Kiedy składki publiczne powiązane ze sprzedażą produktu obniżą podstawę opodatkowania VAT?

Stanowisko Rzeczniczki Generalnej

W wydanej opinii Tamara Ćapeta stoi na stanowisku, że węgierskie uregulowanie nie wskazuje w sposób jasny, precyzyjny i przewidywalny, że analizowana płatność jest należna jako podatek, dlatego powinna być uznana za obniżenie ceny, co wpływa na obniżenie podstawy opodatkowania VAT. Trybunał powinien dokonać kwalifikacji określonej daniny jako podatku, cła lub opłaty na gruncie prawa Unii Europejskiej w oparciu o obiektywne cechy tej daniny, niezależnie od sposobu zakwalifikowania jej na gruncie prawa krajowego (w myśl utrwalonego już orzecznictwa). W tym celu istotne jest przeanalizowanie:

1. czy obowiązkowa płatność wynika z mocy prawa,
2. kto jest beneficjentem płatności,
3. jaka była intencja ustawodawcy krajowego i jaki jest cel płatności oraz
4. czy istnieje określona z góry podstawa opodatkowania oraz stawka podatku.

Za potraktowaniem analizowanej opłaty jako podatku przemawia to, że płatność znajduje swoje źródło w ustawie i ma charakter obowiązkowy oraz z mocy prawa ma także określoną z góry podstawę opodatkowania i stawkę.

Pewne wątpliwości budzi kwestia beneficjenta płatności – z jednej strony jest ona dokonywana na rzecz budżetu centralnego, ale z drugiej - jest ona niezwłocznie i automatycznie przekazywana na dochody tej części budżetu, która jest zarządzana przez NEAK.

Niełatwa jest również ocena spełnienia warunku związanego z celem ustawodawcy, czyli czy intencją ustanowienia przez rząd węgierski tej obowiązkowej płatności było wprowadzenie podatku. Rzeczniczka uznała, że wprowadzenie danego obowiązkowego świadczenia nie było wdrożone w wystarczająco jasny i zrozumiały dla podatników sposób jako podatek. Innymi słowy, nie zostały spełnione wymogi jasności i przewidywalności w tym sensie, że podatnik mógł z góry wiedzieć, że dana płatność jest należna jako podatek, a nie jako obniżka ceny. W takiej sytuacji należało uznać te płatności za obniżkę ceny.

W oczekiwaniu na wyrok Trybunału 

Jeśli konkluzje zawarte w omawianej opinii podzieli Trybunał, wyrok w tej sprawie może mieć istotne znaczenie dla ustalania konsekwencji ponoszenia tych rodzajów płatności i składek publicznych uiszczanych w związku z dokonywaną sprzedażą. 

Jednocześnie, warto zwrócić uwagę, że we wcześniejszym wyroku ws. Boehringer Hungary (C-717/19) Trybunał wypowiadał się już w temacie płatności na rzecz NEAK. Płatności te również były obliczane na podstawie ceny i wolumenu dostarczanych produktów leczniczych objętych finansowaniem i zostały one uznane za płatności za obniżenie ceny. Wynikały one jednak z umowy między spółką a NEAK, a nie z przepisów prawa (co wykluczało możliwość uznania ich za podatki), a zostały uzgodnione by obniżyć ceny produktów leczniczych. Z tej przyczyny ustalenia Trybunału w tej sprawie, nie mogą zostać automatycznie zastosowane w sprawie Novo Nordisk. 

Podsumowanie

W artykule omówiona została opinia Rzecznik Generalnej w sprawie C-248/23 dotyczącej ustalenia kiedy składki publiczne powiązane ze sprzedażą produktu obniżą podstawę opodatkowania VAT.