BEPS 2.0: Reforma międzynarodowego systemu podatkowego coraz bliżej

Prace prowadzone na forum OECD

Na forum OECD prowadzone są intensywne prace zarówno w zakresie tzw. Filaru I (ang. Pillar I), jak i Filaru II (ang. Pillar II).

W zakresie Filaru I, trwają prace nad doprecyzowaniem technicznych aspektów funkcjonowania uzgodnionych reform. W tym celu, m.in. ogłoszono rozpoczęcie konsultacji publicznych, które mają odbywać się na przestrzeni kilku najbliższych miesięcy i poruszać kolejno kluczowe aspekty uzgodnionych reform. W pierwszej kolejności, ogłoszono konsultacje dotyczące tzw. Kwoty A (ang. Amount A), w szczególności odnośnie do nowych zasad przypisywania zysków (ang. nexus and revenue sourcing). Na podstawie tych zasad, możliwe ma się stać przypisanie zysku do tzw. jurysdykcji rynkowej, a więc państwa, w którym dokonuje się sprzedaż lub interakcja z konsumentami bądź użytkownikami nawet w sytuacji, gdy przedsiębiorstwo nie ma stałego zakładu (ang. permanent establishment) w tej jurysdykcji.

Pisemne uwagi mogą być zgłoszone do 18 lutego 2022 r. Jednocześnie ogłoszono, iż odnośnie do tzw. Kwoty B (ang. Amount B), która dotyczy działalności marketingowej i dystrybucyjnej (ang. marketing and distribution activities), proces konsultacji publicznych planowany jest na połowę 2022 r.

Odnośnie tzw. Filaru II (a więc systemu globalnego minimalnego opodatkowania) - na forum OECD kontynuowane są prace mające na celu umożliwienie poszczególnym jurysdykcjom wprowadzenia w skoordynowany sposób uzgodnionych przepisów. W szczególności, odnośnie do opublikowanych w grudniu Modelowych Przepisów (ang. Model Rules) przygotowywane są: Komentarz (ang. Commentary) oraz dokument dotyczący administracyjnych oraz technicznych aspektów implementacji nowych zasad (ang. Implementation Framework). Publikacja Komentarza ma nastąpić w ciągu miesiąca. Z kolei  do dokumentu dotyczącego administracyjnych oraz technicznych aspektów implementacji nowych zasad, OECD planowane jest ogłoszenie procesu konsultacji publicznych jeszcze w tym miesiącu.

Ponadto, w marcu przewidziana jest publikacja wstępnej wersji modelowych przepisów oraz komentarza dotyczącego tzw. zasady Subject to Tax. W tym samym czasie ma być opublikowany szkic dokumentu służący wniesieniu uwag (ang. public discussion draft) w zakresie uchwalenia konwencji wielostronnej (ang. multilateral instrument) dotyczącej implementacji zasady Subject to Tax.

Prace prowadzone w ramach Unii Europejskiej

W ramach Unii Europejskiej, toczą się prace mające na celu uchwalenie dyrektywy implementującej zasady globalnego minimalnego opodatkowania w państwach członkowskich. Projekt dyrektywy został opublikowany w grudniu 2021 r. i obecnie toczą się negocjacje w tym zakresie. Komisja Europejska prowadzi również konsultacje dotyczące projektu dyrektywy. Pisemne uwagi można składać do 23 lutego 2022 r.

Prace prowadzone przez poszczególne państwa

Poszczególne państwa, które wyraziły zgodę na reformę międzynarodowego systemu podatkowego BEPS 2.0, również prowadzą prace mające na celu implementację uzgodnionych przepisów, uczestnicząc zarówno w inicjatywach instytucji międzynarodowych, jak również rozpoczynając proces zmian legislacyjnych w ramach własnych porządków prawnych. Dla podmiotów polskich funkcjonujących w ramach międzynarodowych grup, szczególnie istotne znaczenie może mieć to, iż w Wielkiej Brytanii rozpoczęty został proces konsultacji publicznych, mających na celu przygotowanie się do wdrożenia zasad globalnego minimalnego opodatkowania w uzgodnionym terminie (2023 r.).

Powiązane inicjatywy na forum Unii Europejskiej

Należy również pamiętać o pracach rozpoczętych na forum Unii Europejskiej, które mają na celu m.in. pomóc państwom członkowskim w efektywnym stosowaniu zasad globalnego minimalnego opodatkowania. Inicjatywy te dotyczą:

