Umowy B2B – korzyści z elastycznej formy współpracy

Elastyczny rynek pracy to już rzeczywistość

Dane statystyczne Głównego Urzędu Statystycznego pokazują, że sektor przedsiębiorczości w Polsce ulega dynamicznym zmianom. Według danych GUS na koniec 2021 r. w Polsce działało 2,3 mln przedsiębiorstw. Z tego 97% było mikrofirmami (2,2 mln) [dane opublikowane przez Polski Instytut Ekonomiczny, Tygodnik Gospodarczy PIE Nr 30/2023, 27 lipca 2023 r.]. Dane te wskazują, że mikrofirmy zdominowały polski rynek pracy. Prowadzenie działalności gospodarczej jest związane z zawieraniem umów B2B, w tym umów o świadczenie usług w przypadku niezależnych ekspertów oferujących na rynku usługi specjalistyczne.

Samozatrudnienie i rozwój elastycznych form współpracy to już nie tylko trend, ale rzeczywistość, z którą warto się zaprzyjaźnić. Może ono przynieść wymierne korzyści firmom i osobom poszukującym nowych doświadczeń zawodowych. Wdrożenie elastycznych rozwiązań to także doskonałe narzędzie do budowania wizerunku firmy i promowania własnej działalności opartej na elastycznych formach zatrudnienia i współpracy. Kwestie elastyczności form współpracy nabierają dodatkowego znaczenia w kontekście raportów z zakresu społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR/ESG).

Umowy B2B – fakty i mity

Dawniej umowy B2B mogły być kojarzone przede wszystkim z nadużywaniem umów cywilnoprawnych i zjawiskiem „wypychania” pracowników etatowych na działalność gospodarczą. Obecnie, obok współpracy w ramach standardowej relacji pracowniczej, stają się one jedną z kluczowych form współpracy. Z badania elastyczności rynku pracy w Polsce GIGbarometr 2023 (EY & GIGLIKE) wynika, że aż 52% firm deklaruje, że umowa B2B jest preferowaną formą współpracy (rozwiązanie to jest popularne w sektorze oprogramowania i technologii). Co istotne, B2B nie jest już formułą rekomendowaną jedynie przez firmę zleceniobiorcy. W przypadku wysoko wykwalifikowanych specjalistów może być wręcz przeciwnie. Chcąc dostosować się do obecnych realiów rynkowych oraz zapewnić efektywne budowanie zespołów projektowych, firmy są niejako zmuszone, by oferować różne formy współpracy i finalny wybór pozostawić kandydatowi. Nierzadko specjaliści są skłonni podejmować współpracę wyłącznie w formie business to business.

Umowa B2B to sposób zawierania współpracy biznesowej między dwoma podmiotami gospodarczymi. Warto pamiętać, że umowa o pracę i świadczenie usług w ramach działalności gospodarczej (B2B) są to dwie mocno różniące się między sobą formy współpracy. W przeciwieństwie do umowy o pracę umowa o świadczenie usług cechuje się dużą elastycznością. Współpraca B2B jest efektem negocjacji niezależnych przedsiębiorców podejmujących współpracę jako usługodawca (kontraktor) i usługobiorca. Usługodawca jest odpowiedzialny wobec osób trzecich za rezultat wykonanych przez siebie czynności. Może także wykonywać swoje obowiązki w czasie i miejscu wybranym przez siebie bez formalnego kierownictwa zleceniodawcy. Ryzyko gospodarcze prowadzenia działalności spoczywa na kontraktorze.

Umowy B2B mogą okazać się atrakcyjnym rozwiązaniem dla każdej ze stron. Dla firmy to przede wszystkim niższe koszty (dla przypomnienia: koszty zatrudnienia pracownika to oprócz jego wynagrodzenia także koszty związane z wyposażeniem i organizacją przestrzeni biurowej). Samozatrudnieni w ramach kontraktu B2B mają swobodę decydowania o czasie i miejscu świadczenia usług, a także o liczbie przyjmowanych zleceń, a zatem o swoim obłożeniu zleceniami/zadaniami. Elastyczność czasu i miejsca wykonywania usług to nie jedyne zalety. Możliwość podjęcia współpracy z wieloma firmami, zdobywanie różnorodnych doświadczeń i zarządzanie organizacją własnego czasu przemawia na korzyść umów B2B. Nie bez znaczenia również pozostaje kwestia poziomu dochodów netto, dająca przewagę umowie o świadczenie usług w przypadku lepiej zarabiających. Atutem jest również możliwość wyboru formy opodatkowania, która pozwala na dopasowanie najbardziej efektywnego rozwiązania do rodzaju prowadzonej działalności.

Współpraca oparta na umowie o świadczenie usług może stanowić odpowiedź na trendy rynkowe takie jak:

• workation,
• „lazy girl job”,
• „bare minimum Monday”.

