Czym jest i jak budować kulturę organizacyjną?

Na kulturę organizacyjną składają się więc wspólne wartości, wewnętrzne praktyki i normy, którymi kierują się liderzy i pracownicy w codziennej pracy. Na dzisiejszym wielopokoleniowym rynku pracy kultura organizacyjna odgrywa coraz ważniejszą rolę w procesie rekrutacji i retencji pracowników. Dlatego pracodawcy coraz świadomiej podejmują różnorodne działania, aby ją budować, pielęgnować i komunikować jej założenia.

Można więc uznać, że kultura organizacyjna firmy ma duży wpływ na działania pracowników na każdym szczeblu, odgrywając kluczową rolę w kształtowaniu środowiska pracy, motywacji, zaangażowania oraz ogólnej efektywności operacyjnej.

Elementy kultury organizacyjnej:

• wartości – przekonania, które są ważne dla organizacji i kierują jej działaniami,
• normy – zasady określające, jak członkowie organizacji powinni się zachowywać,
• symbolika – język, logo, ubiór, rytuały,
• język – sposób komunikacji wewnętrznej i zewnętrznej, obejmującej także żargony, skróty myślowe czy anegdoty,
• przywództwo – styl zarządzania, który promuje określone wartości i normy.

Dlaczego kultura organizacyjna jest ważna dla Twojej firmy?

Kultura organizacyjna jest ważnym elementem działań biznesowych i ma duży wpływ na konkurencyjność i sukcesy organizacji. Okazuje się, że aż 75% pracowników jest żądnych sukcesu biznesowego, jeśli ocenia kulturę organizacyjną jako „dobrą” (Arbinger).

Silna kultura organizacyjna buduje poczucie przynależności i wzmacnia identyfikację z firmą, co z kolei zwiększa poziom zaangażowania. Dzięki temu pracownicy są produktywni, osiągają wyższą jakość pracy i są skłonni do podejmowania innowacji. To pociąga za sobą otwartość, chęć współpracy i wymiany doświadczeń. Potwierdzają to dane Harvard Business Review – zespoły o silnym poczuciu wspólnego celu i wartości osiągają 17% wzrost wydajności w porównaniu do zespołów, które tego poczucia nie mają.

Marka, która może pochwalić się lojalnym i zaangażowanym zespołem, a także precyzyjną strukturą i spójnymi wartościami, zasługuje na miano solidnej i godnej zaufania. To oczywiście ułatwia budowanie relacji biznesowych oraz generowanie zysków – firmy o silnej kulturze korporacyjnej

Budowanie kultury organizacyjnej – od czego zacząć?

Budując kulturę organizacyjną firmy, należy pamiętać, że jest to długoterminowe, wieloetapowe przedsięwzięcie, które powinno być procesem ciągłym.

#1 zdefiniuj wartości, cel, misję firmy

Fundamentem kultury organizacyjnej jest stworzenie spójnych, sprecyzowanych wartości, misji i wizji w danej firmie. Warto zadać sobie pytania: Jakie są cele organizacji? Jakim przekazem wyróżnia się na rynku pracy?  Wartości będą kierować działaniami firmy i jej pracowników, więc ważne jest, aby były one jasne, przemyślane i korespondowały z celami biznesowymi.

#2 rozwijaj i angażuj pracowników

W tworzeniu, kształtowaniu i podtrzymaniu kultury organizacyjnej powinni wziąć udział nie tylko liderzy, ale i pracownicy różnych szczebli. Ważne jest wprowadzanie szkoleń i programów rozwojowych, które kształtują umiejętności i zachowania zgodne z kulturą organizacyjną. Istotne jest także zachęcanie zespołu do aktywnych działań, integracji, angażowania się oraz budowanie zaufania. W tym zakresie bardzo pomocne będzie budowanie kultury jakościowego i częstego feedbacku, wspieranie ludzi w rozwoju oraz samodoskonaleniu się.

#3 komunikuj

Podstawą budowania zespołu jest dbanie o regularną, jakościową i transparentną komunikację, podczas której przedstawia się i tłumaczy określone wartości i cele. Dobrymi praktykami są spotkania, szkolenia, warsztaty czy webinary oraz wykorzystanie nowoczesnych narzędzi do komunikacji elektronicznej. Ważna jest szczerość i jasność komunikatów, co pozwala na skuteczną współpracę oraz zmniejsza prawdopodobieństwo wystąpienia konfliktów.

#4 buduj przyjazną atmosferę pracy

W kulturze organizacyjnej dużą rolę odgrywa także atmosfera w firmie. Warto o nią zadbać w wielu kontekstach – podczas rekrutacji nowych pracowników, w czasie onboardingu czy w codziennej pracy. Dobra atmosfera pozytywnie wpływa na zatrudnionych i zachęca ich do angażowania się w tworzenie przyjaznego środowiska pracy oraz poprawia well-being.

