Fundusze inwestycyjne zamknięte

Fundusze inwestycyjne zamknięte

Dochody funduszy inwestycyjnych bez preferencji

Fundusze inwestycyjne zamknięte osiągające dochody ze zbycia lub najmu nieruchomości podlegających opodatkowaniu tzw. podatkiem od nieruchomości komercyjnych nie skorzystają ze zwolnienia z CIT w odniesieniu do tej kategorii dochodów.

Tak uznał Naczelny Sąd administracyjny w wyroku z 16 stycznia br. (II FSK 462/21). Przedmiotowy wyrok zapadł w sprawie dotyczącej interpretacji indywidualnej wydanej dla funduszu inwestycyjnego zamkniętego (FIZ), który prowadzi działalność w zakresie bezpośrednich inwestycji w lokale mieszkalne oraz budynki wolnostojące (np. garaże), które następnie stają się przedmiotem najmu lub są sprzedawane. 

Co wynika z przepisów 

Geneza sporu jest związana z wprowadzeniem do ustawy o CIT w 2018 r. dodatkowego reżimu przewidującego opodatkowanie budynków komercyjnych, których wartość początkowa przekracza 10 mln zł. Wraz z wprowadzeniem podatku ustawodawca doprecyzował katalog dochodów (przychodów) podlegających zwolnieniu z CIT, wskazując, że ze zwolnienia zasadniczo nie mogą korzystać fundusze inwestycyjne. Po nowelizacji z 1 stycznia 2019 r. art. 17 ust. 1 pkt 57 lit. g ustawy o CIT przewiduje, że dochody uzyskiwane przez FIZ z tzw. nieruchomości komercyjnych są wyłączone ze zwolnienia przedmiotowego przewidzianego dla FIZ oraz specjalistycznych funduszy otwartych (SFIO) stosujących zasady przewidziane dla FIZ. 

Na tym tle, we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej FIZ zapytał czy dochody otrzymywane z najmu i sprzedaży takich nieruchomości mogą korzystać ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych przewidzianego w art. 17 ust. 1 pkt 57 lit. g ustawy o CIT. Przedstawił jednocześnie stanowisko, zgodnie z którym funkcjonalna wykładnia przywołanych przepisów prowadzi do wniosku, że intencją ustawodawcy przy ich wprowadzaniu było utrzymanie zwolnienia przedmiotowego z tytułu dochodów z nieruchomości, przy jednoczesnym objęciu FIZ regulacjami dotyczącymi „podatku od nieruchomości komercyjnych”.

Z takim poglądem nie zgodził się organ interpretacyjny, który stwierdził, że odwołanie zawarte w art. 17 ust. 1 pkt 57 lit. g ustawy o CIT należy rozumieć jako odnoszące się do kategorii dochodów z nieruchomości opodatkowanych „podatkiem od nieruchomości komercyjnych”. Zdaniem organu interpretacyjnego gdyby ustawodawca chciał wyłączyć ze zwolnienia przedmiotowego skierowanego do FIZ tylko opodatkowanie podatkiem od nieruchomości komercyjnych, to wówczas kwestia ta byłaby uregulowana w analogiczny sposób jak w przypadku funduszy inwestycyjnych otwartych (FIO), które zostały wyłączone wprost przez ustawodawcę z obowiązku zapłaty podatku od nieruchomości komercyjnych (art. 6 ust. 5 ustawy o CIT). 



Stanowisko sądów administracyjnych 

Pogląd ten podzielił WSA w Warszawie, który w wyroku z 9 października 2020 r. (III SA/Wa 177/20) stwierdził, że ustawodawca celowo użył sformułowania „dochód” zamiast "dochód (przychód)" z nieruchomości. Odsyłając natomiast do przepisów dotyczących podatku od nieruchomości komercyjnych, ustawodawca określił rodzaje dochodów z nieruchomości, które nie będą korzystać ze zwolnienia z opodatkowaniem CIT.

