Ochrona finansowania w restrukturyzacji

Pozyskanie przez dłużnika finansowania przejściowego lub na wykonanie planu restrukturyzacyjnego niejednokrotnie stanowi kluczowy czynnik decydujący o powodzeniu procesu restrukturyzacji przedsiębiorstwa.

Z tego powodu, przepisy Dyrektywy[1] szczególnie chronią takie finansowanie. Unijne podejście odzwierciedlają także przepisy projektu ustawy[2], które ograniczają ryzyko podważenia skuteczności uzyskanego wsparcia, a także zwalniają z potencjalnej odpowiedzialności podmioty decydujące się na udzielenie finansowania.
 

Obecna regulacja

Zgodnie z przepisami Prawa restrukturyzacyjnego, zaciągnięcie kredytu lub pożyczki w trakcie trwania postępowania restrukturyzacyjnego wymaga uzyskania zgody rady wierzycieli, pod rygorem uznania danej czynności za nieważną. Jednocześnie przepisy doprecyzowują, że zezwolenie na zaciągnięcie tego rodzaju zobowiązania (tj. kredytu lub pożyczki) może zostać udzielone jedynie w określonych uwarunkowaniach, tj. jeżeli:

• jest to niezbędne do osiągnięcia celów restrukturyzacji,
• środki zostaną przekazane dłużnikowi w sposób przewidziany przez uchwałę rady wierzycieli, oraz
• zostanie ustanowione zabezpieczenie adekwatne do udzielonego kredytu lub pożyczki.

Co do zasady, kredyt lub pożyczka zaciągnięte z zachowaniem powyższych zasad nie powinny zostać uznane za bezskuteczne w stosunku do masy upadłości. Z drugiej strony, przepisy Prawa upadłościowego określają, że za bezskuteczną w stosunku do masy upadłości uznaje się czynność prawną, za pośrednictwem której upadły rozporządził swoim majątkiem, jeżeli dokonał jej w przeciągu roku przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. W tym kontekście nie ma znaczenia czy dana czynność była dokonana nieodpłatnie czy też odpłatnie, jeżeli wartość świadczenia upadłego przewyższa w rażącym stopniu wartość świadczenia przez niego otrzymanego lub dla niego zastrzeżonego (bądź dla osoby trzeciej).
 

Założenia Dyrektywy Drugiej Szansy

W treści Dyrektywy wielokrotnie podkreślono wysokie znaczenie finansowania przejściowego oraz nowego finansowania w postępowaniu naprawczym przedsiębiorstwa. Co istotne, w rozumieniu unijnym pomoc finansową należy rozumieć szeroko, nie tylko jako udzielenie nowego kredytu lub pożyczki, lecz również jako udzielenie gwarancji, dostarczanie towarów, zapasów, surowców i usług komunalnych, czy też przyznanie dłużnikowi dłuższego okresu spłaty.
 

Ustawodawca unijny wskazał, że to właśnie od tych mechanizmów wsparcia często zależy powodzenie planu restrukturyzacyjnego i dlatego powinny zostać objęte szczególnym parasolem ochronnym. W konsekwencji, zgodnie z regulacjami Dyrektywy w przypadku późniejszego ogłoszenia upadłości dłużnika nowe finansowanie i finansowanie przejściowe nie może być uznane za bezskuteczne, nieważne lub niepodlegające wykonaniu.
 

Ponadto, Dyrektywa wprowadza obowiązek udzielenia dodatkowych gwarancji chroniących przed ewentualnymi sankcjami cywilnymi, administracyjnymi lub karnymi podmioty finansujące dłużników znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej w sytuacji, gdy takie finansowanie wiązałoby się ze szkodą dla ogółu wierzycieli.
 

Powyższe rozwiązania mają na celu zwiększenie dostępności do nowego finansowania i finansowania przejściowego, które są niezbędne także do prowadzenia negocjacji dotyczących planu restrukturyzacji i jego później skutecznej realizacji (o znaczeniu negocjacji w kontekście Dyrektywy zapraszamy do lektury naszego artykułu Mediator w postępowaniu restrukturyzacyjnym).
 

Planowane zmiany w polskich regulacjach
 

Nowelizacja zakłada bezpośrednią transpozycję wyżej opisywanych regulacji Dyrektywy do polskiego porządku prawnego. Prawo upadłościowe zostanie uzupełnione o nową regulację wskazującą wprost, że finansowanie udzielone dłużnikowi w postępowaniu restrukturyzacyjnym w celu:

• realizacji planu restrukturyzacyjnego (uwzględnione w tym planie),
• zapewnienia kontynuowania działalności dłużnika, lub
• utrzymania bądź zwiększenia wartości przedsiębiorstwa dłużnika,

nie będzie mogło być uznane za bezskuteczne w stosunku do masy upadłości lub niepodlegające wykonaniu, jeżeli zostało udzielone za zgodą sędziego-komisarza lub rady wierzycieli.
 

Jednocześnie, projektowane przepisy zagwarantują podmiotom zapewniającym nowe finansowanie oraz finansowanie przejściowe (które spełnia warunki, o których mowa powyżej) ochronę od odpowiedzialności w przypadku, gdy taka pomoc będzie wiązała się ze szkodą dla ogółu wierzycieli. W tym kontekście projekt ustawy wprowadza także regulację określającą wprost, że umowy oraz operacje finansowe uwzględnione w zatwierdzonym planie restrukturyzacyjnym lub układzie – w tym m.in. zapłata wynagrodzeń i kosztów z tytułu profesjonalnego doradztwa ściśle związanego z restrukturyzacją, nie będą mogły zostać uznane za bezskuteczne w stosunku do masy upadłości lub niepodlegające wykonaniu z tego powodu, że działają na szkodę ogółu wierzycieli.