Kodeks pracy – zmiany 2023. Kolejna nowelizacja

Dodatkowe zatrudnienie

Zgodnie z nowymi przepisami pracodawca nie będzie mógł zakazać pracownikowi jednoczesnego pozostawania w stosunku pracy z innym pracodawcą lub jednoczesnego pozostawania w stosunku prawnym będącym podstawą świadczenia pracy innym niż stosunek pracy (np. na podstawie umowy cywilnoprawnej). Co istotne, pracodawca nadal będzie mógł zakazać pracownikowi wykonywania działalności konkurencyjnej.

Nowy zakres informacji dla pracowników

Pracodawca będzie zobowiązany poinformować pracownika w postaci papierowej lub elektronicznej m.in. o:

1. przysługujących pracownikowi przerwach w pracy;
2. zasadach dotyczących pracy w godzinach nadliczbowych i rekompensaty za nią;
3. w przypadku pracy zmianowej – zasadach dotyczących przechodzenia z jednej zmiany na drugą;
4. w przypadku kilku miejsc wykonywania pracy – zasadach dotyczących przemieszczania się między miejscami wykonywania pracy;
5. obowiązujących zasadach rozwiązania stosunku pracy, w tym o wymogach formalnych, długości okresów wypowiedzenia oraz terminie odwołania się do sądu pracy;
6. prawie pracownika do szkoleń, jeżeli pracodawca je zapewnia, w szczególności o ogólnych zasadach polityki szkoleniowej pracodawcy.

Wniosek o zmianę warunków zatrudnienia

Pracownik zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy będzie mógł raz w roku kalendarzowym złożyć pracodawcy (w formie elektronicznej lub papierowej)  wniosek o zmianę warunków zatrudnienia, a dokładnie wniosek:  

1. o zmianę rodzaju umowy o pracę na umowę o pracę na czas nieokreślony lub 
2. o bardziej przewidywalne i bezpieczne warunki pracy, w tym polegające na zmianie rodzaju pracy lub zatrudnieniu w pełnym wymiarze czasu pracy. 

Pracodawcy będą mieli obowiązek udzielić odpowiedzi pracownikowi nie później niż w terminie 1 miesiąca od dnia otrzymania wniosku, a w razie nieuwzględnienia wniosku wskazać przyczynę odmowy. 

Dodatkowe przerwy w pracy

Jeżeli dobowy wymiar czasu pracy pracownika:

1. będzie wynosił co najmniej 6 godzin – pracownik będzie miał prawo do przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut;
2. będzie dłuższy niż 9 godzin – pracownik będzie miał prawo do dodatkowej przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut;
3. będzie dłuższy niż 16 godzin – pracownik będzie miał prawo do kolejnej przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut.

Powyższe dodatkowe przerwy w pracy będą wliczane do czasu pracy.

Szkolenia pracowników w godzinach pracy

Szkolenia niezbędne do wykonywania określonego rodzaju pracy lub pracy na określonym stanowisku (jeżeli obowiązek ich przeprowadzenia wynika np. z przepisów prawa czy umowy o pracę), a także szkolenia odbywane przez pracownika na podstawie polecenia przełożonego, odbywać się będą na koszt pracodawcy oraz, w miarę możliwości, w godzinach pracy pracownika. Co istotne, czas szkolenia odbywanego poza normalnymi godzinami pracy pracownika wlicza się do czasu pracy.

Zwolnienie od pracy z powodu siły wyższej

Pracownicy zyskają dodatkowe dwa dni (albo 16 godzin) wolnego z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli jest niezbędna natychmiastowa obecność pracownika. 

Urlop opiekuńczy

Pracownikowi będzie przysługiwać 5 dodatkowych dni wolnego w roku kalendarzowym, w celu zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia osobie będącej członkiem rodziny lub zamieszkującej w tym samym gospodarstwie domowym, która wymaga opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych.  Za członka rodziny uważa się syna, córkę, matkę, ojca lub małżonka. Urlop opiekuńczy na dziecko będzie bezpłatny.

Uprawnienia pracowników wychowujących dzieci do 8. roku życia

• Dodatkowa ochrona

Ustawodawca podniósł wiek dziecka (z 4 do 8 lat) dający prawo do pewnych uprawnień pracowniczych. Pracownika wychowującego takie dziecko nie będzie można bez jego zgody zatrudniać w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej, w systemie przerywanego czasu pracy ani delegować poza stałe miejsce pracy.

• Elastyczna organizacja czasu pracy 

Pracownicy wychowujący dziecko do 8. roku życia będą mogli również złożyć wniosek o zastosowanie wobec nich zasady, jaką jest elastyczna organizacja czasu pracy. Za elastyczną organizację pracy uważa się m.in. pracę zdalną, system przerywanego czasu pracy, system skróconego tygodnia pracy, system pracy weekendowej, indywidualny rozkład czasu pracy.

Pracodawca rozpatruje wniosek, uwzględniając potrzeby pracownika, w tym termin oraz przyczynę konieczności korzystania z elastycznej organizacji pracy, a także potrzeby i możliwości pracodawcy, w tym konieczność zapewnienia normalnego toku pracy, organizację pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika. W efekcie pracodawca będzie mógł nie uwzględnić wniosku pracownika, jeżeli np. destabilizowałoby to organizację pracę i utrudniało funkcjonowanie zakładu.

Wydłużenie urlopu rodzicielskiego 

Ustawodawca postanowił wydłużyć urlop rodzicielski o 9 tygodni, tj. do 41 tygodni (jedno dziecko) oraz 43 tygodni (więcej niż jedno dziecko), przy czym każdemu z pracowników przysługuje wyłączne prawo do 9 tygodni urlopu rodzicielskiego. Prawa tego nie można przenieść na drugiego pracownika rodzica.