Weryfikacja prawidłowości wypełnienia zeznania rocznego i zastosowanych ulg na innowacje
Działania podatników, w tym również te dotyczące wykazania w zeznaniu rocznym PIT lub CIT skorzystania z preferencji podatkowych związanych z ulgami na innowacje, podlegają weryfikacji przez organy skarbowe. Organem weryfikującym poprawność rozliczenia podatku dochodowego jest zawsze właściwy dla danego podatnika miejscowo i rzeczowo urząd skarbowy. Procedura weryfikacji zeznań podatkowych jest złożona. Zeznania podatkowe są weryfikowane głównie w ramach czynności sprawdzających. Na tym etapie urzędnicy badają terminowość złożenia rozliczenia, poprawność wyliczeń, zasadność korzystania z ulg podatkowych itp. Urząd skarbowy ma prawo przeprowadzić wstępną ocenę zgodności danych zawartych w rozliczeniu. W przypadku pojawienia się zastrzeżeń co do poprawności złożonego zeznania podatkowego może wezwać podatnika do udzielenia w wyznaczonym terminie niezbędnych wyjaśnień. Na tym etapie podmioty korzystające z ulg podatkowych mogą zostać wezwane do okazania dokumentów, których obowiązek posiadania w określonym czasie wynika z przepisów prawa, a potwierdzających zasadność dokonanych odliczeń i wysokość poniesionych wydatków. W praktyce zaobserwować można, że urzędy wysyłają do podatników rozliczających ulgi na innowacje standardowe listy pytań. Wynikiem takich czynności sprawdzających nie jest jednak ostateczna decyzja, która może chronić podatnika. Obowiązujące przepisy Ordynacji podatkowej pozwalają podatnikom na poprawienie wykrytych błędów w czasie czynności sprawdzających. W przypadku gdy urząd stwierdzi istotne nieprawidłowości w zakresie korzystania z ulg na innowacje, może przeprowadzić pełną kontrolę rozliczenia. Dopiero uprawomocniony protokół pokontrolny (tylko w zakresie objętym kontrolą) daje podatnikowi pełną ochronę w zakresie sposobu rozliczenia podatku dochodowego.
Kontrola podatkowa a przepisy Ordynacji podatkowej
Wielu podatników zadaje sobie pytania: na czym polega kontrola podatkowa, kiedy wszczyna się postępowanie kontrolne, jakie są jej zasady. Celem kontroli podatkowej jest sprawdzenie, czy kontrolowani podatnicy wywiązują się z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego. Kontrola podatkowa wszczynana jest na podstawie doręczonego kontrolowanemu upoważnienia do jej przeprowadzenia, a kończy się w dniu doręczenia kontrolowanemu protokołu kontroli. Przepisy Ordynacji podatkowej zakładają, że w sytuacji gdy kontrolowany akceptuje ustalenia poczynione w kontroli podatkowej, uzyskuje on prawo do skorygowania nieprawidłowości poprzez złożenie korekty. W przypadku gdy kontrolowany nie zgadza się z ustaleniami kontroli, może w terminie 14 dni od dnia doręczenia protokołu kontroli przedstawić zastrzeżenia lub wyjaśnienia, wskazując równocześnie wnioski dowodowe (art. 291 Ordynacji podatkowej). Złożone przez podatnika zastrzeżenia lub wyjaśnienia kontrolujący jest obowiązany rozpatrzyć w terminie 14 dni od dnia ich otrzymania, zawiadomić kontrolowanego o sposobie ich załatwienia, wskazując w szczególności, które zastrzeżenia nie zostały uwzględnione, wraz z uzasadnieniem faktycznym i prawnym. Dodatkowo przepisy wskazują, że jeżeli kontrola podatkowa ujawniła nieprawidłowości, a podatnik nie złożył deklaracji lub nie dokonał korekty deklaracji w całości uwzględniającej ujawnione nieprawidłowości, to organ podatkowy wszczyna postępowanie podatkowe w sprawie, która była przedmiotem kontroli podatkowej.
Nieprawidłowości w korzystaniu z ulg podatkowych. Możliwe sankcje
Kwestie nieprawidłowości lub błędów w zeznaniu rocznym mogą się wiązać także z dodatkowymi dla podatnika sankcjami. Warto pamiętać, że złożenie deklaracji z błędami lub złożenie jej po terminie może być potraktowane jako wykroczenie lub nawet przestępstwo skarbowe.
