Informacja prasowa
21 paź 2021  | Warszawa, PL

Firmy nie są gotowe na wdrożenie dyrektywy UE o ochronie sygnalistów

Kontakt dla mediów

Jedynie 9% firm deklaruje pełną gotowość na dyrektywę UE o ochronie sygnalistów, choć żadna nie wdrożyła w pełni określonego w niej „standardu minimum”. Jednocześnie aż 89% firm w Polsce wierzy, że dyrektywa sprzyja ich biznesowi. Co trzecia firma (34%) już teraz zakłada, że nie zdąży z przygotowaniami do 17 grudnia 2021 roku – wynika z badania EY Czas na ochronę sygnalistów sprawdzającego gotowość firm do wdrożenia wymogów dyrektywy oraz planowanej ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa.

Największe nadużycia finansowe w firmach wykryte w ostatnich latach były w przeważającej większości ujawnione dzięki sygnalistom, osobom z wewnątrz firm, zgłaszającym nieprawidłowości. Unia Europejska chce ułatwić raportowanie nieprawidłowości i zobligowała państwa członkowskie do wdrożenia dyrektywy o ochronie sygnalistów. Największe polskie firmy – zatrudniające powyżej 250 osób – powinny być gotowe z odpowiednimi procedurami już za dwa miesiące, 17 grudnia 2021 r. 

– Jednym z efektów pandemii, która wprowadziła pracę zdalną na masową skalę, jest zwiększenie skali nadużyć w firmach. Najczęściej spotykane malwersacje to wyprowadzanie pieniędzy z firmy poprzez fikcyjne usługi i faktury bez pokrycia czy korupcja wobec dostawców i klientów. Spodziewamy się, że wprowadzenie w życie zapisów unijnej dyrektywy zwiększy skalę raportowania nieprawidłowości przez sygnalistów również w Polsce. Firmy staną przed dość surowymi wymogami, m.in. będą miały trzy miesiące na przekazanie informacji o podjętych działaniach. Jeśli nie będą gotowe na przyjmowanie zgłoszeń i reagowanie na nie, wejście w życie nowych regulacji może spowodować chaos organizacyjny. Sygnaliści będą mieli możliwość zgłaszania nieprawidłowości do stron trzecich, do niezależnego organu lub – w ekstremalnych przypadkach – do mediów. To rodzi ryzyko reputacyjne i prawne dla firm – mówi Mariusz Witalis, Partner kierujący Działem Zarządzania Ryzykiem Nadużyć EY, lider praktyki w Europie Centralnej i Środkowowschodniej. 

Daleka droga do pełnej gotowości

Dyrektywa wejdzie w życie na mocy przepisów krajowych. Projekt ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa znalazł się w wykazie prac legislacyjnych, a jego przyjęcie planowane jest na czwarty kwartał 2021 r. EY w ramach badania Czas na ochronę sygnalistów sprawdził czy firmy są przygotowane na zmiany. Z badania wynika, że przygotowania nie są zaawansowane i nawet firmy deklarujące pełną gotowość (9%) będą musiały zmierzyć się z nowymi obowiązkami. Żadne z badanych przedsiębiorstw nie spełnia na ten moment tzw. „standardu minimum” obejmującego m.in. utworzenie poufnych kanałów przyjmowania zgłoszeń, przeszkolenie pracowników czy jasne określenie procedur zgłaszania nieprawidłowości i procesu wyjaśniania naruszeń. 26% podmiotów przyznaje, że nie jest gotowe na te wymogi. Blisko połowa (49%) spółek nie udostępniła dotychczas żadnego kanału zgłoszeń, a zaledwie co dwudziesta (5%) rozpoczęła szkolenie pracowników. Co trzecia firma (34%) już teraz przyznaje, że nie zdąży wdrożyć systemu zgłaszania nadużyć do 17 grudnia br. 

ey-sygnalisci

Lista wyzwań jest długa

Uczestnicy badania wskazali wymogi dyrektywy UE o ochronie sygnalistów, które – ich zdaniem – będą najtrudniejsze w praktycznej realizacji. Blisko co druga badana firma (45%) obawia się, że nie dotrzyma terminów wynikających z dyrektywy (w tym między innymi obowiązku wyjaśnienia sprawy w ciągu 3 miesięcy od zgłoszenia), a co trzecia (36%) dostrzega trudności w wykazywaniu należytej staranności w prowadzeniu wewnętrznych postępowań wyjaśniających. Z kolei co piąta (20%) wskazała, że problemem dla niej może się okazać zapewnienie rzeczywistej ochrony osoby zgłaszającej przed działaniami odwetowymi (takimi jak np. zwolnienie z pracy czy obniżenie wynagrodzenia).

