FCPA – globalny antykorupcyjny żandarm

FCPA to amerykańska ustawa będąca postrachem dla łapówkarzy praktycznie na całym świecie.

Jeśli firma ma jakieś interesy w USA musi się liczyć z tym prawem. Albo się podporządkuje, albo nie ma czego szukać w Stanach Zjednoczonych.

FCPA (1) jest prawem federalnym i co za tym idzie obowiązującym w całych Stanach Zjednoczonych. Składa się z dwóch głównych ustaw. Pierwsza dotyczy przestrzegania wymogów przejrzystości księgowej. Druga penalizuje przekupstwo zagranicznych urzędników

Ustawa z brodą

Pierwsza wersja FCPA została uchwalona w 1977 roku w reakcji na głośne afery polegające na przekupstwie zagranicznych urzędników. Nowe prawo miało za zadanie przywrócenie zaufania do amerykańskiego biznesu. Nowelizacja z 1988 roku wprowadziła do ustawy między innymi takie pojęcia jak „świadome lekceważenie” lub „umyślna ślepota” w stosunku do zjawisk korupcyjnych. Utrudniło to możliwość tłumaczenia braku reakcji na łapówkarstwo nieświadomością problemu. Druga poprawka do FCPA została uchwalona w 1998 roku. Wdrażała ona konwencję OECD o zakazie łapówkarstwa. Aż do 2010 roku, gdy inne państwa zaczęły wprowadzać dobrze pomyślane przepisy antykorupcyjne FCPA zdominował zwalczanie korupcji na świecie.

FCPA zakazuje firmom i ich pracownikom wpływania na zagranicznych urzędników poprzez jakiekolwiek korzyści osobiste. Ustawa dotyczy firm posiadających akcje zarejestrowane w USA lub mające obowiązek sporządzania sprawozdań dla Komisji Papierów Wartościowych i Giełd. Obejmuje osoby i spółki mające główną siedzibę w USA lub działające pod rządami prawa amerykańskiego. Dotyczy też obcokrajowców i zagranicznych firm mających na sumieniu korupcję na terenie Stanów Zjednoczonych.

Przewidziane sankcje

Wymierzanie kar za naruszenia FCPA powierzono dwóm instytucjom. Za egzekwowanie prawa antykorupcyjnego odpowiada Departament Sprawiedliwości. Za naruszanie przepisów o sprawozdawczości odpowiada Komisja Papierów Wartościowych i Giełd.

Maksymalne sankcje za naruszenie przepisów antykorupcyjnych wynoszą:

• Dla osób prywatnych – grzywna do 250 tysięcy dolarów, która może zostać podniesiona do dwukrotności zysku lub straty spowodowanych korupcją. Łapówkarzowi grozi też do pięciu lat więzienia. Grzywna nie może być zapłacona przez firmę w imieniu, której działała osoba.
• Dla firm – grzywna może wynieść do dwóch milionów dolarów i może zostać podniesiona do dwukrotności zysku lub straty spowodowanych korupcją.

Przy naruszeniach przepisów o sprawozdawczości maksymalne kary wynoszą:

• Dla osób prywatnych – do pięciu milionów dolarów z możliwością podniesienia do dwukrotności zysku lub straty spowodowanych naruszeniem przepisów. Kara więzienia może wynieść 20 lat.
• Dla firm – do 25 milionów dolarów z możliwością podniesienia do dwukrotności zysku lub straty spowodowanych naruszeniem przepisów.