Czy nowa zasada business judgment rule zainteresuje członków zarządu?

Odpowiedzialność za szkodę po zmianach – biznesowa ocena sytuacji

Nowe przepisy wprowadziły tzw. zasadę biznesowej oceny sytuacji, znaną w prawie anglosaskim jako business judgment rule. Zgodnie z nią, członek zarządu nie narusza obowiązku dołożenia staranności wynikającej z zawodowego charakteru swojej działalności, jeżeli postępując w sposób lojalny wobec spółki, działa w granicach uzasadnionego ryzyka gospodarczego, w tym na podstawie informacji, analiz i opinii, które powinny być w danych okolicznościach uwzględnione przy dokonywaniu starannej oceny.

Zmiana ma bardzo istotne znaczenie z perspektywy potencjalnej odpowiedzialności członków zarządu wobec spółki. Dzięki niej, działanie członka zarządu ocenia się przez pryzmat poprawności procesu decyzyjnego, a nie jego efektów. Oznacza to, że jeżeli proces podejmowania trudnej decyzji był rzetelny, a decyzja w chwili jej podejmowania była uzasadniona i poparta odpowiednimi analizami, to członek zarządu nie poniesie odpowiedzialności względem spółki, nawet jeżeli w przyszłości okaże się, że pomimo dołożenia należytej staranności, decyzja doprowadziła do szkody po stronie spółki.

Konsekwencje business judgment rule

W wyniku omawianej zmiany można wskazać co najmniej kilka konsekwencji praktycznych, o których powinni pamiętać członkowie zarządu:

• Podejmowanie ryzykownych decyzji jest teraz bezpieczniejsze, ale tylko w granicach określonych przez prawo.
• Nowe przepisy nie zwalniają z odpowiedzialności, gdy działania zarządu były lekkomyślne, nieprzemyślane, nieuzasadnione, itp.
• Przy podejmowaniu strategicznych lub obarczonych ryzykiem decyzji (tj. zawarcie ugody, rozpoczęcie procesu inwestycyjnego, przeprowadzenie transakcji sprzedaży lub nabycia, wdrożenie nowej strategii) konieczna jest rzetelna analiza. Może to wymagać uzyskania opinii profesjonalnego eksperta zewnętrznego. 
• Podczas podejmowania decyzji warto zadbać o udokumentowanie całego procesu decyzyjnego i zarchiwizowanie przeprowadzonych analiz.

Wzrost znaczenia doradcy spółki

W jaki sposób członek zarządu może wykazać, że dołożył należytej staranności i tym samym ograniczyć swoją odpowiedzialność za nietrafione decyzje biznesowe? Przepisy wprost wskazują, że zasadne może być oparcie się na analizach oraz opiniach. Oczywiście mogą one być przygotowane w ramach struktur spółki, jednak wydaje się, że skorzystanie w tym zakresie z usług niezależnego doradcy (np. prawnego, finansowego czy podatkowego) może być bardzo przydatne. Doradca dzięki swojej fachowej wiedzy jest w stanie obiektywnie ocenić zasadność rozważanej decyzji biznesowej, wskazać na ryzyka, odnieść się do odpowiednich przepisów, a także potwierdzić czy jest ona podejmowana w granicach uzasadnionego ryzyka gospodarczego. Wnioski z takich analiz mogą mieć formę m.in. Fairness Opinion, opinii prawnej i podatkowej, raportu due diligence, raportu z wyceny lub analizy opłacalności. 

Zaangażowanie zewnętrznego eksperta w sposób szczególny podkreśla, że członek zarządu rozważył różne opcje, brał pod uwagę różne perspektywy i w efekcie podjął najlepszą możliwą decyzję.