ey-sygnalisci

Ryzyko dla firm może stanowić rozproszony charakter odpowiedzialności za nadzorowanie procesu zgłaszania nadużyć i jego niedoszacowany wymiar prawny. Co drugi zarząd (45%) powierza proces przyjmowania i rozpatrywania zgłoszeń więcej niż jednej jednostce organizacyjnej. Najczęściej angażowane są działy HR (50%) oraz działy compliance (28%). W co piątej spółce (19%) w proces wyjaśniania zgłoszonych spraw włączeni są bezpośrednio członkowie zarządu. Co ciekawe, w wewnętrzne dochodzenia rzadziej włączani są firmowi prawnicy (22%).

Niezależnie od przypisania odpowiedzialności, zarządzanie ryzykiem w spółce ostatecznie spoczywa na barkach zarządu. Zarówno wdrożenie wymogów dyrektywy jak i prowadzenie postępowań wyjaśniających z zachowaniem należytej staranności wymaga specjalistycznej wiedzy i większego niż deklarowane zaangażowania działów prawnych. Prowadzenie w firmie po raz pierwszy dochodzenia wewnętrznego to chodzenie po polu minowym. Błąd może nas sporo kosztować – mówi Jarosław Grzegorz, Associate Partner w Dziale Zarządzania Ryzykiem Nadużyć EY.

Szklanka do połowy pełna

Respondenci dostrzegają szereg korzyści płynących z dyrektywy o ochronie sygnalistów: 89% z nich uważa, że wdrożenie wynikających z niej postanowień sprzyja ich biznesowi. Wśród kluczowych korzyści płynących z wdrożenia wymogów dyrektywy spółki wskazują ograniczenie: ryzyka reputacyjnego (42%), potencjalnych strat finansowych (37%) oraz ryzyka prawnego (36%). 

ey-sygnalisci

Jednocześnie firmy wyrażają obawy związane ze zwiększeniem wymogów dotyczących ochrony sygnalistów. Przede wszystkim boją się zbyt dużej liczby zgłoszeń wewnętrznych prowadzących do nieefektywności procesu (39% ankietowanych) oraz zgłoszeń zewnętrznych (35%), które mogą skutkować kontrolą służb lub innych organów publicznych takich jak policja, UOKiK czy PIP.

ey-sygnalisci

O badaniu

Badanie zostało przeprowadzone we wrześniu 2021 r. na próbie 150 spółek o ugruntowanej pozycji rynkowej, zatrudniających ponad 250 pracowników i działających na rynku powyżej 5 lat. 

23% badanych to spółki notowane na GPW. 69% badanych to firmy z wyłącznie polskim kapitałem. 37% respondentów to osoby kierujące działem HR, 29% to compliance oficerowie, 16% to osoby kierujące działem audytu wewnętrznego, a 11%  kierownicy działów prawnych. Pytaliśmy o stan prac nad wdrożeniem dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii (Dz. Urz. UE L z 2019 r. nr 305, str. 17).

O firmie EY

Celem działalności EY jest budowanie lepiej funkcjonującego świata - poprzez wspieranie klientów, pracowników i społeczeństwa w tworzeniu trwałych wartości - oraz budowanie zaufania na rynkach kapitałowych.

Wspomagane przez dane i technologię, zróżnicowane zespoły EY działające w ponad 150 krajach, zapewniają zaufanie dzięki usługom audytorskim oraz wspierają klientów w rozwoju, transformacji biznesowej i działalności operacyjnej.

Zespoły audytorskieconsultingoweprawnestrategicznepodatkowe transakcyjne zadają nieoczywiste pytania, by móc znaleźć nowe odpowiedzi na złożone wyzwania, przed którymi stoi dziś świat.

EY w Polsce to ponad 5000 specjalistów pracujących w 7 miastach: w Warszawie, Gdańsku, Katowicach, Krakowie, Łodzi, Poznaniu i Wrocławiu oraz w Centrum Usług Wspólnych EY.

Działając na polskim rynku co roku EY doradza tysiącom firm, zarówno małym i średnim przedsiębiorstwom, jak i największym firmom. Tworzy unikatowe analizy, dzieli się wiedzą, integruje środowisko przedsiębiorców oraz angażuje się społecznie. Działająca od ponad 20 lat Fundacja EY wspiera rozwój i edukację dzieci oraz młodzieży z rodzin zastępczych, zwiększając ich szanse na dobrą przyszłość, a także pomaga opiekunom zastępczym w ich codziennej pracy. Każdego roku Fundacja EY realizuje około 20 projektów pomocowych, wspierając w ten sposób ponad 1300 rodzin zastępczych.