Workation to zyskująca na popularności forma łączenia pracy zdalnej z wakacjami. Dla wielu młodych osób łączenie pracy zawodowej z pobytem w urokliwym miejscu, zwłaszcza za granicą, jest niezwykle istotne. W klasycznym modelu pracy zdalnej workation może generować duże trudności (z uwagi na istotne konsekwencje w rozliczeniach PIT i ZUS). Ograniczenia te w mniejszym stopniu dotyczą osób zawierających umowy B2B, które samodzielnie rozliczają swoje zobowiązania z zakresu podatków oraz składek na ubezpieczenia społeczne.

Współpraca oparta na kontrakcie B2B wpisuje się także w aktualne trendy rynkowe dotyczące zachowania równowagi między życiem zawodowym a pracą. Zjawiska takie jak „lazy girl job” czy „bare minimum Monday” wbrew skojarzeniom nie stanowią zachęty do leniwego podejścia do wykonywanej pracy. Poruszają one ważne kwestie dotyczące warunków pracy oraz wydajności pracowników. Już od dłuższego czasu można zaobserwować, że młodsi pracownicy bardziej dbają o własne zdrowie i zachowanie odpowiedniego balansu między życiem osobistym a zawodowym. Trend „lazy girl job” dotyczy zmiany podejścia do pracy. Polega ono między innymi na rezygnacji ze żmudnego wspinania się po kolejnych szczebelkach korporacyjnej drabiny na rzecz takiego kształtowania aktywności zawodowej, które umożliwi połączenie pracy ze spełnionym życiem prywatnym. Trend „bare minimum Monday” najczęściej tłumaczony jest jako poniedziałek absolutnego minimum. Zgodnie z tą koncepcją poniedziałek powinien być dniem przejściowym pomiędzy weekendem a tygodniem roboczym, w którym pracownicy czy zleceniobiorcy podejmują tylko najbardziej niezbędne obowiązki. Elastyczna forma współpracy może być odpowiedzią na wyżej wymienione trendy. Kontraktorzy dysponują większą swobodą w podejmowaniu decyzji o „luźniejszych” dniach czy zmianach w harmonogramie wykonywania zleceń (w przeciwieństwie do umowy o pracę, w przypadku której nie ma takiej elastyczności).

Współpraca w ramach B2B dalej opłacalna dla firm

Zmiany podatkowe przewidziane w Polskim Ładzie spowodowały, że B2B stało się nawet atrakcyjniejsze z perspektywy ekonomicznej niż miało to miejsce w latach ubiegłych. Trzeba jednak pamiętać, że wykonywanie usług w ramach działalności gospodarczej wiąże się z pewnymi ryzykami. Wdrożenie tego rozwiązania wymaga zatem przeprowadzenia odpowiedniej analizy wewnętrznych regulacji, procedur, obowiązujących umów i uwzględnienia praktyki biznesowej. Zapisy i procedury mogą okazać się kluczowe w przypadku kontroli władz skarbowych, Państwowej Inspekcji Pracy czy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Warto o to zadbać zwłaszcza w kontekście testu przedsiębiorcy dotyczącego reklasyfikacji umowy B2B na umowę o pracę oraz opracowywanej obecnie dyrektywy w sprawie poprawy warunków pracy za pośrednictwem platform internetowych. Implementacja unijnej dyrektywy niesie za sobą pewne wyzwania i dyskusje interpretacyjne związane ze statusem osób świadczących usługi w ramach umów B2B dla specyficznej grupy podmiotów. Więcej na ten temat można przeczytać w artykule Dyrektywa w sprawie poprawy warunków pracy za pośrednictwem platform internetowych a rynek pracy.

Wdrożenie umów B2B w firmie w kilku krokach

Każdy proces transformacji procesów wewnątrz firmy powinien zostać precyzyjnie zaplanowany i wdrożony.

W zastosowaniu elastycznych form współpracy warto pamiętać o podstawowych krokach, których przejście pomoże w sprawnym wprowadzeniu zmian:

1.  analiza – przede wszystkim warto zidentyfikować, które rodzaje zadań w organizacji może wykonywać niezależny profesjonalista, ponieważ współpraca oparta na B2B nie sprawdzi się w każdym przypadku;
2. odpowiednie zbadanie i udokumentowanie biznesowych podstaw decyzji o wyborze formy współpracy;
3. opracowanie modelu współpracy (wskazanie usług wykonywanych na tej podstawie, sposób odbioru efektów, zasady wynagradzania, opracowanie wzoru umowy, archiwizacja dokumentów dotyczących zrealizowanych zadań).

Wdrożenie elastycznych form współpracy powinno następować w bezpieczny dla firmy sposób. Odpowiednia analiza i dokumentacja wdrażanych rozwiązań, a także ich spójność z praktyką biznesową pozwalają zapewnić zgodność zawieranych umów B2B z obowiązującymi przepisami. Wprowadzając nowe modele współpracy w firmie, warto skorzystać z pomocy ekspertów – doświadczonych doradców podatkowych, aby zmaksymalizować korzyści i zminimalizować ryzyka związane z tymi formami współpracy. Jest to niezwykle istotne szczególnie w sytuacji, gdy współpraca B2B staje się możliwa również dla obecnych pracowników.