Ulga dla rodzin wielodzietnych (4+) w pigułce

Ulga dla rodzin wielodzietnych (ulga 4+) w pigułce


Powiązane tematy

Polski Ład wprowadził do polskiego systemu podatkowego kilka rozwiązań, których celem jest obniżenie wysokości podatku dochodowego od osób fizycznych dla wybranych grup społecznych. Obok ulgi dla seniorów oraz ulgi dla powracających z zagranicy wprowadzona została ulga dla rodzin wielodzietnych (tzw. ulga 4+). 



Ulga dla rodzin wielodzietnych – co to jest?

Ulga dla rodzin wielodzietnych to rozwiązanie podatkowe uregulowane w art. 21 ust. 1 pkt 153 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U.z 2024 r. poz. 226 ze zm.; dalej: ustawa o PIT). Umiejscowienie jej właśnie w tym artykule wprost wskazuje, że mamy do czynienia ze zwolnieniem od podatku, a nie np. odliczeniem od dochodu lub podatku. Ulga dla rodzin wielodzietnych polega zatem na zwolnieniu od podatku określonej kwoty zarobków uzyskanych w trakcie roku.



Kto może skorzystać z ulgi 4+?

Ulga dla rodzin wielodzietnych skierowana jest do rodzin, w których liczba dzieci wynosi co najmniej 4. Warunkiem skorzystania z ulgi jest wykonywanie w stosunku do dziecka władzy rodzicielskiej.

Drugą grupę podatników mogących skorzystać z ulgi 4+ stanowią osoby, które w stosunku do dziecka pełnią funkcję opiekuna prawnego. Warunkiem zastosowania ulgi w tym przypadku jest zamieszkiwanie z dzieckiem (nie ma takiego obowiązku w stosunku do rodziców). Trzecia grupa podatników, którym ulga dla rodzin wielodzietnych przysługuje, to osoby, które pełnią funkcję rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą.

W tym miejscu należy się jednak przyjrzeć temu, jak ustawa definiuje „dziecko”. Przepis art. 21 ust. 1 pkt 153 ustawy o PIT odnosi się do art. 6 ust. 4c ustawy o PIT. Zgodnie z tym artykułem przez „dzieci” należy rozumieć osoby:

  1. małoletnie,
  2. pełnoletnie, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
  3. pełnoletnie do ukończenia 25. roku życia, uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej oraz w innym państwie.

Zatem ulga dla rodzin wielodzietnych dotyczy szerokiej grupy „dzieci”, ale należy pamiętać, że dla dzieci pełnoletnich i uczących się przewidziano limit przychodów, który może spowodować utratę prawa do ulgi. Limitem tym jest równowartość 12-krotności renty socjalnej określonej w ustawie z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz.U. z 2023 r. poz. 2194), w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego. W rozliczeniu za 2024 r. będzie to kwota: 21 371,52 zł. Limit ten jest określony w kwocie brutto.

Jak wyliczyć kwotę ulgi 4+?

Stosowanie ulgi dla rodzin wielodzietnych nie wymaga skomplikowanych wyliczeń. Jak zostało wskazane w poprzednich rozdziałach, zwolnieniu podlega przychód, a więc nie odlicza się kosztów ani innych składników wynagrodzenia, które przy klasycznym wyliczaniu podatku pomniejszają przychód, tworząc dochód. Limit zwolnienia został wprost wskazany w przepisie art. 21 ust. 1 pkt 153 ustawy o PIT i wynosi rocznie 85 528 zł. Nadmienić należy także, że dotyczy on każdego z małżonków (opiekunów prawnych) z osobna, co sumarycznie daje rodzinie kwotę: 171 056 zł.

Zwolnienie przysługuje pracownikom i zleceniobiorcom oraz przedsiębiorcom, a także osobom pobierającym zasiłek macierzyński. W przypadku zatrudnionych może być stosowane (na wniosek podatnika wyrażony na formularzu PIT-2) w trakcie roku podatkowego na etapie zaliczek lub w zeznaniu rocznym (gdy wniosek nie został złożony). Pierwsza możliwość spowoduje większą wypłatę w każdym miesiącu obowiązywania ulgi, druga wygeneruje zwrot podatku z zeznania rocznego. W przypadku przedsiębiorców jest ona stosowana uznaniowo – zwolnienie może być rozliczane na etapie zaliczek lub w zeznaniu rocznym.

Co jednak w sytuacji przekroczenia limitu przychodów? W takim przypadku należy przede wszystkim przypomnieć, że podatek dochodowy jest liczony od dochodu, a zwolnieniu podlega przychód. Zatem po osiągnięciu limitu przychodów następuje opodatkowanie od „zera” – od zera należy liczyć limit dochodów powodujący wejście w drugi próg podatkowy.

Od „zera” stosuje się także kwotę wolną, a więc w pełnej wysokości. Zarówno pracownicy, jak i przedsiębiorcy mogą do opodatkowanego dochodu zastosować koszty z czasów, gdy ich przychody podlegały zwolnieniu. Nie mogą one jednak przekroczyć w przypadku pracowników przychodów podlegających opodatkowaniu, tzn. nie mogą wygenerować straty.