EY Polska od 2003 roku prowadzi polską edycję międzynarodowego konkursu EY Przedsiębiorca Roku, której zwycięzcy reprezentują Polskę w międzynarodowym finale World Entrepreneur of the Year organizowanym co roku w Monte Carlo. To jedyna tej rangi, międzynarodowa inicjatywa promująca najlepszych przedsiębiorców.

EY Polska jest sygnatariuszem Karty Różnorodności i pracodawcą równych szans. Realizuje wewnętrzny program „Poziom wyżej bez barier”, aktywnie wspierający osoby z niepełnosprawnościami na rynku pracy. EY był w Polsce wielokrotnie wyróżniany tytułem „Pracodawca Roku®” w rankingu prowadzonym przez międzynarodową organizację studencką AIESEC. EY jest również laureatem w rankingach Great Place to Work oraz Idealny Pracodawca według Uniwersum.

Powiązane informacje prasowe

Nowe technologie, nowe obawy. AI nasila niepokoje dotyczące cyberbezpieczeństwa.

Nowe metody wyłudzeń środków od klientów instytucji finansowych, sposoby walki z fraudami, koszty ponoszone z tego tytułu i efekty walki z oszustami - to zagadnienia, które są analizowane przez Związek Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce (ZPF) oraz EY Polska. Badanie „Nadużycia w sektorze finansowym” to projekt realizowany od 2009 r. przez ZPF oraz EY Polska.

Czy w Polsce obowiązują standardy (nie)uczciwości?

Polska wytraca prędkość na drodze do poprawy standardów uczciwości, a skłonność do podejmowania działań nieetycznych rośnie. Co piąta rodzima spółka doświadczyła oszustwa lub naruszenia zgodności z przepisami, a niemal połowa ankietowanych (49 proc.) twierdzi, że w ich organizacji zatrudnieni są menedżerowie, którzy poświęciliby uczciwość dla osiągnięcia krótkoterminowych korzyści osobistych. To wynik istotnie wyższy niż w krajach rozwiniętych (39 proc.), a także krajach Europy Wschodniej (41 proc.) - wynika z najnowszego Raportu EY ze Światowego Badania Uczciwości w Biznesie 2024.

Co trzecia firma narażona na ryzyko niezamierzonego naruszenia sankcji – badanie EY „Ryzyko związane z sankcjami gospodarczymi”

Niemal wszyscy ankietowani respondenci (88 proc.) zdają sobie sprawę z dotkliwości kar za nieprzestrzeganie przepisów prawa związanych z łamaniem sankcji gospodarczych. Mimo to wiele polskich firm nie dochowuje należytej staranności przy sprawdzaniu wiarygodności swoich kontrahentów. Taki wniosek można wyciągnąć z przeprowadzonego przez EY badania „Ryzyko związane z sankcjami gospodarczymi”.

Nadużycia w sektorze finansowym. Według większości banków intensywność działań oszustów wzrosła

Brak świadomości klientów na temat zagrożeń, które mogą doprowadzić do kradzieży ich oszczędności lub wyłudzeń, a także szybko zmieniające się schematy nadużyć - to podstawowe problemy instytucji finansowych w zakresie bezpieczeństwa.

Pandemia koronawirusa coraz bardziej utrudnia firmom funkcjonowanie w sposób etyczny

Rekordowo wysoka liczba 98% respondentów w Polsce i 97% ankietowanych na świecie uważa, że uczciwość jest ważna w ich firmie. Równolegle, 32% respondentów z Polski i 41% respondentów na poziomie globalnym twierdzi, że pandemia koronawirusa utrudnia firmom funkcjonowanie w sposób etyczny – wynika z najnowszej edycji Światowego Badania Uczciwości w Biznesie 2022 przeprowadzonego przez EY.

Ryzyko nadużyć w sektorze finansowym jest wciąż podwyższone, a jego poziom powoli się stabilizuje

Zdaniem 57% respondentów, ryzyko nieprawidłowości w instytucjach finansowych nie zmieniło się w porównaniu do okresu przed pandemią. Zmieniły się wyzwania stojące przed sektorem - 38% badanych uważa, że teraz trudniej im dochodzić roszczenia. Zwiększona ostrożność spowodowała, że 75% respondentów zaostrzyło zasady udzielania finansowania – wynika z najnowszego raportu Nadużycia w sektorze finansowym opracowanego przez Związek Przedsiębiorstw Finansowych i firmę EY.