Na gruncie Kodeksu karnego skarbowego możemy wyróżnić:
- wykroczenia skarbowe
- przestępstwa skarbowe.
Co istotne, o tym, do której kategorii zostanie zaliczona dana sytuacja podatnika, decyduje w większości przypadków wysokość należności podatkowej, która została uszczuplona w wyniku niedopatrzenia. W przypadku błędów popełnianych nieumyślnie czy drobnych uchybień formalnych na podatnika może zostać nałożony mandat w związku z wykroczeniem, którego się dopuścił. Sankcje mogą być również nałożone na konkretne osoby, jeżeli urzędnik podczas kontroli wykaże oszustwo. Jest to najbardziej skrajna sytuacja. Odwołuje się do niej regulacja art. 56 § 1 Kodeksu karnego skarbowego: Podatnik, który składając organowi podatkowemu, innemu uprawnionemu organowi lub płatnikowi deklarację lub oświadczenie, podaje nieprawdę lub zataja prawdę albo nie dopełnia obowiązku zawiadomienia o zmianie objętych nimi danych, przez co naraża podatek na uszczuplenie, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie. Biorąc pod uwagę, że rozliczenia podatkowe nigdy nie były łatwą sprawą i najczęściej w ich przygotowanie zaangażowane są różne osoby, również kwestia odpowiedzialności za błędy i pomyłki nie jest oczywistą kwestią. Przygotowanie dokumentów rozliczeniowych wymaga nie tylko znajomości przepisów podatkowych, ale również umiejętności ich zastosowania. Najtrudniejsze są w praktyce sytuacje, w których na zeznaniu rocznym podpis składa osoba nieodpowiadająca za weryfikację dokumentów źródłowych będących podstawą do wypełnienia zeznania.
Bezpieczeństwo rozliczeń podatkowych. Jak ograniczyć ryzyko?
W zakresie ulg na innowacje sposoby ograniczenia ryzyka związanego z przeprowadzeniem rozliczenia ulg są analogiczne jak w każdym innym zakresie odliczeń przewidzianych w przepisach podatkowych. O tym, jak ważne jest prawidłowe rozliczanie z urzędem skarbowym, chyba nie trzeba nikogo przekonywać. Warto zadbać o bezpieczeństwo swoich rozliczeń, wykorzystując w tym celu dostępne narzędzia i metody. W prawidłowej interpretacji przepisów podatkowych mogą pomóc na przykład doradcy zewnętrzni, którzy pomogą przeanalizować wdrożone u podatnika rozwiązanie i ukazać jego słabe i mocne strony. Podatnicy mogą również skorzystać z zaleceń Ministerstwa Finansów.
W celu wyeliminowania ryzyka wynikającego z różnej interpretacji przepisów prawa podatkowego Minister Finansów ma prawo wydawać:
- ogólne interpretacje przepisów prawa podatkowego – z urzędu lub na wniosek
- objaśnienia podatkowe dotyczące stosowania wskazanych przepisów – z urzędu.
Na początku listopada br. dla podatników udostępniono też darmowy kreator wniosków (więcej na ten temat można przeczytać, klikając w „Kreator wniosków o wydanie indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych już dostępny”. Warto zauważyć, że interpretacja zapewnia ochronę podatnika, ale pod pewnymi warunkami. Nie każdy podatnik wie, że interpretacja może ulec wygaśnięciu lub uchyleniu i nie daje ona stuprocentowej gwarancji ochronnej (o czym podatnik zostanie zawsze powiadomiony). Wydanie interpretacji w indywidualnej sprawie często nie rozwiązuje wszystkich wątpliwości podatników. Często zdarza się, że interpretacja dotyczy rozbieżnego stanu faktycznego (niezgodność zastałego podczas kontroli stanu faktycznego z tym opisanym w interpretacji). Dodatkowo podatnicy, którzy otrzymują interpretację, często podkreślają, że nie stanowi ona odpowiedzi na wszystkie poruszone we wniosku kwestie dotyczące rozliczeń. Należy zauważyć, że odnośnie do kwestii technicznych takich jak sposoby ewidencji czasu pracy, przypisania kosztów itp. Dyrektor KIS najczęściej uchyla się od odpowiedzi. Prawidłowe określenie obowiązków i obciążeń podatkowych ma kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa prowadzonej działalności. Dlatego podatnicy powinni wykorzystać wszelkie dostępne możliwości w celu eliminowania zagrożeń związanych z rozliczeniami, z uwzględnieniem indywidualnych cech i warunków swojej działalności.