Osoby z niepełnosprawnościami na rynku pracy w Polsce. Zmiany demograficzne oraz nowe stawki rozliczeniowe

Aktywność zawodowa – aktualne wyzwania

Obecna sytuacja osób z niepełnosprawnościami na rynku pracy wymaga uwagi. Aktywność zawodowa tej grupy w trzecim kwartale 2023 r. kształtowała się na poziomie 32,3 proc., co implikuje wyraźne zapotrzebowanie na strategie wspierające ich zatrudnienie. Nie można zapominać o milionie osób, które nie uczestniczą w rynku pracy – to niewykorzystany potencjał i wyzwanie zarówno dla ekonomii, jak i dla polityki społecznej kraju.

Ramy prawne

Krajowe przepisy stawiają przed pracodawcami wyraźne wymogi, mające zachęcić do otwierania rynku pracy dla osób z niepełnosprawnościami. Na mocy tych regulacji firmy zatrudniające przynajmniej 25 pracowników zobowiązane są do dokonywania wpłat do Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) w przypadku niespełnienia określonego minimum procentowego zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami. Obecnie wskaźnik ten wynosi 6 proc. Wysokość wpłat zależy od przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce za poprzedni kwartał oraz od liczby nieobsadzonych stanowisk osób z niepełnosprawnościami wymaganych do wypełnienia normy zatrudnienia w wymiarze owej 6-procentowej kwoty.

Konsekwencje wzrostu wynagrodzeń

Nieuchronnym skutkiem rosnących wynagrodzeń, które obserwowaliśmy w czwartym kwartale 2023 r., jest wzrost obciążeń finansowych przedsiębiorstw w kontekście wpłat na PFRON. Prognoza dla firmy zatrudniającej 500 pracowników widocznie rysuje przyrost wymagalnych wpłat przekraczający w skali roku 1,1 mln zł. To również istotny sygnał dla pracodawców, aby przemyśleli swoją strategię w kontekście zatrudniania osób z niepełnosprawnościami.

* Na podstawie przeciętnego wynagrodzenia obowiązującego we wpłatach od marca do maja danego roku. Dla 2024 r. to 7 540,36 zł.

Zatrudnienie jako inwestycja społeczna

Z perspektywy przedsiębiorcy zatrudnianie osób z niepełnosprawnościami wykracza poza wymiar finansowy i wpisuje się w długofalową wizję korzyści, które z takiego kroku płyną. Pracodawcy, inwestując w różnorodność i inkluzję, nie tylko zyskują lojalność swoich klientów, lecz także lepiej radzą sobie w globalnej gospodarce nastawionej na innowacje. Dostosowanie miejsc pracy do potrzeb osób z niepełnosprawnościami niesie za sobą optymalizację procesów, a co za tym idzie – zwiększenie efektywności operacyjnej.

Ze społecznego punktu widzenia inwestowanie w otwarcie miejsca pracy dla osób z niepełnosprawnościami to działanie wykraczające poza ramy finansowe. To budowanie zrównoważonych, nowoczesnych, bardziej integrujących przestrzeni pracy. Poprzez większą aktywność zawodową osób z niepełnosprawnościami firmy mogą przyczyniać się do rozwoju całej gospodarki, a także do kształtowania bardziej inkluzywnego społeczeństwa.