tego względu ważne jest ich zaangażowanie w dialog z centralą grupy na wczesnym etapie prac wdrożeniowych.

EY zapewnia pełne wsparcie dla podmiotów, które będą musiały dostosować się do nowych wymogów opodatkowania wyrównawczego. Zachęcamy do kontaktu w celu uzyskania pomocy i informacji na temat przygotowania do wdrożenia nowych regulacji.

Polskie spółki powinny już teraz zacząć zapoznawać się z nowym reżimem podatkowym i jego terminologią, a po potwierdzeniu wejścia w nowy system, powinny skupić się na zrozumieniu i implementacji mechanizmów łagodzących skutki opodatkowania wyrównawczego.

Obowiązki sprawozdawcze związane z podatkiem wyrównawczym obejmują konieczność przygotowania i złożenia szczegółowych informacji o podatku wyrównawczym, zgodnie ze standardowym wzorem „Globe Information Return” (GIR), nie później niż 15 miesięcy po ostatnim dniu sprawozdawczego roku podatkowego, z wyjątkiem pierwszego roku, gdzie termin może być wydłużony do 18 miesięcy. Raport, co do zasady, składa każda jednostka, chyba że grupa zdecydowała o wyznaczeniu jednostki odpowiedzialnej za złożenie GIR. W takim przypadku jednostki zlokalizowane w innych krajach będą zobowiązane złożyć tylko uproszczoną informację oraz wskazać, w jakim kraju został złożony pełny raport.

Ponadto, jednostki są zobowiązane do składania lokalnych deklaracji podatkowych i mogą być odpowiedzialne za obliczenie oraz zapłatę podatku wyrównawczego, jeśli takie zadanie zostanie im przypisane przez grupę. Ważne jest, aby jednostki były przygotowane na te wymogi i posiadały odpowiednie zasoby do ich realizacji.

Podatek wyrównawczy jest naliczany w sytuacji, gdy efektywna stawka podatkowa (ETR) działalności spółki w danej jurysdykcji jest niższa niż ustalony minimalny poziom, który wynosi 15%. Jeśli efektywna stawka podatkowa spółki jest niższa od tego progu, spółka może być zobowiązana do dopłaty różnicy, aby osiągnąć minimalną 15% stawkę opodatkowania. Dokładna kwota podatku wyrównawczego zależy od różnicy między faktyczną efektywną stawką a progiem 15% oraz od dochodu, który podlega opodatkowaniu w ramach nowych regulacji.

Zgodnie z projektem ustawy o podatku wyrównawczym, wyjątki od dwukrotnego liczenia podatku są przewidziane w mechanizmie bezpiecznych przystani (Safe Harbour). Oznacza to, że w określonych sytuacjach, gdy spółka spełnia warunki uprawniające do skorzystania z bezpiecznej przystani, nie będzie musiała płacić podatku wyrównawczego, nawet jeśli efektywna stawka opodatkowania (ETR) jest niższa niż 15%. Przykładowo, może to dotyczyć sytuacji, gdy spółka wykazuje niski poziom przychodów i dochodów w danej jurysdykcji, co pozwala na wyłączenie jej z obowiązku płacenia podatku wyrównawczego, aby uniknąć podwójnego opodatkowania.

Krajowy podatek wyrównawczy stanowi dodatkowe obciążenie podatkowe dla przedsiębiorców obok istniejącego podatku dochodowego od osób prawnych (CIT). Jego wprowadzenie ma na celu zapewnienie, że wszystkie spółki, zwłaszcza te działające w ramach grup międzynarodowych, płacą minimalny poziom podatku od zysków generowanych w Polsce. W sytuacji, gdy efektywna stawka opodatkowania spółki w Polsce jest niższa niż 15%, krajowy podatek wyrównawczy ma za zadanie "wyrównać" różnicę, zapewniając, że minimalny poziom opodatkowania zostanie osiągnięty. Jest to istotne w kontekście globalnych działań na rzecz sprawiedliwego opodatkowania i zapobiegania praktykom unikania opodatkowania przez duże korporacje międzynarodowe.