Wiążące polecenie a odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe

Nowy mechanizm "wiążącego polecenia"

Wraz z instytucją grupy spółek, ustawodawca wprowadził mechanizm „wiążącego polecenia”. Z polecenia będzie mogła skorzystać spółka dominująca. Będzie ona mogła je wydawać spółkom zależnym wchodzącym w skład sformalizowanej struktury (grupy), jeżeli jest to uzasadnione jej interesem. Spółka zależna będzie miała obowiązek poinformować spółkę dominującą o podjęciu uchwały o wykonaniu wiążącego polecenia albo uchwały o odmowie wykonania wiążącego polecenia.

Podstawą odmowy wykonania wiążącego polecenia będzie mogła być potencjalna niewypłacalność spółki zależnej powstała na skutek jego wykonania lub przesłanki wskazane w umowie albo statucie spółki. W przypadku spółek innych niż jednoosobowe, podstawę odmowy będzie mogła stanowić również uzasadniona obawa, że polecenie jest sprzeczne z interesem spółki zależnej i wyrządzi jej szkodę, która nie będzie naprawiona przez spółkę dominującą lub inną spółkę zależną w określonym czasie. Zachętą dla prowadzenia działalności w ramach sformalizowanej grupy spółek ma być ograniczenie odpowiedzialności członków zarządu za szkodę wyrządzoną wykonaniem wiążącego polecenia. 

Reforma KSH i jej wpływ na funkcjonowanie spółek

Duży stopień sformalizowania regulacji może sprawiać, że w praktyce wciąż dominować będą tzw. holdingi nieformalne. Ponadto podmioty, które zarejestrują grupę spółek zgodnie z nowymi przepisami mogą zauważyć brak pełnej kompleksowości przyjętej reformy.

Ustawodawca w nowych przepisach, nie określił skutków podatkowych dla wprowadzenia nowego instrumentu, jakim jest wykonanie wiążącego polecenia. Ograniczony zakres regulacji i brak ingerencji w przepisy prawa podatkowego oznacza, że wykonanie polecenia nie zwolni spółki z ewentualnych negatywnych konsekwencji podatkowych.

W dalszym ciągu aktualne pozostają obowiązujące zasady odliczalności kosztów. Oznacza to, że spółka nie będzie mogła zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych w interesie grupy spółek, jeśli dany wydatek nie został poniesiony w celu uzyskania przychodów tej konkretnej spółki. Podobnie spółki działające w grupie będą musiały każdorazowo zbadać, czy realizowana transakcja daje im prawo do odliczenia podatku VAT. Spółka jako podatnik wciąż też będzie odpowiadać za rynkowość transakcji przeprowadzonej z podmiotami powiązanymi. Jeśli zatem wiążące polecenie przewidywałoby przeprowadzenie transakcji na warunkach innych niż rynkowe, spółka będzie musiała podjąć decyzję, czy zrealizować polecenie, naruszając przy tym przepisy prawa podatkowego, czy też odmówić jego wykonania.

Spółki muszą także pamiętać o obowiązku składania informacji o cenach transferowych, zawierającej oświadczenie o sporządzeniu lokalnej dokumentacji cen transferowych zgodnie ze stanem rzeczywistym oraz ustaleniu cen transferowych na warunkach, które ustaliłyby między sobą podmioty niepowiązane.