Akt w sprawie zarządzania danymi (Data Governance Act)

Główne założenia Rozporządzenia w sprawie europejskiego zarządzania danymi

Zasady ponownego wykorzystywania danych będących w posiadaniu podmiotów sektora publicznego

W rozporządzeniu DGA przewidziane zostały zasady ponownego wykorzystywania przez osoby fizyczne lub prawne danych będących w posiadaniu podmiotów sektora publicznego, do celów komercyjnych lub niekomercyjnych innych niż ich pierwotne przeznaczenie w ramach zadań publicznych, dla którego to celu dane te zostały wytworzone.

DGA wprowadza mechanizm umożliwiający ponowne wykorzystanie niektórych kategorii danych z sektora publicznego, które są chronione ze względu na prawa innych osób – w szczególności ze względu na poufność informacji handlowych, ochronę praw własności intelektualnej osób trzecich czy ochronę danych osobowych. Wprowadzony zostaje także zakaz dokonywania uzgodnień dotyczących wyłączności, co oznacza, że co do zasady nie będzie możliwe zawieranie umów lub stosowanie innych praktyk, których celem lub skutkiem będzie przyznanie praw wyłącznych, lub ograniczenie dostępności danych na potrzeby ponownego wykorzystywania przez inne podmioty. Zawarcie umowy o wyłączności na ponowne wykorzystanie danych z sektora publicznego będzie możliwe w zakresie niezbędnym do świadczenia usługi lub dostarczania produktu w interesie ogólnym, które w przeciwnym razie nie byłyby możliwe.

DGA przewiduje także obowiązek ustanowienia przez każde z państw członkowskich pojedynczego punktu informacyjnego, właściwego do przyjmowania zapytań lub wniosków o ponowne wykorzystywanie danych.  Na szczeblu europejskim również ustanowiony zostaje europejski pojedynczy punkt dostępu, oferujący elektroniczny rejestr danych dostępnych w krajowych pojedynczych punktach informacyjnych.

Usługi pośrednictwa danych

DGA wprowadza przepisy regulujące warunki i zasady świadczenia usług pośrednictwa danych, zmierzające do zapewnienia większego bezpieczeństwa podmiotom udostępniającym dane.

Podmioty świadczące usługi pośrednictwa mają działać jako neutralni dostawcy, których rola ograniczać się będzie do pośrednictwa w transakcjach. Tym samym zakazane jest wykorzystywanie wymienianych danych do innych celów. W przypadku dostawców, którzy oferują swoje usługi osobom fizycznym, konieczne będzie również spełnienie dodatkowego kryterium polegającego na przyjęciu na siebie obowiązków powierniczych wobec osób fizycznych, które korzystają z tych danych, co ma na celu zapewnienie działania w najlepszym interesie osób, których dane dotyczą.

Dostawcy usług pośrednictwa podlegają zgłoszeniu do rejestru dostawców usług udostępniania danych, umożliwiającego ich weryfikację jako podmiotów wiarygodnych. Działalność dostawców usług pośrednictwa podlega monitoringowi i nadzorowi ze strony organów właściwych do spraw usług pośrednictwa powołanych przez każde z państw członkowskich.

Altruizm danych

Altruizm danych ma umożliwić osobom fizycznym oraz podmiotom gospodarczym łatwiejsze udostępnianie danych w oparciu o ich zgodę do celów leżących w interesie ogólnym. W DGA wprowadzone zostały również mechanizmy altruistycznego podejścia do danych, pozwalające organizacjom, które chcą gromadzić dane w celach leżących w interesie ogólnym, rejestrację jako „uznana w UE organizacja o altruistycznym podejściu do danych”, aby zwiększyć zaufanie do ich działalności. Organizacja zamierzająca uzyskać wpis do stosownego rejestru będzie musiała spełnić szereg wymogów.

Organizacje altruizmu danych będą monitorowane oraz nadzorowane przez organy właściwe do spraw rejestracji organizacji altruizmu, powołane przez każde państwo członkowskie.

Europejska Rada ds. Innowacji w zakresie Danych

Powołana zostaje grupa ekspertów (Europejska Rada ds. Innowacji w Zakresie Danych), której zadaniem będzie doradzanie Komisji Europejskiej oraz pomoc w koordynacji krajowych praktyk i polityk w kwestiach objętych DGA, w szczególności w zakresie pośrednictwa danych oraz altruistycznego podejścia do danych.

Sankcje

Rozporządzenie w sprawie europejskiego zarządzania danymi nie przewiduje wprost sankcji, wskazując na rolę państw członkowskich w zakresie ustanowienia przepisów dotyczących kar mających zastosowanie w przypadku naruszeń obowiązków, jak również w zakresie podjęcia wszelkich niezbędnych środków w celu zapewnienia ich wykonywania. Państwa członkowskie mają czas do 24 września 2023 roku na powiadomienie Komisji Europejskiej o wspomnianych przepisach i środkach.