(R)ewolucja w JPK Księgi Rachunkowe. Zmiany w raportowaniu CIT

W tym celu powstał Jednolity Plik Kontrolny, który, co dzisiaj wyraźnie widać, zwiększył efektywności przeprowadzanych kontroli. Naturalną ewolucją jest domknięcie raportowania w zakresie podatków pośrednich przez wprowadzenie KSeF oraz rozszerzenie obowiązków o dane dotyczące podatków bezpośrednich.

Wyrazem tego rozszerzenia są zapowiedziane zmiany, które obejmą plik JPK_KR (Księgi Rachunkowe) roboczo zwany również JPK_CIT. W tym zakresie, resort finansów planuje wprowadzenie zmian dla podatników CIT i zobowiązanie ich do przesyłania ksiąg rachunkowych organom podatkowym w formie opartej o obecne JPK_KR. Wobec takiej formy raportowania danych, organy podatkowe będą mogły jeszcze skuteczniej analizować uzyskane dane z wykorzystaniem aplikacji analitycznych Ministerstwa Finansów.

JPK_CIT: Kiedy zaczną obowiązywać zmiany?

Pod koniec ubiegłego roku Ministerstwo Finansów opublikowało projekt rozporządzenia w sprawie dodatkowych danych, o które należy uzupełnić prowadzone księgi podlegające przekazaniu na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Projekt nakłada na podatników obowiązki w zakresie raportowania ksiąg rachunkowych w formule JPK_KR (tzw. JPK_CIT). Ponadto Ministerstwo zaproponowało zmianę struktury logicznej (czyli schematu) JPK_KR poprzez rozszerzenie jej o dodatkowe elementy. Zebranie większej liczby informacji umożliwi organom podatkowym lepsze typowanie przedsiębiorców do kontroli.

Zmiany w tym zakresie wejdą w życie od 1 stycznia 2025 r. Analizując propozycję zmian można dostrzec podobieństwo na wzór rozwiązań raportowania danych w podatku VAT po wprowadzeniu KSeF. Wprowadzenie JPK_KR (CIT) ma na celu raportowania szczegółowych danych związanych z zapisami księgowymi, w tym przypadku wyniku bilansowego i podatkowego (wysokość, rodzaj i typ różnicy pomiędzy wynikiem bilansowym, a podatkowym), co będzie miało bezpośrednie przełożenie na dokonywanie weryfikacji przez organy podatkowych kalkulacji podatkowych wykazywanych w sprawozdaniach finansowych przez podatników.

Propozycja zmian legislacyjnych zobliguje przedsiębiorców do dostosowania ich systemów finansowo-księgowych, w tym do konieczności zweryfikowania aktualnego sposobu rozliczania podatku dochodowego od osób prawnych (CIT). Brak wdrożenia w terminie nowych rozwiązań będzie skutkował problemami z wysyłką JPK_CIT, ale może też być podstawą do nałożenia przez organ skarbowy kary finansowej.

Przepisy ustawy mają wejść w życie z początkiem 2025 r. ale nowe obowiązki nie od razu obejmą wszystkich podatników.

Harmonogram wdrożenia JPK_CIT:

• 31 grudnia 2024 r. – dla dużych podatników CIT, których przychody przekroczyły 50 mln euro oraz dla podatkowych grup kapitałowych,
• 31 grudnia 2025 r. – dla pozostałych płatników CIT i PIT zobowiązanych do składania JPK_VAT,
• 31 grudnia 2026 r. – dla wszystkich pozostałych podatników.

Warto zwrócić uwagę, że w obecnym stanie prawnym nie ma w podatkach dochodowych obowiązku obligatoryjnego przekazywania danych w formie ujednoliconych struktur logicznych. Księgi są przekazywane wyłącznie na żądanie organu.Podatnicy, których nowy obowiązek obejmie w pierwszej kolejności, złożą JPK_CIT za 2025 r., co oznacza, że w najbliższych miesiącach muszą przygotować swoje systemy informatyczne do tego, by generowały raporty w sposób zgodny z nowymi wymogami.