• Publikacji raportów krajowych (ang. public country-by-country reporting): 1 grudnia 2021 r. został opublikowany tekst dyrektywy dotyczącej obowiązku publikacji raportów krajowych, obejmującego podmioty z międzynarodowych grup prowadzące działalność w państwach członkowskich. Dyrektywa otrzymała moc prawną 21 grudnia 2021 r. Termin transpozycji przepisów dyrektywy w państwach członkowskich przewidziany jest na 22 czerwca 2022 r. Pierwszym rokiem, który ma być objęty obowiązkiem publikacji jest rok rozpoczynający się 1 stycznia 2025 r. a kończący 31 grudnia 2025 r. Dane dotyczące tego roku mają być przygotowane w roku następnym i opublikowane do 31 grudnia 2026 r. Możliwe jest jednak wcześniejsze rozpoczęcie obowiązywania tego reżimu.
• Obowiązku posiadania odpowiedniej treści ekonomicznej oraz publikacji efektywnej stawki podatkowej: Trwają również prace nad projektami dyrektyw, dotyczącymi posiadania odpowiedniej treści ekonomicznej przez podmioty prowadzące działalność na terytorium Unii Europejskiej (tzw. dyrektywa ATAD3/Unshell) oraz obowiązku publikacji efektywnej stawki podatkowej. Projekt dyrektywy ATAD3/Unshell został opublikowany 22 grudnia 2021 r. wraz z analizą skutków (ang. impact assessment).Projekt dyrektywy w zakresie publikacji efektywnej stawki  podatku oczekiwany jest w 2022 r.
• Wprowadzenia zmian do Kodeksu Postępowania (EU Code of Conduct) oraz szersze korzystanie przez Komisję Europejską z narzędzi umożliwiających walkę z reżimami, które uważane są za szkodliwe z punktu widzenia konkurencji podatkowej. Oczekiwane jest wprowadzenie zmian do Kodeksu Postępowania w zakresie wspomagającym państwa członkowskie w możliwości osiągnięcia poziomu minimalnego opodatkowania na efektywnym poziomie 15%. Planowane jest również szersze użycie przez Komisję Europejską dostępnych narzędzi, w tym w zakresie dozwolonej pomocy państwa (ang. State aid). Działania te, w szczególności odnośnie do Kodeksu Postępowania, mają mieć charakter ekstra-terytorialny (ang. extraterritorial effect), aby osiągnąć cel utrzymania równowagi konkurencyjnej pomiędzy podmiotami z Unii Europejskiej oraz spoza Unii Europejskiej.

Ponadto, warto zwrócić uwagę, iż w ramach publikacji projektu dyrektywy, dotyczącej implementacji systemu globalnego minimalnego opodatkowania w państwach członkowskich Unii Europejskiej, Komisja Europejska wyraziła opinię, iż wprowadzenie tych zmian może otworzyć drogę do reformy przepisów dyrektywy o odsetkach i należnościach licencyjnych (ang. interest and royalties directive). Proces negocjacji w tej sprawie rozpoczął się w 2011 r. i miał na celu uczynienie możliwości uzyskania korzyści związanych ze stosowaniem dyrektywy zależnych od tego, czy odsetki są opodatkowane w państwie, do którego wykonywana jest płatność (ang. destination state). Część państw członkowskich podnosiła, iż konieczne jest dodatkowe ustalenie minimalnego poziomu opodatkowania w państwie, do którego płacone są odsetki, jako warunku możliwości skorzystania z przepisów dyrektywy. Zdaniem Komisji Europejskiej, wprowadzenie przepisów globalnego minimalnego opodatkowania w państwach członkowskich ma stworzyć warunki do dokonania postępu w negocjacjach dotyczących zmiany dyrektywy o odsetkach i należnościach licencyjnych.

Podsumowanie

Następuje szybki postęp w pracach mających na celu implementację reform międzynarodowego systemu podatkowego, uzgodnionych przez ponad 130 jurysdykcji, współpracujących w ramach Inclusive Framework. Prace te mają na celu wdrożenie przepisów w przewidzianym terminie, a więc od 2023 r. i obecnie odbywają się zgodnie z przewidzianym harmonogramem.

Jak wynika z publicznych wypowiedzi urzędników odpowiedzialnych za wprowadzenie przepisów projektu BEPS 2.0, ustalony termin implementacji nowych zasad w 2023 r. postrzegany jest jednakże, jako ambitny. Możliwe jest pojawienie się opóźnień w procesie legislacyjnym. Niemniej, szybki postęp w pracach, wynikający z intensywnego zaangażowania w nie wielu państw i instytucji międzynarodowych, łącznie z wsparciem politycznym dla wprowadzenia zmian, wyrażonym przez ponad 130 państw, wskazuje iż wprowadzenie uzgodnionych reform jest realną możliwością.

W obliczu nadchodzących zmian podmioty funkcjonujące w ramach międzynarodowych grup powinny nadal monitorować prowadzone prace, jak również rozważyć podjęcie kroków mających na celu przygotowanie się na konieczność stosowania nowych zasad. W tym kontekście, warte rozważenia jest również wzięcie udziału w prowadzonych konsultacjach publicznych, aby wprowadzane zmiany w możliwym stopniu uwzględniały praktykę biznesową.