#5 dostosuj systemy i procesy, nagradzaj

Systemy motywacyjne, procesy rekrutacji, awansów i ocen pracowniczych powinny być dostosowane tak, aby wspierały i promowały wartości kulturowe. Systemy nagród mają na celu promować pożądane zachowania. Ich przyznawanie powinno być zgodne z wartościami firmy, przy okazji zwiększając zaangażowanie oraz poczucie jedności z budowaną kulturą.

#6 promuj równość i różnorodność

Respektuj i doceniaj każdego z pracowników, bez względu na dane metrykalne, płeć, zajmowane stanowisko czy staż w firmie. Dzięki temu możliwe jest zwiększenie ich lojalności oraz zaangażowania.

#7 zachęcaj do innowacyjności i współpracy

W budowaniu kultury organizacyjnej ważne jest zachęcanie pracowników do wzajemnego dzielenia się wiedzą oraz pomysłami. Dobrą praktyką jest realizacja wspólnych projektów czy udział w zespołowych warsztatach oraz realizacja inicjatyw społecznych. Dzięki temu możliwe będzie wzmocnienie partnerskich relacji i zaufania, a także ujednolicenie technik współpracy.

#8 dawaj wyraźne przykłady

Przywódcy i osoby zarządzające powinni dawać wyraźne przykłady prawidłowego zachowania, które jest spójne z wartościami firmy. Pracownicy często naśladują postawy liderów, dlatego ich rola w kształtowaniu kultury jest kluczowa.

Strategie wdrażania zmian w kulturze organizacyjnej

Zdarza się, że wraz z rozwojem firm, w wyniku przemian gospodarczych lub politycznych, a także na skutek nowych potrzeb i oczekiwań zespołu konieczne będzie wdrożenie zmian w kulturze organizacyjnej. Proces ten wymaga strategicznego podejścia i zaangażowania na niemalże wszystkich poziomach organizacji.

Przy wdrażaniu zmian niezwykle ważne jest nie tylko zdefiniowanie nowych celów, ale także skuteczne ich zakomunikowanie – tak aby uniknąć ewentualnego poczucia dezorientacji. Należy więc regularnie informować pracowników o postępach, celach zmiany oraz o tym, jakie działania są podejmowane w celu jej realizacji. Często to właśnie otwarta i transparentna komunikacja pomaga zbudować zaufanie i zmniejsza opór przed zmianą

Kolejno należy wzmacniać pożądane, nowe zachowania, np. poprzez publiczne docenienie, nagradzanie pracowników, pochwały. Nierzadko dobre słowo, eliminowanie zbędnych współzależności i stawianie krótkoterminowych celów staje się podstawą skutecznej adaptacji do zmian.

Bez względu na obraną strategię należy monitorować postępy i gdy jest to konieczne – wprowadzać kolejne zmiany. Pomóc w tym mogą regularne feedbacki, ankiety, rozmowy, spotkania oraz szkolenia.

Cechy silnej kultury organizacyjnej – jakie wartości promować?

Oczywiście lista wartości powinna być dostosowana do celów biznesowych, charakteru organizacji i pożądanych postaw. Można jednak przyjąć, że najbardziej uniwersalnymi, godnymi promowania wartościami są:

• transparentność – otwarta komunikacja, przejrzystość rozmowy i decyzji, co pozwala budować poczucie wspólnoty i zaufania,
• zaangażowanie – zarówno w konkretne projekty, jak i w życie firmy,
• wzajemny szacunek – niezależnie od pozycji i stażu pracy,
• otwarta komunikacja (więcej na ten temat czytaj w artykule: Komunikacja wewnętrzna w firmie – rola i dobre praktyki),
• odpowiedzialność – za swoje działania i decyzje,
• elastyczność i umiejętność dostosowania się do zmian,
• chęć rozwoju i edukacji,
• równość, inkluzywność (więcej na ten temat czytaj w artykule: Inkluzywność w miejscu pracy – co to jest i na czym polega?),
• otwartość na różnorodność – firmy, które mają zróżnicowane zespoły, mają o 35% większe szanse na osiągnięcie zysków finansowych przekraczających mediany w danej branży. Więcej informacji na ten temat w artykule: Zarządzanie różnorodnością w organizacji — cele i przykłady. Co to jest D,E&I (Diversity, Equity, Inclusion)?.

Wykorzystanie technologii w budowaniu kultury organizacyjnej

Współczesne technologie oferują nowe możliwości dla budowania i wzmacniania kultury organizacyjnej. Biorąc pod uwagę, że wiele zespołów pracuje zdalnie lub w formule hybrydowej, technologia nierzadko staje się kluczowym narzędziem w kreowaniu spójnej i angażującej kultury organizacyjnej. W obrębie tej technologii wymienia się systemy zarządzania wiedzą, narzędzia do angażowania pracowników oraz programy rozwoju i platformy komunikacyjne. Jako przykłady można podać:

• platformy kafeterii benefitów pracowniczych,
• portale społecznościowe do komunikacji wewnętrznej,
• narzędzia do feedbacku i pozyskiwania opinii oraz badania satysfakcji pracowników,
• platformy e-learningowe,
• platformy komunikacyjne i selfserwisowe.