Wsparcia dla inwestycji w odnawialne źródła energii oraz wysokosprawną kogenerację, a także efektywność energetyczną warto szukać również w naborach organizowanych na poziomie województwa. Nabory na preferencyjne pożyczki czy dotacje są organizowane przez WFOŚiGW oraz w ramach programów regionalnych.
Oprócz omówionych wyżej naborów dla inwestycji związanych z poprawą efektywności energetycznej przedsiębiorstwa mogą uzyskiwać tzw. białe certyfikaty.
W celu otrzymania dofinansowania najważniejsze jest, aby przedsiębiorstwo złożyło wniosek o wydanie białych certyfikatów przed rozpoczęciem planowanej inwestycji. Do wniosku o białe certyfikaty należy dołączyć audyt efektywności energetycznej, określający, ile energii wnioskodawca planuje zaoszczędzić dzięki realizacji inwestycji. Po jej realizacji w przypadku większych inwestycji konieczne jest przeprowadzenie kolejnego audytu, aby potwierdzić, że zakładane oszczędności zostały faktycznie uzyskane. Następnie Prezes Urzędu Regulacji Energetyki wydaje świadectwo efektywności energetycznej, które można sprzedać na rynku.
Kwota dofinansowania jest zależna od wysokości oszczędności energii będącej wynikiem inwestycji. Oszczędności te są mierzone w tonach oleju ekwiwalentnego – 1 toe odpowiada oszczędności ok. 11,6 MWh w skali roku. Obecnie giełdowa wartość jednej zaoszczędzonej toe wynosi prawie 2 tys. PLN – nie istnieje przy tym maksymalny poziom możliwego do uzyskania dofinansowania.
Białe certyfikaty pozyskać można za różnorodne inwestycje poprawiające efektywność energetyczną, takie jak:
- modernizacja, izolacja instalacji przemysłowych,
- modernizacja i automatyzacja urządzeń produkcyjnych (np. wymiana starej maszyny, urządzeń, linii produkcyjnych),
- przebudowa lub remont budynku wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi (np. docieplenie, modernizacja lub wymiana stolarki okiennej i drzwiowej),
- modernizacja lub wymiana oświetlenia, urządzeń lub instalacji wykorzystywanych w procesach przemysłowych,
- stosowanie systemów pomiarowych, monitorujących i sterujących w ramach wdrażania systemów zarządzania energią,
- odzyskiwanie energii, w tym w procesach przemysłowych,
- ograniczenie strat: związanych z poborem energii biernej, sieciowych związanych z przesyłaniem lub dystrybucją energii elektrycznej, gazu ziemnego lub paliw ciekłych,
- stosowanie, do ogrzewania lub chłodzenia obiektów, energii wytwarzanej w instalacjach odnawialnego źródła energii, ciepła w wysokosprawnej kogeneracji lub ciepła odpadowego z instalacji przemysłowych.
Zielone inwestycje a wodór
Spełnienie celów wyznaczonych w ramach Europejskiego Zielonego Ładu wymaga rozwoju i wykorzystania wodoru, w szczególności w przemyśle. W związku z tym planowane są programy wsparcia, które mają pomóc przedsiębiorstwom w realizacji inwestycji opartych na wykorzystaniu wodoru.
Finansowanie jest dostępne dla inwestycji realizowanych przez przedsiębiorców (w tym duże spółki) oraz w niektórych przypadkach jednostki naukowe w obszarze szeroko pojętych inwestycji wodorowych.
Głównym naborem na poziomie krajowym, który będzie zorganizowany dla wsparcia wodoru, jest program Wodoryzacja gospodarki. Za program odpowiedzialny jest NFOŚiGW.
Program składa się z trzech części:
- Pierwsza część adresowana jest do przedsiębiorców.
- Obejmuje budowę mocy wytwórczych niskoemisyjnego, odnawialnego wodoru, tworzenie nowej oraz modernizację istniejącej infrastruktury wodorowej oraz przemysłowe wykorzystanie odnawialnego lub niskoemisyjnego wodoru w celu zmniejszenia emisyjności produkcji (tj. wykorzystanie wodoru w procesach energochłonnych, w wytwarzaniu energii, jako substrat w procesach chemicznych).
- Budżet tej części programu to 360 mln PLN w ramach finansowania z KPO oraz 750 mln PLN w ramach funduszy krajowych.
- Dotacje ze środków KPO – zgodnie z maksymalną intensywnością pomocy publicznej – przewidziane są dla przedsięwzięć o wartości min. 10 mln PLN kosztów kwalifikowanych. Z kolei pożyczki komercyjne uzupełniające wyniosą do 300 mln PLN. - Druga część adresowana jest do podmiotów, które w konkursie krajowym zostały zgłoszone do prac IPCEI Hydrogen (ang. Important Projects of Common European Interest) oraz uzyskały uprzednio pozytywne decyzje Komisji Europejskiej.
- Trzecia część adresowana jest do przedsiębiorców i jednostek naukowych.
- Obejmuje wsparcie projektów badawczo‑rozwojowych (B+R) dotyczących nowych lub modernizowanych jednostek zasilanych wodorem, które zakończyć się mają co najmniej powstaniem demonstratorów w skali 1:1.
- Obejmuje także zwiększenie mocy produkcyjnych dla jednostek wodorowych (np. produkcja napędów wodorowych czy budowa linii technologicznych dla fabryk).
- Budżet określono na 493 mln PLN jako finansowanie ze środków KPO i 700 mln PLN ze środków krajowych.
- Formami wsparcia będą dotacje finansowane z KPO – zgodnie z maksymalną intensywnością pomocy publicznej, ale nie więcej niż 150 mln PLN, a wartość przedsięwzięcia to min. 10 mln PLN kosztów kwalifikowanych oraz pożyczki komercyjne uzupełniające (dotyczy to wyłącznie projektów zwiększenia mocy produkcyjnych) do 300 mln PLN.
Program został już wpisany w harmonogram naboru wniosków, opublikowany na stronach NFOŚiGW z adnotacją, że warunkiem uruchomienia naborów jest dostępność środków w ramach Krajowego Planu Odbudowy. Program ma być realizowany do sierpnia 2026 r., przy czym podpisywanie umów przewidziane jest do 2024 r.
Projekty B+R dotyczące opracowania innowacyjnych rozwiązań, w tym także z obszaru technologii wodorowych, mogą aplikować o dofinansowanie w ramach ścieżki SMART w programie Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG).
Dofinansowanie jest dostępne dla przedsiębiorstw niezależnie od wielkości podmiotu, jak również dla konsorcjów (w tym z udziałem jednostek naukowych). Maksymalna kwota dofinansowania projektu B+R może wynieść do 20 mln EUR.
Do konkursu mogą przystąpić projekty charakteryzujące się stopniem innowacyjności co najmniej w skali kraju.
Poza ścieżką SMART program FENG obejmuje także inne priorytety. Trzeci priorytet FENG jest w całości poświęcony wspieraniu zielonej transformacji. Oferta obejmie zielony fundusz gwarancyjny, kredyt ekologiczny oraz projekty IPCEI. Te ostatnie dotyczą m.in. wysokowydajnych technologii wodorowych.
Wsparcie dla projektów związanych z wodorem dostępne jest również na poziomie unijnym. W tym celu stworzono specjalny Europejski Bank Wodoru (EHB), którego zadanie polega na wspieraniu inwestycji w rozwój gospodarki wodorowej w Europie.