10 ważnych pytań dotyczących zmian wprowadzonych Polskim Ładem 2.0.

Od 1 lipca 2022 r. płatnicy nie są zobligowani do naliczania ulgi dla klasy średniej. Wyjątkowo możliwe będzie jednak skorzystanie z ulgi podatkowej za rok 2022, jeżeli okaże się ona korzystniejsza dla podatnika niż zasady wprowadzone na mocy Polskiego Ładu 2.0. W takim przypadku obowiązek obliczenia hipotetycznego podatku za rok podatkowy 2022 spoczywać będzie na naczelniku urzędu skarbowego właściwego dla podatnika.

Jak wynika z nowelizacji ulga dla klasy średniej zostanie zniesiona w odniesieniu do dochodów (przychodów) uzyskanych już od 1 stycznia 2022 r. Nie oznacza to jednak obowiązku dokonania korekt przez płatników w odniesieniu do już naliczonej ulgi dla klasy średniej. Z kolei podatnicy nie uwzględnią tej ulgi przy rocznym rozliczeniu PIT za 2022 rok.

Po wejściu w życie Polskiego Ładu 2.0. większość podatników zyska, a ich miesięczne wynagrodzenia netto będą wyższe w porównaniu do roku 2021, czy też okresu od 1 stycznia 2022 do 30 czerwca 2022. Przykładowo osoba zarabiająca 5.000 zł brutto (podstawowe koszty uzyskania przychodu, złożony PIT-2) – w 2021 r. otrzymywała wynagrodzenie netto 3 613 zł, natomiast od 1 lipca wyniesie ono 3 738 zł netto.

Na wzrost wynagrodzeń wpływa przede wszystkim obniżona stawka podatkowa PIT z 17% na 12%. Dodatkowo, pozostawienie zwiększonej kwoty wolnej od podatku (30 000 zł/rocznie) oraz podwyższonego pierwszego progu podatkowego (120 000 zł/rocznie) sprawi, iż zmiany wynikające z Polskiego Ładu 2.0. będą korzystane dla szerokiej grupy podatników.

Jednak wciąż pozostanie grupa podatników, dla której nowelizacja nie będzie korzystna, a ich wynagrodzenie miesięczne w porównaniu do tego, które otrzymywali w 2021 roku w dalszym ciągu będzie niższe. Przykładowo osoba zarabiająca 18.000 zł brutto (podstawowe koszty uzyskania przychodu, złożony PIT-2) – w 2021 r. otrzymywała wynagrodzenie netto 12 784 zł, natomiast od 1 lipca wyniesie ono 12 600 zł netto.

Jak wynika z nowelizacji, PIT-2 (czyli oświadczenie uprawniające płatnika do potrącania kwoty zmniejszającej podatek) mogą składać również podatnicy uzyskujący przychody z tzw. działalności wykonywanej osobiście, a zatem m.in. z umów zlecenia, o dzieło, czy z kontraktów menedżerskich.

Dodatkowo, podatnik może złożyć oświadczenie PIT-2 maksymalnie trzem płatnikom, a nie tak jak dotychczas tylko jednemu. W takim przypadku w oświadczeniu podatnik musi wskazać, że płatnik jest uprawniony do pomniejszenia zaliczki o kwotę stanowiącą:

• 1/12 kwoty zmniejszającej podatek – w przypadku, gdy podatnik złoży PIT-2 jednemu płatnikowi będzie to zatem kwota 300 zł, albo
• 1/24 kwoty zmniejszającej podatek – w przypadku, gdy podatnik złoży PIT-2 dwóm płatnikom będzie to zatem kwota 150 zł, albo
• 1/36 kwoty zmniejszającej podatek – w przypadku, gdy podatnik złoży PIT-2 trzem płatnikom będzie to zatem kwota 100 zł.

W myśl przepisów nowelizacji, jeżeli płatnik pobierze w lipcu 2022 r. zaliczkę na PIT na podstawie przepisów obowiązujących na dzień 30 czerwca 2022 r., a nie przekaże jej jeszcze na rachunek urzędu skarbowego, zobowiązany będzie niezwłocznie zwrócić podatnikowi tę jej część, która przekroczy zaliczkę obliczoną już na podstawie przepisów Polskiego Ładu 2.0.