Przykład:

Przykładowo, jeśli przy spełnieniu wyżej opisanych warunków rodzic czworga dzieci osiąga w roku przychody ze stosunku pracy w wysokości 150 000 zł, to 85 528 zł jest wolne od podatku dochodowego na mocy ulgi 4+, kolejne 30 000 zł to kwota wolna od podatku. Opodatkowaniu podlega zatem tylko przychód w wysokości 150 000 zł – 85 528 zł – 30 000 zł = 34 472 zł. Od tego przychodu można odliczyć pracownicze koszty uzyskania przychodu (np. 250 zł miesięcznie x 12 miesięcy = 3 000 zł), a także składki na ubezpieczenia społeczne w części pracownika (20 565 zł).

Po odjęciu tych elementów otrzymamy dochód podlegający opodatkowaniu: 34 472 zł – 3 000 zł – 20 565 zł = 10 907 zł. Zatem ze 150 tys. zł przychodu tylko niecałe 11 tys. zł dochodu podlega opodatkowaniu, i to stawką 12%. Jeśli dodatkowo uwzględnimy ulgę na dzieci, to podatnik otrzyma zwrot podatku, nawet jeśli ulga 4+ była stosowana w ciągu roku. Dodatkowe korzyści może dać rozliczenie z małżonkiem. Tu już sytuacja wymaga indywidualnej analizy zarówno w kontekście prawa do wspólnego rozliczenia, jak też korzyści z niego płynących.


Przychody nieobjęte ulgą 4+

Ulga dla rodzin wielodzietnych obejmuje swoim zakresem kilka rodzajów przychodów:

  • ze stosunku pracy,
  • z umowy zlecenia,
  • z jednoosobowej działalności opodatkowanej według skali, liniowo oraz ryczałtem,
  • zasiłki macierzyńskie.

Wyraźnie zatem widać, że nie jest to pełny katalog przychodów. Zwolnieniu nie podlegają m.in. przychody z:

  • praw majątkowych (np. sprzedaż własnej książki),
  • najmu prywatnego (bez względu na sposób opodatkowania),
  • kapitałów pieniężnych (przykładowo dywidend oraz odsetek),
  • działalności nierejestrowanej (czyli małych aktywności opodatkowanych wg skali),
  • odpłatnego zbycia nieruchomości (rozliczane 19 proc. podatkiem na PIT-39) oraz innych rzeczy,
  • działów specjalnych produkcji rolnej oraz
  • działalności opodatkowanej kartą podatkową.

Ulga prorodzinna (ulga na dzieci) a ulga 4+

Warto na koniec zestawić ulgę prorodzinną z opisywaną powyżej ulgą dla rodzin wielodzietnych. Oba te rozwiązania dotyczą rodzin, które posiadają dzieci, i właściwie w tym miejscu podobieństwa się kończą. 

Ulga prorodzinna (ulga na dzieci)

Ulga dla rodzin wielodzietnych (4+)

ulga jest odliczeniem od podatku

zwolnienie określonych przychodów od podatku

odliczana jest tylko w zeznaniu rocznym

może być stosowana na etapie zaliczek na podatek

może być odliczona od każdego podatku, który został obliczony od dochodów opodatkowanych wg skali podatkowej

zarezerwowana jest dla określonych dochodów

zwiększa się z każdym dzieckiem

wymaga posiadania minimalnej liczby dzieci, ale jej wielkość się nie zmienia


Podsumowanie

Polski Ład wprowadził szereg nowości podatkowych, w tym ulgę dla rodzin wielodzietnych, zwaną także ulgą 4+. Jej celem jest obniżenie zobowiązań podatkowych osób fizycznych z co najmniej czwórką dzieci. Ulga polega na zwolnieniu od podatku określonej kwoty zarobków uzyskanych w roku podatkowym. Skorzystać z niej mogą rodzice, opiekunowie prawni oraz osoby pełniące funkcję rodziny zastępczej, przy uwzględnieniu limitu przychodów dla pełnoletnich i uczących się dzieci. Równocześnie z ulgą dla dużych rodzin może być także stosowana ulga prorodzinna (ulga na dzieci), o ile rodzic czy opiekun uzyskuje dochody opodatkowane wg skali podatkowej.




Kontakt
Chcesz dowiedzieć się więcej? Skontaktuj się z nami.

Informacje

Polecane artykuły

Gonitwa po granty – jak dołączyć do najlepszych?

W obliczu globalnej konkurencji i ciągłej potrzeby innowacji, dotacje unijne stanowią dla przedsiębiorstw istotne wsparcie, które umożliwia realizację ambitnych planów rozwojowych. Jak z niego skorzystać w 2024 roku? Na co zwrócić uwagę?

Ile wynosi ulga podatkowa? Sprawdź, jakie są ulgi podatkowe i jak z nich korzystać. 

Co to jest ulga podatkowa? Sprawdź, które ulgi wprowadził do przepisów podatkowych Polski Ład. Dowiedz się, komu przysługuje ulga podatkowa na dzieci, ulga podatkowa na internet czy ulgi podatkowe dla niepełnosprawnych.

Konsultacje dotyczące JPK CIT – nowe struktury w raportowaniu podatkowym

Wprowadzenie zaktualizowanego systemu JPK_CIT stanowi zarówno wyzwanie dla polskiego systemu podatkowego. Kluczowe będzie zapewnienie dostatecznego wsparcia i szkoleń dla przedsiębiorstw. Jak się przygotować?