Zmiany w postępowaniach przed urzędami celno-skarbowymi

Dwuinstancyjność postępowania podatkowego

Wraz z utworzeniem w 2017 r. urzędów celno-skarbowych postanowiono, że w przypadku złożenia odwołania od decyzji wydanej w następstwie kontroli celno-skarbowej będzie ono rozpatrywane przez tego samego naczelnika UCS. Taka delegacja kompetencji organu odwoławczego od początku istnienia UCS rodziła wiele wątpliwości w zakresie realizacji zasady dwuinstancyjności postępowania podatkowego.

Obecnie, po sześciu latach obowiązywania wcześniejszych przepisów, ustawą zmieniającą wprowadzony został zapis regulujący organ właściwy dla rozpatrzenia odwołań od decyzji wydanych przez naczelników UCS.

Zmiana wchodząca w życie z dniem 1 lipca 2023 r. oznacza powrót do wcześniejszego porządku prawnego, zgodnie z którym to właściwy miejscowo dyrektor izby administracji skarbowej (dyrektor IAS), jako organ drugiej instancji, będzie rozpatrywał takie odwołania.

Brzmienie aktualnych przepisów nie pozostawia wątpliwości, że począwszy od 1 lipca 2023 r. zmiana ta będzie dotyczyć wszystkich spraw zakończonych w pierwszej instancji. Przepisy przejściowe od tej daty uzależniają bowiem, czy drugą instancją będzie dyrektor IAS właściwy ze względu na siedzibę naczelnika UCS, który wydał decyzję.

Wpływ zmian na aktualnie toczące się postępowania odwoławcze przed naczelnikami UCS

Z dniem 1 lipca 2023 r. (z uwagi na uchylenie ustawą zmieniającą art. 33 ust. 1 pkt 3 ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej) naczelnicy UCS stracą ustawową legitymację jako organy odwoławcze. Istnieje zatem bardzo wysokie prawdopodobieństwo, że będą oni dążyć do jak najszybszego zamykania spraw prowadzonych na etapie odwoławczym, póki posiadają niezbędne zaplecze personalne oraz celem uniknięcia zarzutów skutkujących uchyleniem decyzji wydanych po tej dacie, jako orzeczonych z naruszeniem norm kompetencyjnych, tj. przez niewłaściwy organ.

W przypadku postępowań zakończonych w pierwszej instancji do dnia 30 czerwca 2023 r. przepisy są mniej klarowne. Z uwagi na brak pewności co do właściwości naczelników UCS jako organów odwoławczych w przypadku wydania decyzji w pierwszej instancji przed dniem 1 lipca 2023 r., ale zakończenia postępowania odwoławczego po tej dacie, aktualnie UCS mogą przedłużać postępowania na etapie pierwszej instancji. Ich zakończenie po dniu 1 lipca 2023 r. bezspornie skieruje postępowanie odwoławcze do dyrektora IAS.

Wspomniany dualizm zachowań naczelników UCS wynikać może z potrzeby uniknięcia niepotrzebnych sporów zarówno z innymi organami KAS, jak i (a może przede wszystkim) z podatnikami.