Nowelizacja przywróciła mechanizm rozliczenia obowiązujący do końca 2021 r. Preferencyjne opodatkowanie będzie obowiązywało na zasadach, jakie miały miejsce do końca 2021 r. – oznacza to, że podatek zostanie obliczony w podwójnej wysokości od połowy dochodu osoby samotnie wychowującej dziecko. Co ważne, wspólne rozliczenia dochodów rodziców samotnie wychowujących dzieci przysługuje w takim samym zakresie niezależnie od tego, czy dziecko jest niepełnosprawne czy nie.

Polski Ład 2.0. wprowadza jednak nowy przepis, który uniemożliwi samotnym rodziców korzystanie ze wspólnego rozliczenia z dzieckiem w określonych przypadkach. Stosownie do treści nowelizacji z ulgi nie może skorzystać rodzic, który wychowuje dziecko wspólnie z drugim rodzicem. Ustawa nie precyzuje jednak co należy rozumieć pod pojęciem wspólnego wychowywania dziecka. 

Polski Ład 2.0. uprościł poprzez likwidację ulgi dla klasy średniej wspólne rozliczenie małżonków za rok 2022 r. Mechanizm wspólnego rozliczenia małżonków przebiega w dwóch etapach:

Krok 1 - Każdy z małżonków oddzielnie pomniejsza swój przychód o koszty (koszty uzyskania przychodu, składki ZUS) oraz o przysługujące mu inne odliczenia.

Krok 2 - Małżonkowie sumują swoje dochody, które należy podzielić na dwa i otrzymaną wartość mnożą razy stawkę podatkową według stosownej skali oraz pomniejszają o kwotę zmniejszającą podatek (zakładamy, że oświadczenie PIT-2 zostało złożone). W tym przypadku podatek określa się na w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy łącznych dochodów małżonków.

W przypadku wynagrodzeń twórców, im większa część wynagrodzenia jest objęta honorarium autorskim, tym mniej odczuwalne są skutki obniżenia stawki PIT do 12%. Jednak co do zasady Polski Ład 2.0.  wpływa korzystnie na wynagrodzenia takich osób. Odczują to najbardziej ci, u których honorarium autorskie stanowi połowę wynagrodzenia miesięcznego. Dla tych, u których część wynagrodzenia niestanowiąca honorarium autorskiego mieści się w kwocie uprawniającej do pierwszego progu podatkowego (czyli w kwocie 120 tys. zł) nowelizacja będzie neutralna lub delikatnie korzystna.

Warto dodać, że – zgodnie z nowymi przepisami – jeśli przy rozliczeniu rocznym (za 2022 r.) okaże się, że twórca, mimo obniżonych stawek podatku, stracił na likwidacji ulgi dla klasy średniej, to naczelnik urzędu skarbowego zwróci tę różnicę. 

Jak wynika z komunikatu zamieszczonego na stronie Ministerstwa Finansów po wejściu w życie Polskiego Ładu 2.0. zleceniobiorcy powinni liczyć się z wyższymi miesięcznymi zaliczkami na PIT, a co za tym idzie – ze spadkiem miesięcznego wynagrodzenia netto przy zarobkach do 12 800 zł brutto. Przy umowie zlecenia (inaczej niż np. przy umowie o pracę) nadal nie można bowiem stosować miesięcznej kwoty wolnej od podatku, a rekompensujący to mechanizm odraczania zaliczek zostanie zniesiony. Jednocześnie resort zapewnia, że zleceniobiorcy odczują korzyści z nowelizacji w 2023 r., otrzymując wysoki zwrot podatku za 2022 r.

Warto zwrócić uwagę na dwa aspekty. Po pierwsze, przeprowadzenie ponownej kampanii informacyjnej, w ramach której w szczególności warto odnieść się do kwestii związanych z ewentualną dopłatą bądź niedopłatą PIT po stronie osób zatrudnionych w rozliczeniu za 2022 r. Po drugie, zorganizowanie przeglądu podatkowego rozliczeń PIT i ZUS, audytu systemów płacowych oraz szkoleń zespołów odpowiedzialnych za procesy płacowe, po to by jak najbardziej efektywnie przygotować organizację do rozliczenia PIT za 2022 r.