Jak zatrudnić obywateli Ukrainy? Odpowiedzi na pytania z webcastu Pracodawca 4.0

Chcemy zatrudnić obywatela Ukrainy, który przebywa i pracuje w Polsce od 2020 roku. Aktualnie posiada łączone zezwolenie na pobyt i pracę u innego pracodawcy. Czy możemy zatrudnić go na podstawie Specustawy oraz posiadanego już zezwolenia? Czy w dniu zatrudnienia pracownik powinien złożyć wniosek o łączone zezwolenie na pobyt i pracę w naszej firmie czy też może pracować na aktualnym zezwoleniu (na którym widnieje inny pracodawca)? 

Tak, cudzoziemca można zatrudnić na podstawie przepisów art. 22 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy. Wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy powinien zostać złożony w ciągu 30 dni od dnia zmiany pracodawcy. Zezwolenie, zgodnie z praktyką wskazaną przez wojewodów, zostanie wydane bez wskazywania pracodawcy. Proszę zwrócić uwagę, że w wyniku nowelizacji zawieszone zostały wszystkie terminy prowadzonych postępowań, a nowe nie będą biegły dla wniosków składanych do 31.12.2022 r. Zgodnie z nowelizacją dla osób, które już wykonują pracę nie ma potrzeby składania notyfikacji do PUP.

Czy jeśli ktoś miał w dniu 24.02.2022 kartę pobytu czasowego przedłużoną ustawą Covidową, to też jest wyłączony ze Specustawy?

Nie, jego pobyt jest legalny, więc posiada uprawnienie do wykonywania pracy bez konieczności uzyskania zezwolenia lub wpisu oświadczenia do rejestru oświadczeń. Warto jednak w tym przypadku zadbać o legalizację pobytu i złożyć stosowny wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy.

Jeśli ktoś nie dostał pieczątki w paszporcie lub jakimkolwiek innym dokumencie z informacją kiedy i gdzie przekroczył granicę to nadanie numeru PESEL wystarczy do zatrudnienia? Czy dopisek "STATUS UKR" wystarczy, aby kogoś zatrudnić?

PESEL nie jest konieczny by zatrudnić osobę, ale powinna ona się zarejestrować. W czasie rejestracji uzyska PESEL ze statusem UKR. W takim przypadku zatrudnienie jest możliwe na gruncie Specustawy. Jednakże istotne jest, aby cudzoziemiec posiadał dokumenty pozwalające na identyfikację osoby jako pracownika w świetle przepisów prawa pracy.

Czy osoba, która przybyła do Polski z Ukrainy przed 24.02.2022 r. na podstawie ruchu bezwizowego posiadając paszport biometryczny, może wnioskować o zezwolenie na pobyt czasowy w dowolnym terminie, czy musi czekać 9 miesięcy ze złożeniem wniosku? Czy osoba taka jest ubezpieczona w Polsce i może korzystać z opieki medycznej, tak jak jej rodacy, którzy przybyli po 24.02.2022?

Osoba, która przybyła do Polski przed 24.02.2022 r. ma możliwość złożenia wniosku o pobyt czasowy, gdyż przebywa na podstawie ruchu bezwizowego. Dodatkowo jej pobyt został przedłużony na podstawie art. 42 Specustawy o 18 miesięcy od dnia upływu terminu ważności ruchu bezwizowego. Osoba taka nie korzysta z uprawnień wynikających z ustawy specjalnej w zakresie przyznanych świadczeń. Może jednak podjąć pracę bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę.

Czy po upływie 60 dni od dnia wjazdu obywatele Ukrainy dalej będą mogli rejestrować się w systemie PESEL?

Okres został wydłużony do 90 dni w wyniku nowelizacji ustawy. Nie jest jasne, czy po upływie tego terminu nadal będzie istniała możliwość rejestracji w trybie Specustawy, czy też na zasadach ogólnych.

Jak sprawdzić czy pobyt obywatela Ukrainy jest legalny, tzn. jakich dokumentów potrzebujemy?

Najlepszym sposobem jest rejestracja i uzyskanie nr PESEL ze statusem UKR.

Czy obywatel innego państwa (np. Indii), posiadający zezwolenie na pobyt na Ukrainie, który przyjechał do Polski po wybuchy wojny, może złożyć wniosek na pobyt i pracę w ciągu 15 dni na podstawie art.32 Ustawy o cudzoziemcach?

Tak, może złożyć taki wniosek, gdyż jego pobyt jest legalny. Niemniej musi on spełnić wszystkie warunki dla uzyskania zezwolenia.

Czy przepisy Specustawy dotyczą również zatrudnianiem na podstawie umowy zlecenia? 

Umowa zlecenia jest dopuszczalna jako forma zatrudnienia na podstawie Specustawy.

Kto może zgłosić powierzenie pracy obywatelowi Ukrainy do Urzędu Pracy?

Pracownika zgłasza pracodawca, a dokładnie osoba upoważniona przez niego do działania, posiadająca konto w systemie praca.gov.pl.

Czy okres 1 miesiąca na wyjazd obywatela Ukrainy liczymy jako okres ciągły? W praktyce, czy taki obywatel może wielokrotnie wyjeżdżać poza granice Polski np. na kilka dni, tydzień, itd. o ile każdorazowy wyjazd nie przekroczy 1 miesiąca?

W naszej opinii jest to okres ciągły, mogący występować wielokrotnie w czasie pobytu. Należy jednak pamiętać, że przekraczanie granicy jest dopuszczalne na zasadach ogólnych. Osoba w okresie przedłużenia jej legalnego pobytu nie uzyskuje uprawnienia do przekraczania granicy.