Karty paliwowe VAT i transakcje „flash title” - nowe podejście MF

Sposób kwalifikacji transakcji dot. kart paliwowych

W oparciu o analizę dotychczasowego orzecznictwa TSUE, Ministerstwo Finansów wskazało, iż kluczowym - dla określenia czy transakcja udostępnienia kart paliwowych stanowi dostawę towarów czy też świadczenie usług - jest  ustalenie, na który podmiot stacja paliw przenosi uprawnienia do dysponowania paliwem jak właściciel oraz czy podmiot wydający karty paliwowe świadczy w ten sposób usługę na rzecz odbiorcy.

Zdaniem MF, przeniesienie prawa do rozporządzania paliwem jak właściciel przez stację paliw na odbiorcę paliwa, wystąpi wówczas, gdy dojdzie do łącznego spełnienia następujących przesłanek:

1. nabycie paliwa przez odbiorcę (posiadacza karty) następuje bezpośrednio od dostawców;
2. wyłącznie odbiorca decyduje w szczególności o: momencie zakupu, sposobie wykorzystania, miejscu nabycia paliwa oraz jego ilości i jakości;
3. odbiorca ponosi (z wyłączeniem podmiotu pośredniczącego) całość kosztów związanych z nabyciem paliwa;
4. podmiot pośredniczący ogranicza się do udostępnienia odbiorcy instrumentu finansowego (karty paliwowej) pozwalającego nabyć paliwo.

Spełnienie wszystkich czterech wskazanych wyżej przesłanek zgodnie z wyjaśnieniami resortu, skutkować będzie uznaniem, iż udostępnienie kart paliwowych przez podmiot pośredniczący (np. emitenta kart) stanowić będzie świadczenie usług, a nie dostawę towarów.

Podkreślić należy, iż wskazane przez MF przesłanki budzą jednak sporo wątpliwości. Dla przykładu, na wskazaną przez MF drugą przesłankę, składa się pięć mniejszych, a użycie w odniesieniu do nich określenia „w szczególności” świadczy o tym, że katalog  ten ma charakter otwarty. Rodzi to pytanie o spełnienie analizowanej przesłanki. Czy dojdzie do tego w sytuacji, gdy wszystkie pięć mniejszych przesłanek zostanie spełnionych, a może wystarczy w tym zakresie spełnić większość z nich, tj. 3? 

Duże wątpliwości budzi również trzecia z wymienionych przez MF przesłanek dot. ponoszenia przez odbiorcę całości kosztów związanych z nabyciem paliwa. W praktyce często zdarza się bowiem, iż koszty nabycia paliwa ponoszone są najpierw przez emitenta kart, a dopiero później przenoszone na ich odbiorcę. Ponadto, ministerstwo  nie doprecyzowało również, co należy rozumieć pod pojęciem „kosztów związanych z nabyciem paliwa”. Nasuwa to dodatkowe pytania np. czy do wskazanych kosztów należy zaliczyć również odsetki od nieterminowego uiszczenia należności na rzecz dostawcy paliwa przez podmiot udostępniający karty? Co stanie się w sytuacji, gdy odbiorca karty otrzymuje rabat na nabycie paliwa za pomocą udostępnionej mu karty paliowej i nabywa je po cenie niższej niż wynika to z aktualnie obowiązujących cenników znajdujących się na stacjach paliw? Czy w takiej sytuacji można uznać, iż kupujący ponosi  całkowite koszty związane z nabyciem paliwa?

Wydana interpretacja ogólna nie zawiera również żadnych wskazówek, które pozwoliłyby ocenić czy rola podmiotu wydającego karty paliwowe nie ogranicza się wyłącznie do ich udostępnienia. Wciąż nie wiadomo więc czy wskazaną przez resort finansów  czwartą przesłankę należy uznać za spełnioną jeżeli podmiot pośredniczący oprócz udostępniania kart bierze również udział w negocjacjach dot. ceny nabywanego przez odbiorcę karty paliwa albo np. zajmuję się obsługą zgłaszanych przez odbiorcę paliwa reklamacji.

Skutki spełnienia warunków wskazanych przez MF

Spełnienie przez daną transakcję wszystkich czterech wskazanych przez Ministerstwo Finansów w interpretacji ogólnej przesłanek oznaczać będzie, iż w takim przypadku będziemy mieli do czynienia z dwoma odrębnymi i niezależnymi świadczeniami, tj. dostawą towarów między stacją paliw a odbiorcą oraz usługą świadczoną przez podmiot udostępniający karty paliwowe (np. emitenta kart), a odbiorcą dokonującym nabycia paliw za pomocą karty, która jako usługa finansowa podlega zwolnieniu z VAT. Co to w praktyce oznacza?

Podmioty, które dotychczas uznawały w oparciu m.in. o usunięty z ustawy o VAT art. 7 ust. 8, iż transakcja dot. korzystania z kart paliwowych, w której biorą udział stanowi dostawę łańcuchową i po wydaniu interpretacji ogólnej nie zmieniły w tym zakresie swojego podejścia w przypadku jego zakwestionowania przez organy podatkowe będą musiały liczyć się z ryzykiem poniesienia dotkliwych sankcji. W odniesieniu do transakcji dokonywanej między podmiotem pośredniczącym a odbiorcą karty paliwowej, będą to m.in.:

• sankcje karno-skarbowe za wystawienie tzw. pustej faktury (tj. dokumentującej dostawę towarów, która w rzeczywistości nie miała miejsca) – w przypadku pośrednika (np. emitenta karty),
• odmowa odliczenia podatku VAT z faktur wystawionych przez pośrednika.  Może to skutkować powstaniem zaległości podatkowej w VAT, otrzymaniem dodatkowego zobowiązania z tytułu VAT i odsetek za zwłokę jak również sankcjami karno-skarbowymi - w przypadku odbiorcy karty paliwowej.

Utrata mocy ochronnej wynikającej z wydanych przez MF indywidualnych interpretacji

Co istotne, wbrew wcześniejszym zapewnieniom rządowym o wyłącznie porządkującym charakterze uchylenia art. 7 ust. 8 ustawy o VAT, zgodnie z najnowszym stanowiskiem MF wraz z usunięciem wskazanego przepisu moc ochronną utraciły wszystkie dotychczasowo wydane interpretacje podatkowe wydane w jego zakresie, w tym również  te potwierdzające możliwość odliczania VAT przez odbiorców paliwa.

Oznacza to, że organy podatkowe mogą potencjalnie kwestionować dotychczasowy sposób rozliczania przez podatników transakcji dot. kart paliwowych oraz innych lokalnych transakcji towarowych opartych o  flash title tj. chwilowe nabycie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Co w świetle nowych wytycznych i zmian w przepisach powinni zrobić podatnicy?

Podatnicy uczestniczący w obrocie z wykorzystaniem kart paliwowych jak najszybciej powinni przeanalizować zawarte przez siebie umowy oraz sprawdzić czy ich dotychczasowe rozliczenia są bezpieczne.

W tym celu, mając na względzie duże wątpliwości, jakie zrodziły wydane przez Ministerstwo Finansów wytyczne, oraz jednoznaczną rekomendację resortu dotyczącą konieczności odrębnego analizowania każdego stanu faktycznego, warto uzyskać indywidualną interpretację podatkową, która zapewni moc ochronną i zabezpieczy rozliczenia VAT.