Uregulowanie ochrony sygnalistów tuż-tuż? – Rządowe Centrum Legislacji publikuje kolejne projekty ustawy.

Zgłoszenia zewnętrzne mniej tajemnicze
 

W najnowszej wersji projektu, dużo miejsca poświęcono również zmianom dotyczącym zgłoszeń zewnętrznych:
 

• Otrzymanie przez sygnalistę zaświadczenia potwierdzającego podleganie ochronie nie będzie wymagało żądania zgłaszającego, a zostanie wydane każdorazowo przez organ przyjmujący zgłoszenie zewnętrzne. Warto jednak podkreślić, że zaświadczenie takie ma być wydawane po odebraniu od zgłaszającego oświadczenia złożonego pod rygorem odpowiedzialności za fałszywe zeznania, a organ publiczny będzie mógł nie wydać zaświadczenia, jeżeli zgłaszający nie uprawdopodobni w sposób dostateczny wystąpienia naruszenia prawa lub zgłoszenie nie spełni przesłanki działania na rzecz interesu publicznego. Jest to o tyle ważne, że w przypadku zgłoszeń zewnętrznych objęcie sygnalisty ochroną nastąpi dopiero po wydaniu zaświadczenia przez organ publiczny. Organ publiczny będzie miał na wydanie zaświadczenia 30 dni od dnia jego otrzymania i w tym okresie zgłaszający nie będzie objęty specjalną ochroną. W projekcie doprecyzowano także, że pracodawca sygnalisty dokonującego zgłoszenia zewnętrznego będzie informowany o wydaniu zaświadczenia.
• Komisja Nadzoru Finansowego została wykreślona z definicji organu publicznego, ale zgodnie z opinią RCL, KNF mieści się w zakresie pojęcia „innych organów państwowych”, a więc nadal pozostaje organem publicznym w rozumieniu ustawy. Państwowa Izba Pracy została zachowana jako „instytucja centralna”, czyli podmiot do którego można dokonać zgłoszenia zewnętrznego w przypadku, w którym zgłaszający nie może określić organu publicznego właściwego do przyjęcia zgłoszenia. Nowy projekt dodaje także kilka uszczegółowionych postanowień dotyczących roli i zadań PIP w systemie zgłoszeń zewnętrznych. Doprecyzowano między innymi, że organy publiczne mają być właściwe do podejmowania działań następczych ze względu na dziedziny prawa należące do zakresu działania tych organów.
   

Nowe przepisy dla dużych i średnich firm jednocześnie

Niewykluczone, że na postęp prac związanych z ustawą miała wpływ ogłoszona w połowie lutego br. decyzja Komisji Europejskiej o skierowaniu skargi do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w związku z brakiem wdrożenia dyrektywy (2019/1937) o ochronie sygnalistów. O chęci przyspieszenia implementacji może świadczyć fakt usunięcia vacatio legis w zakresie obowiązku ustanowienia wewnętrznej procedury zgłaszania naruszeń prawa oraz podejmowania działań następczych przez średnie podmioty – tj. zatrudniające co najmniej 50 pracowników. W praktyce będzie to oznaczało, że nowe obowiązki zaczną obowiązywać jednocześnie firmy średnie jak i duże.

Pozostałe postanowienia ustawy mają wejść w życie po upływie 2 miesięcy od dnia ogłoszenia. W praktyce trudność może więc stwarzać rozpoczęcie wdrażania procedury (co stanowić ma obowiązek już dzień po ogłoszeniu ustawy) z jednoczesnym zawarciem w niej postanowień, które wejdą w życie dopiero z zachowaniem vacatio legis.
 

Co dalej?

Wiele wskazuje na to, że nowe przepisy mogą wkrótce przejść do kolejnych etapów procesu legislacyjnego. Oczekując na dalszy rozwój sytuacji, zachęcamy do potraktowania opóźnionego przez polskiego ustawodawcę terminu uchwalenia przepisów jako szansę na efektywne wdrożenie postanowień przewidzianych dyrektywą o ochronie sygnalistów. Bez wątpienia może w tym pomóc sprawnie działający system, na który składają się przede wszystkim odpowiednio dostosowane do specyfiki organizacji procedury dotyczące przyjmowania i rozpatrywania zgłoszeń, a także narzędzie pozwalające na kompleksowe zarządzenie procesem przyjmowania i obsługi zgłoszeń.
 

Tymczasem będziemy śledzić prace nad polską implementacją i na bieżąco informować o ich postępie.