Pakiet PSD 3 – nowa era w regulacjach płatniczych: Perspektywy i wyzwania dla sektora bankowego

Inicjatywa ta ma na celu nie tylko aktualizację istniejących przepisów, ale również wprowadzenie innowacyjnych rozwiązań, które mają zwiększyć bezpieczeństwo, konkurencyjność i przejrzystość w obszarze usług płatniczych.

Dyrektywa PSD3 [4] jest fundamentem nowego pakietu regulacji, który zastąpi dotychczasową Dyrektywę PSD2. Jej głównym celem jest dostosowanie przepisów do szybko zmieniającego się środowiska technologicznego, zwiększenie bezpieczeństwa transakcji oraz promowanie uczciwej konkurencji na rynku płatności. Dyrektywa PSD3 wprowadza również szereg zmian i ulepszeń mających na celu zwiększenie bezpieczeństwa transakcji, promowanie innowacji oraz otwarcie rynku na nowych podmiotów.

Z kolei Rozporządzenie PSR [5] uzupełnia Dyrektywę PSD3, wprowadzając konkretne regulacje odnoszące się do aspektów operacyjnych i technicznych. Celem Rozporządzenie PSR jest zapewnienie jednolitego stosowania przepisów w całej Unii Europejskiej, eliminując bariery regulacyjne i wspierając jednolity rynek płatniczy.

Ostatnim, ale równie kluczowym elementem  Pakietu PSD3 jest Rozporządzenie FIDA [6], które  określa zasady udostępniania danych bankowych podmiotom trzecim. Ma to na celu stymulowanie innowacyjności w branży finansowej i wspieranie tworzenia nowych usług płatniczych, na przykład  aplikacji do zarządzania finansami osobistymi.

Kluczowe zmiany wynikające z Dyrektywy PSD3, Rozporządzenia PSR i Rozporządzenia FIDA obejmują:

1.      Dla państw członkowskich:

• Pełna harmonizacja: Dyrektywa PSD3 wprowadza zasadę pełnej harmonizacji, co oznacza, że państwa członkowskie nie mogą wprowadzać przepisów odbiegających od dyrektywy. Ma to na celu stworzenie spójnego rynku usług płatniczych w UE, eliminując różnice prawne między krajami członkowskimi.
• Powiadamianie i informowanie: Państwa członkowskie będą zobowiązane do informowania Komisji Europejskiej o wszelkich zmianach w decyzjach dotyczących zwolnień z przepisów. Pozwoli to na efektywne monitorowanie rynku usług płatniczych w UE.
• Raportowanie transakcji: Państwa członkowskie będą musiały raportować całkowitą kwotę transakcji płatniczych i ilość wyemitowanego pieniądza elektronicznego, co umożliwi analizę rynku płatności elektronicznych.
• Nadzór nad systemami płatności: Rozporządzenie PSR wprowadza wymóg wyznaczenia przez państwa członkowskie właściwych organów nadzoru nad systemami płatności, jeśli nie jest to Europejski System Banków Centralnych (ESBC).
• Brak możliwości dostosowywania limitów wydatków: Państwa członkowskie nie będą mogły już dostosowywać limitów wydatków dla niskokwotowych instrumentów płatniczych i pieniądza elektronicznego.

2.      Dla sektora bankowego i finansowego:

• Rozszerzenie zakresu usług płatniczych: Dyrektywa PSD3 rozszerza definicję usług płatniczych, uwzględniając nowe rodzaje usług, takie jak dostęp do informacji o rachunku i wypłaty gotówki w sklepach detalicznych (cashback).
• Uproszczenie wymogów rejestracji: Dyrektywa PSD3 upraszcza wymogi rejestracyjne dla niektórych podmiotów, co może ułatwić im rozpoczęcie działalności.
• Wprowadzenie standardów bezpieczeństwa: Nowe przepisy wymagają od dostawców usług płatniczych stosowania środków kontroli bezpieczeństwa i ograniczania ryzyka.
• Wprowadzenie nowych zasad dostępu: Zgodnie z projektem rozporządzenia PSR, operatorzy systemów płatności będą zobowiązani do wprowadzenia obiektywnych i niedyskryminujących zasad dostępu.
• Wprowadzenie dodatkowych wymogów informacyjnych: Rozporządzenie PSR zakłada wprowadzenie wymogów informacyjnych dotyczących wypłat gotówki z bankomatów i transakcji międzynarodowych.
• Mechanizmy monitorowania transakcji i stosowanie silnego uwierzytelniania klienta: W ramach rozporządzenia PSR dostawcy usług płatniczych będą zobowiązani do wprowadzenia mechanizmów monitorowania transakcji i stosowania silnego uwierzytelniania klienta.
• Udostępnianie danych klientom w czasie rzeczywistym: Rozporządzenie FIDA wprowadza obowiązek udostępniania danych klientów na ich żądanie oraz na żądanie uprawnionych użytkowników danych (np. dostawców usług finansowych) przez instytucje posiadające dane (np. banki, instytucje finansowe) w sposób ciągły, nieodpłatnie i w czasie rzeczywistym.
• Obowiązek usuwania danych klientów: Użytkownicy danych będą zobowiązani usunąć dane klientów, gdy nie będą one potrzebne do wyznaczonych celów.
• System udostępniania danych finansowych: System udostępniania danych finansowych będzie obejmował m.in. uczestników rynku, stowarzyszenia klientów, organizacje konsumenckie, wspólne standardy danych i interfejsów technicznych oraz model określający maksymalną opłatę za udostępnianie danych.

3.      Dla konsumentów:

• Większa dostępność usług płatniczych: Rozszerzenie zakresu usług płatniczych może zapewnić konsumentom większą wygodę i łatwiejszy dostęp do środków finansowych.
• Zwiększone bezpieczeństwo transakcji: Wprowadzenie standardów bezpieczeństwa i środków kontroli ryzyka przyczyni się do zwiększenia bezpieczeństwa transakcji płatniczych.
• Większy wybór dostawców usług płatniczych: Uproszczenie wymogów rejestracyjnych może prowadzić do większej konkurencji i innowacji na rynku płatności.
• Zakaz pobierania dodatkowych opłat: Nowe przepisy rozszerzają zakaz pobierania dodatkowych opłat na wszystkie waluty UE, nie tylko EUR.
• Zarządzanie zgodami do otwartej bankowości: Po wejściu Pakietu PSD3 w życie konsumenci będą mieli prawo zarządzania udzielonymi wcześniej zgodami na dostęp do danych o rachunku bankowym.
• Większa dostępność silnego uwierzytelniania: Dostawcy usług płatniczych będą musieli zapewnić dostępność silnego uwierzytelniania dla wszystkich klientów, w tym osób z niepełnosprawnościami i starszych.
• Zgoda klienta jako wymóg do przekazywania danych finansowych: Dane finansowe będą przekazywane, tylko i wyłącznie pod określonymi warunkami – rozporządzenie FIDA umożliwia klientom kontrolę do decydowania o tym, w jaki sposób i przez kogo ich dane finansowe będą wykorzystane.

Wpływ Pakietu PSD3 na sektor bankowy i finansowy będzie znaczący. Wprowadzenie nowych regulacji może wymagać dostosowania systemów i procedur. Banki będą musiały skupić się na zwiększeniu bezpieczeństwa transakcji i ochronie danych osobowych, a także na zapewnieniu interoperacyjności swoich systemów. PSD3 otwiera również rynek dla niebankowych dostawców usług płatniczych, którzy mogą wprowadzić innowacyjne produkty i usługi.