Zmiana Kodeksu spółek handlowych. Opodatkowanie transgranicznych przekształceń, łączeń i podziału spółek

Wpływ nowelizacji KSH na zmiany w ustawach o podatkach dochodowych

Zgodnie z uzasadnieniem projektu, nowelizacja istotnie wpłynie na polskie ustawy o podatkach dochodowych.  Celem zmian jest dostosowanie przepisów o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: CIT) oraz podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: PIT) do projektowanych zmian w ustawie Kodeks spółek handlowych. Zakładają one m.in. wprowadzenie nowego typu podziału, jakim jest podział przez wyodrębnienie (do podziału przez wyodrębnienie, co do zasady będą miały zastosowanie przepisy właściwe dla podziału przez wydzielenie w zakresie dzielonego majątku). W świetle projektowanych przepisów ustawy o CIT, zapewnienie neutralności podatkowej podziału przez wyodrębnienie na gruncie tej ustawy podatkowej będzie wymagało, aby zarówno majątek przejmowany na skutek podziału, jak również majątek pozostający w spółce dzielonej stanowił zorganizowaną część przedsiębiorstwa. Jednocześnie w projekcie zaadresowano odpowiednie dostosowanie skutków podatkowych dla spółki dzielonej, której przyznawane są udziały.

Nowelizacja zakłada umożliwienie przekształcenia transgranicznego bez wymogu przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego. W tym zakresie projekt zakłada odpowiednie stosowanie przepisów właściwych w przypadku przeniesienia przez podatnika, który posiada siedzibę lub zarząd na terytorium Polski, składników majątku swojego zagranicznego zakładu. Projekt zakłada również odpowiednie stosowanie przepisów dotyczących wartości początkowej, a także umożliwienie połączenia uproszczonego (konsolidacyjnego) bez przyznawania udziałów spółki przejmującej, jeżeli jeden wspólnik posiada bezpośrednio lub pośrednio wszystkie udziały łączących się spółek albo wspólnicy łączących się spółek posiadają udziały we wszystkich łączących się spółkach w tej samej proporcji. W tym zakresie projekt przewiduje odpowiednie doprecyzowanie przepisów ustawy o CIT oraz ustawy o PIT regulujących skutki po stronie spółki przejmującej oraz jej wspólników. Rozszerzenie zdolności do łączenia się spółki komandytowo-akcyjnej w charakterze spółki przejmującej albo nowo zawiązanej, oraz przyznanie tej spółce zdolności podziałowej (w tym zakresie zmiany przewidziane w Kodeksie spółek handlowych wymagały odpowiedniego ujęcia w projektowanych przepisach ustawy o CIT i ustawy o PIT).

Wprowadzenie instytucji opinii w zakresie transgranicznego przekształcenia, połączenia albo podziału spółki

Projekt zmian w Kodeksie spółek handlowych przewiduje rozszerzenie kontroli legalności operacji transgranicznych w postaci instytucji wydawania zaświadczenia o zgodności takiej operacji z prawem polskim. Kontrola ta ma interdyscyplinarny charakter (kwestie rejestrowe, podatkowe, pracownicze, karne), co prowadzi do zaangażowania w ramach procedury wydawania zaświadczenia o zgodności z prawem operacji transgranicznych również innych, wyspecjalizowanych organów. Z uwagi na to, że sąd rejestrowy nie jest organem właściwym w zakresie oceny nadużyć w sprawach podatkowych, projekt przewiduje konieczność wydania w tym zakresie opinii właściwego organu podatkowego.

Wniosek o wydanie zaświadczenia o zgodności z prawem danej operacji transgranicznej jest składany wraz z wnioskiem o wydanie opinii właściwego organu podatkowego do jednego organu (tj. do sądu rejestrowego), który przekazuje ten wniosek do właściwego organu podatkowego. Rozwiązanie to stanowi ułatwienie dla przedsiębiorców i ma na celu redukcję kosztów związanych ze złożeniem wniosku.

Zgodnie z założeniami projektu, organem właściwym w sprawie wydawania opinii o zgodności danej operacji transgranicznej z przepisami prawa podatkowego byłby Szef Krajowej Administracji Skarbowej (dalej: Szef KAS).

Celem przedstawienia przedmiotowego stanowiska (wydania opinii o zgodności operacji z przepisami prawa podatkowego lub odmowy jej wydania), Szef KAS przeprowadzi ocenę, czy istnieje uzasadnione przypuszczenie, że dokonanie transgranicznego przekształcenia, połączenia albo podziału spółki może:

• stanowić czynność lub element czynności określonej w art. 119a § 1 Ordynacji Podatkowej (czynność, do której stosuje się przepisy dot. ogólnej klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania , tzw. GAAR) lub
• być przedmiotem decyzji wydanej z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści, lub
• stanowić nadużycie prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy o podatku od towarów i usług.

Dodatkowo, w ramach procedury wydania opinii lub odmowy jej wydania, Szef KAS potwierdzi, czy zaspokojone lub zabezpieczone pozostają zobowiązania pieniężne spółki wobec organów podatkowych lub niepodatkowe należności budżetowe o charakterze publicznoprawnym. Badaniu podlegać będzie zatem okoliczność, czy wobec podmiotu nie toczą się postępowania egzekucyjne w zakresie podatków. Prowadzenie egzekucji administracyjnej z majątku podmiotu podlegającego restrukturyzacji będzie mogło stanowić podstawę do odmowy wydania opinii.

Z uwagi na potrzebę zapewnienia kompleksowego charakteru badania, Szef KAS będzie mógł w jego ramach zasięgnąć opinii ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Generalnego Inspektora Informacji Finansowej, Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla podatnika, naczelnika urzędu celno-skarbowego, a w przypadku podatków, do których ustalania lub określania uprawnieni są wójt, burmistrz (prezydent miasta), starosta lub marszałek województwa - odpowiednio tych organów.

Według projektowanych przepisów, Szef KAS powinien wydać opinię bez zbędnej zwłoki, nie później niż w terminie miesiąca od dnia otrzymania wniosku. W przypadkach uzasadnionych złożonością sprawy, wymagających uwzględnienia dodatkowych informacji lub przeprowadzenia dodatkowych czynności wyjaśniających, termin jednego miesiąca na załatwienie sprawy będzie mógł zostać przedłużony, jednak nie więcej niż o 3 miesiące.

Zmiany w Ordynacji Podatkowej

Inne projektowane zmiany Ordynacji podatkowej mają na celu dostosowanie przepisów o podatkowym następstwie prawnym oraz odpowiedzialności osób trzecich do proponowanych zmian w Kodeksie spółek handlowych dotyczących krajowych typów transformacji, a polegających na rozszerzeniu zdolności do łączenia się spółki komandytowo-akcyjnej w charakterze spółki przejmującej albo nowo zawiązanej, przyznaniu tej spółce zdolności podziałowej oraz wprowadzeniu nowego typu podziału, jakim jest podział przez wyodrębnienie.

Zmiany dostosowawcze polegają na uwzględnieniu następstwa prawnego spółki komandytowo-akcyjnej jako spółki przejmującej, albo spółki nowo zawiązanej w przypadku łączenia osób prawnych oraz spółek osobowych. A także jako spółki przejmującej lub spółki powstałej w wyniku podziału,       odpowiedzialności podatkowej spółki komandytowo-akcyjnej jako spółki przejmującej lub spółki powstałej w wyniku podziału czy podziału przez wyodrębnienie w treści dyspozycji przepisów dotyczących sukcesji podatkowej oraz odpowiedzialności podatkowej w przypadku podziału spółki.