Kluczowa zmiana
Kluczowa zmiana w porównaniu z przepisami obowiązującymi na postawie Rozporządzenia 883/2004 przewiduje, że pozostanie w rodzimym systemie zabezpieczenia społecznego będzie możliwe jedynie w przypadku oddelegowania pracowników przewidzianych na okres nie dłuższy niż 24 miesiące. Nie jest zatem możliwe przedłużenie dalszego podlegania systemowi ubezpieczeń społecznych w rodzimym kraju po upływie tego okresu, tak jak to było przewidziane w art.16 Rozporządzenia 883/2004. Dla pracowników i pracodawców może to oznaczać wzrost obciążeń w związku z koniecznością rozpoczęcia opłacania składek na ubezpieczenie społeczne w kraju goszczącym w przypadku wyjazdów na oddelegowania długoterminowe.
Z kolei w przypadku oddelegowania, które rozpoczęło się przed 1 stycznia 2021 r. i trwa nadal w trakcie 2021 r. zastosowanie mają w dalszym ciągu przepisy Rozporządzenia 883/2004. W związku z tym pracownik oddelegowany podlega ustawodawstwu państwa wysyłającego i tam też powinny być opłacane składki na ubezpieczenie społeczne (przy założeniu, że jest to oddelegowanie trwające do 24 miesięcy).
Oznacza to również, że zaświadczenia A1 wystawione przez polski ZUS w 2020 r. pracownikom delegowanym do pracy w Wielkiej Brytanii pozostaną ważne do końca okresu, na jaki zostały wydane, także jeśli przekracza on datę 1 stycznia 2021 r.
Korzystanie ze świadczeń zdrowotnych po 31.12.2020 r.
Od 1 stycznia 2021 r. uprawnienie do skorzystania ze świadczeń zdrowotnych zachowają tylko te osoby, które były objęte ubezpieczeniem zdrowotnym w Polsce lub w Wielkiej Brytanii przed końcem minionego roku i jednocześnie przebywają lub mieszkają w nowym roku na terytorium drugiego kraju.
Innymi słowy Polak mieszkający w Wielkiej Brytanii i ubezpieczany w Polsce zachowa prawo do skorzystania z brytyjskiej opieki zdrowotnej w ramach ubezpieczenia w NFZ, jeśli na dzień 31 grudnia 2020 r. był on objęty ubezpieczeniem zdrowotnym w Polsce. Analogicznie, Brytyjczyk mieszkający w Polsce, podlegający 31 grudnia 2020 r. ubezpieczeniu w Wielkiej Brytanii zachowa prawo do skorzystania w Polsce z opieki zdrowotnej na koszt brytyjskiego odpowiednika NFZ (National Health Service - NHS). Co ważne, z tych świadczeń będzie mogła skorzystać także rodzina ubezpieczonego.
Prawo do skorzystania ze świadczeń zdrowotnych będzie potwierdzał dokument S1 wydany przez oddział wojewódzki NFZ (brytyjski NHS) lub dokument S072 wysłany przez NFZ (NHS) elektronicznie, które zostały wydane przed 1 stycznia 2021 r. Dokumenty te zachowają ważność do wskazanego w nich terminu lub do czasu wydania nowych dokumentów.
Z kolei karty EKUZ (ang. EHIC) zachowują swoją ważność do czasu upływu terminu ich ważności lub do momentu utraty przez daną osobę uprawnień do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. W mocy pozostaje zatem nadal zasada wzajemności dotycząca opieki zdrowotnej między państwami, choć sama karta EKUZ będzie stopniowo zastępowana przez nową Globalną Kartę Ubezpieczenia Społecznego.
Na obecną chwilę nadal istnieje wiele nierozstrzygniętych kwestii w zakresie stosowania nowych przepisów, a sama praktyka ich stosowania będzie się dopiero kształtować.
Biuro EY w Wielkiej Brytanii jest w ścisłym kontakcie z władzami Wielkiej Brytanii odpowiedzialnymi za zabezpieczenia społeczne oraz administracją Unii Europejskiej i będzie na bieżąco udostępniać nam informacje o poczynionych ustaleniach w ciągu najbliższych tygodni. Zachęcamy zatem do śledzenia naszych kolejnych artykułów dotyczących wpływu Brexitu na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.
Współautorem wpisu jest Anna Ostas, Senior