Nowa struktura JPK_KR

Wprowadzenie JPK_KR (CIT) ma na celu raportowania szczegółowych danych związanych z zapisami księgowymi, w tym przypadku wyniku bilansowego i podatkowego, co będzie miało bezpośrednie przełożenie na dokonywanie weryfikacji przez organy podatkowych kalkulacji podatkowych wykazywanych w sprawozdaniach finansowych przez podatników. Istotnym jest fakt, że nowa struktura wprowadza wystandaryzowane plany kont dla różnego typu jednostek, tj. dla banków, zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji, organizacji pożytku publicznego i wolontariatów, funduszy inwestycyjnych, domów maklerskich, spółdzielczych kas oszczędnościowo – kredytowych oraz pozostałych jednostek opisanych w załączniku 7 do rozporządzenia. Oznacza to konieczność sporządzenie w tym zakresie mapowania danych dla poszczególnych rodzajów kont.

Ponadto, w strukturze JPK_KR zostaną wprowadzone dodatkowe oznaczenia (znaczniki), które mają ułatwić identyfikację kont ksiąg rachunkowych, a co za tym idzie – z jednej strony usprawnią działalność kontrolną jednostek Krajowej Administracji Skarbowej, a z drugiej – w razie kontroli zmniejszą zaangażowanie podatników w udzielanie wyjaśnień dotyczących zapisów.

Rozporządzenie przewiduje, że podatnicy będą musieli uzupełnić księgi w szczególności o:

• dane identyfikacyjne kontrahenta podatnika, czyli przede wszystkim NIP, a jeśli kontrahent jest osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej, w danych identyfikacyjnych podatnik powinien również uwzględnić nazwisko i pierwsze imię tego kontrahenta. W odniesieniu do osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej za kontrahenta należy uznać wyłącznie taką osobę fizyczną, która została wcześniej zidentyfikowana jako kontrahent w księgach rachunkowych, zgodnie ze stosownymi przepisami o rachunkowości.,
• numer identyfikujący fakturę w Krajowym Systemie e-Faktur, jeżeli został nadany,
• znaczniki identyfikujące konta rachunkowe,
• dane potwierdzające nabycie, wytworzenie lub wykreślenie z ewidencji środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej, w tym: określenie rodzaju dowodu potwierdzającego nabycie, wytworzenie lub wykreślenie z ewidencji, numer identyfikacji podatkowej kontrahenta podatnika, wysokość, rodzaj i typ różnicy pomiędzy wynikiem bilansowym i podatkowym.
• wysokość i rodzaj dochodu podlegającego opodatkowaniu w odniesieniu do podatników opodatkowanych ryczałtem od dochodów spółek. 

Z uzasadnienia do projektu rozporządzenia wynika, że podatnicy będą zobowiązani do wskazania:

• kosztów podatkowych niebędących kosztem bilansowym,
• kosztów bilansowych niebędących kosztem podatkowym,
• przychodów podatkowych niebędących przychodem bilansowym,
• przychodów bilansowych niebędących przychodem podatkowym,
• przychodów niepodlegających opodatkowaniu,
• kosztów związanych z przychodami nie podlegającymi opodatkowaniu,
• dochodów wolnych od podatku.

Co istotne, większość z wyżej wymienionych danych będzie raportowania już na poziomie pojedynczego zapisu.

Raportowanie CIT w formie pliku JPK – rozporządzenie na etapie opiniowania

Projekt rozporządzenia jest na etapie opiniowania. Dostępny jest – wraz z uzasadnieniem, oceną skutków regulacji i wszystkimi załącznikami na stronie Rządowego Centrum Legislacji. Z propozycją nowej struktury logicznej JPK_KR można zapoznać się na stronie Ministerstwa Finansów.

Jeśli rozporządzenie wejdzie w życie w proponowanym kształcie, będzie miało wpływ na sytuację przedsiębiorców objętych obowiązkiem przekazywania ksiąg rachunkowych. Obowiązek dostosowania systemów finansowo-księgowych do nowych wymogów spoczywać będzie na podatnikach i to oni poniosą koszty wdrożenia nowych systemów.