Kasowy PIT a JPK_PKPiR i JPK_EWP (JPK_PIT)

Kasowy PIT

Kasowy PIT jest to dobrowolna metoda rozliczenia podatku dochodowego (PIT i ryczałt od przychodów ewidencjonowanych).  

Ustawa z dnia 27 września 2024 roku o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw, która weszła w życie 1 stycznia 2025 roku, umożliwiła skorzystanie z kasowego sposobu rozliczania podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT). Zgodnie z metodą kasową przychody mogą być rozpoznawane w momencie faktycznego otrzymania zapłaty, a koszty uzyskania przychodów w momencie ich faktycznego uregulowania.

Przychody w kasowym PIT

Metoda kasowa rozliczania przychodów jest uregulowana w art. 14c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W metodzie kasowej przychód powstaje w dacie (dniu) uregulowania należności. Uregulowanie należności obejmuje również częściowe uregulowanie, w tym na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych. Przychodem będzie zatem, np. zapłacona zaliczka.

Oznacza to, że powstanie przychodów następuje w chwili otrzymania zapłaty od kontrahenta, jednak nie później niż dwa lata od daty wystawienia faktury lub w momencie likwidacji działalności gospodarczej. 

Koszty w kasowym PIT

Metoda kasowa rozliczania kosztów jest uregulowana w art.22 ust. 4a i 4b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Koszty uzyskania przychodów, z wyjątkiem kosztów, dotyczących odpisów amortyzacyjnych z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych poniesionych, w roku podatkowym, w którym podatnik stosuje metodę kasową, są potrącane w roku podatkowym, w którym zostało uregulowane zobowiązanie, nie wcześniej jednak niż w dacie poniesienia kosztu.

Oznacza to, że rozliczenie kosztów może nastąpić w roku podatkowym, w którym zostało uregulowane zobowiązanie, nie wcześniej jednak niż w dacie poniesienia kosztu. Wobec czego koszty uzyskania przychodów mogą być rozpoznane w momencie ich faktycznego poniesienia.

Metoda kasowa vs memoriałowa w PIT

Metoda kasowa stanowi przeciwieństwo dotychczas dostępnej metody – metody memoriałowej.

Metoda kasowa – na czym polega:

• Przychód powstaje w momencie faktycznego otrzymania zapłaty.
• Koszty uzyskania przychodów są rozpoznawane w momencie ich faktycznego poniesienia.

Metoda memoriałowa:

• Przychód powstaje w chwili wystawienia dokumentu księgowego, niezależnie od tego, czy należność została uregulowana.
• Koszty uzyskania przychodów są rozpoznawane w momencie ich poniesienia, zgodnie z datą wystawienia dokumentu księgowego.

Dla kogo kasowy PIT?

Omawiana forma rozliczenia dostępna jest dla:

Podatników, tym podatników rozpoczynających prowadzenie działalności gospodarczej, osiągających przychody z działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie, jeżeli łącznie spełnią następujące warunki:

• Przychody z prowadzonej samodzielnie działalności gospodarczej w roku bezpośrednio poprzedzającym rok podatkowy nie przekroczyły kwoty 1 000 000 zł.
• Nie prowadzą ksiąg rachunkowych (co oznacza, że muszą prowadzić uproszczoną księgowość).
• Złożą właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego sporządzone na piśmie oświadczenie o wyborze metody kasowej rozliczania przychodów w terminie do dnia 20 lutego roku podatkowego, a w przypadku podatnika rozpoczynającego prowadzenie działalności gospodarczej w trakcie roku podatkowego – w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu rozpoczęcia działalności gospodarczej, a jeżeli rozpoczęcie działalności gospodarczej nastąpiło w grudniu roku podatkowego – w terminie do końca roku podatkowego.

Dodatkowo warto pamiętać, że kasowy PIT dotyczy tylko transakcji udokumentowanych fakturami oraz wyłącznie transakcji pomiędzy przedsiębiorcami (B2B), co oznacza, że podatnik będzie rozpoznawał przychód w sposób kasowy, gdy stroną transakcji będzie inny podatnik prowadzący działalność gospodarczą, posługujący się fakturą.

Obowiązki ewidencyjne w kasowym PIT

Podatnicy, którzy wybiorą kasowe rozliczanie, będą zobowiązani prowadzić, oprócz standardowych urządzeń ewidencyjnych przewidzianych dla danej formy opodatkowania, również ewidencję faktur dokumentujących przychody rozliczane metodą kasową.

Zgodnie z art. 24a ust. 1da ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ewidencja powinna zawierać:

• datę wystawienia faktury, numer faktury,
• kwotę należności wynikającą z faktury,
• datę uregulowania należności.

Korzyści wdrożenia kasowego PIT

• Rozliczenia podatkowe stają się bardziej przejrzyste i lepiej odzwierciedlają rzeczywiste przepływy finansowe firmy.
• Potencjalne ograniczenie problemu opłacania podatku od faktur, za które przedsiębiorca jeszcze nie otrzymał pieniędzy.
• Możliwość zautomatyzowania procesów związanych z prowadzeniem szczegółowej ewidencji i wymiany informacji w kontekście zobowiązań i płatności dokonywanych przez kontrahentów.

JPK_PIT

Struktury logiczne JPK_PKPIR i JPK_EWP, będące częścią JPK_PIT, będą obowiązywać od 1 stycznia 2026 r.:

• Od 1 stycznia 2026 r. dla podatników rozliczających się na podstawie ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, obowiązanych do przesyłania plików JPK_V7M/V7K (zawierających ewidencję i deklarację)
• Natomiast od 1 stycznia 2027 r. dla pozostałych podatników rozliczających się na podstawie ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

Oznacza to, że - pierwsze obowiązkowe raportowanie struktur logicznych JPK_PKPiR i JPK_EWP (JPK_PIT) dla podatników rozliczających się na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, którzy są zobowiązani do przesyłania plików JPK_V7M/V7K, nastąpi w 2027 roku.

Kasowy PIT a JPK_PKPiR

W strukturze logicznej JPK_PKPiR wybór metody kasowej PIT powinien odbywać się przy definiowaniu podmiotu składającego JPK (Podmiot1).

Podczas określania, czy podmiotem jest osoba fizyczna, czy nie fizyczna, struktura pozwala na bardziej szczegółowe opisanie danych podmiotu. Pozwala to wskazać inne niż wykorzystywane podstawowo zasady i metody przy prowadzeniu jednoosobowej działalności gospodarczej (na tej zasadzie w strukturze logicznej odbywa się odróżnienie od zasad ogólnych dla danego podatnika).