Finalnie sprawa została rozstrzygnięta na korzyść organu podatkowego przez Naczelny Sąd Administracyjny, który w wyroku z 16 stycznia 2024 r., oddalił skargę kasacyjną złożoną przez fundusz. NSA stwierdził, że art.17 ust. 1 pkt 57 lit. g ustawy o CIT odsyła jedynie do tej części przepisu dotyczącego tzw. podatku od nieruchomości komercyjnych, która określa cechy nieruchomości. Tym samym sąd potwierdził, że przychodu z najmu, dzierżawy lub innej umowy rozporządzającej nieruchomością osiągane przez FIZ / SFIO stosujące zasady dla najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze zgodne jest z celem wprowadzenia zwolnienia dochodów tych funduszy jedynie w ograniczonym zakresie, gdy nie są one osiągane z inwestowania w papiery wartościowe i instrumenty rynku pieniężnego.

Wprawdzie liczba rozstrzygnięć sądowo-administracyjnych dotyczących zagadnień związanych z opodatkowaniem dochodów FIZ / SFIO jest ograniczona, jednak przedmiotowy wyrok zasadniczo wpisuje się w kształtującą się, niekorzystną linię orzeczniczą w odniesieniu do konieczności opodatkowania dochodów z nieruchomości, uzyskiwanych przez FIZ / SFIO stosujące zasady właściwe dla FIZ (analogiczne stanowisko zostało wyrażone przykładowo w wyroku z 14 lutego 2022 r I FSK 1768/19 w podobnym stanie faktycznym).

 

Okiem eksperta EY

Wykładnia przepisów ustawy o CIT dokonana przez NSA w praktyce ogranicza możliwość zastosowania preferencji podatkowych w odniesieniu do inwestycji realizowanych bezpośrednio w nieruchomości i zmniejsza atrakcyjność inwestycji nieruchomościowych za pośrednictwem tego wehikułu. Powoduje bowiem efektywne opodatkowanie podatkiem dochodowym na dwóch poziomach – funduszu oraz inwestora (pamiętajmy, że od 1 stycznia 2024 r. dochody z funduszy kapitałowych zasadniczo rozliczane są na poziomie inwestora – podatnika PIT). Pozostaje mieć nadzieję, że w przyszłości problem ten zostanie uwzględniony przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii prowadzące obecnie prace nad projektem przepisów dotyczących spółek inwestujących w najem nieruchomości (SINN).

Podsumowanie

Środki trwałe będące własnością lub współwłasnością podatnika (np. budynki, maszyny, linie produkcyjne, środki transportu), które zostały nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku, podlegają amortyzacji. Rozpoznanie dla celów podatkowych i bilansowych kosztów zakupu danego środka można rozłożyć na kolejne miesiące jego eksploatacji. Amortyzacja podatkowa ma na celu rozliczenie wartości środków trwałych w trakcie wykorzystywania tego środka w działalności firmy. Odzwierciedla wartość aktywów, która w wyniku eksploatacji stopniowo maleje. Amortyzacja podatkowa to sprzyjający podatnikom rodzaj rozpoznania kosztów, a jej szczegółowe zasady opisane w ustawach podatkowych zachęcają do kolejnych inwestycji.

Artykuł został opublikowany w Rzeczpospolitej w dniu 29.07.2024 r.

Kontakt
Chcesz dowiedzieć się więcej? Skontaktuj się z nami.

Informacje

Autorzy

Polecane artykuły

Ograniczenie kosztów amortyzacji w spółkach nieruchomościowych nadal z wątpliwościami

Od 2022 r. spółki nieruchomościowe są zobowiązane stosować ograniczenia dotyczące możliwości kontynuowania amortyzacji podatkowej środków trwałych zaliczonych do grupy 1 Klasyfikacji Środków Trwałych. Jak pokazuje praktyka, pomimo upływu czasu, przepisy te nadal budzą liczne spory pomiędzy podatnikami a organami podatkowymi, co ma swoje odzwierciedlenie w orzecznictwie sądów administracyjnych.

Rewolucja w podatku od nieruchomości

Podatnicy podatku od nieruchomości oraz samorządowcy oczekiwali na projekt nowych przepisów od 4 lipca 2023 r. Wtedy to TK wydał przełomowy wyrok, stwierdzający niekonstytucyjność obowiązującej dotychczas definicji budowli dla celów podatku od nieruchomości.