Sztuczna inteligencja – zagrożenie czy zbawienie? Podsumowanie debaty oksfordzkiej

O plusach AI można napisać dużo, ale dwa jej zastosowania wydają się być kluczowe. Są to edukacja i medycyna. Już niedługo uczniowie zamiast uczyć się szczegółów na temat wojen napoleońskich będą mogli porozmawiać z Napoleonem. Pozytywną odmianą deepfake są również kampanie społeczne. W jednej z nich David Beckham opowiadał o malarii w 9 językach. Siri czy Alexa to także rodzaj deepfake, bo mogą mówić nie tylko swoim syntetycznym głosem, ale głosami znanych osób.

Dodajmy do tego usprawnienie produkcji, logistyki czy przeciwdziałanie terroryzmowi. W tych wszystkich przypadkach z punktu widzenia interesu społecznego sztuczna inteligencja ma rację bytu.

Kodeks dobrych praktyk AI to za mało?

Aby kontrolować algorytmy i uniknąć zagrożeń wynikających z AI, potrzebne są regulacje prawne. Twarde lub miękkie, ale mające podstawy etyczne. W ich centrum musi być człowiek, bo „sztuczna inteligencja ma służyć człowiekowi” – podkreślał Maciej Bisch przywołując obszary, gdzie obserwuje się zagrożenia naruszeń praw podstawowych człowieka. Dla przykładu podał rekrutację prowadzoną w jednym z międzynarodowych koncernów, podczas której użyto algorytmy dyskryminujące kobiety.

Z drugiej strony, Joanna Gałajda podkreśliła, że tempo rozwoju technologii jest tak duże, że prawodawcy za nim nie nadążają. Jako przykład podała niefortunne sformułowanie przepisów w polskim prawie, które zamroziło zastosowanie chmury w sektorze bankowym. Antidotum na to przyniosły rekomendacje.

Istotnym problemem, na który zwracali eksperci, jest globalne podejście do klasyfikacji AI, które przekłada się na regulacje. Z jednej strony jest amerykański system prawny, z drugiej europejski, a z trzeciej chiński. Bez odpowiedniego podejścia poszczególnych państw nie da się wypracować wspólnych zasad.

Koordynacji prac na rzecz wypracowania wspólnych zasad podjęły się kraje grupy G7 ze Stanami Zjednoczonymi na czele. W 2018 roku ogłosiły inicjatywę Global Partnership on Artificial Intelligence (GPAI). W 2020 roku dołączyły do niej niektóre kraje OBWE oraz UNESCO. Celem jest stworzenie i wypromowanie globalnych standardów podejścia do AI. Jednocześnie w 2021 roku Komisja Europejska zaproponowała swoje regulacje dotyczące AI.

Głównym celem proponowanych rozwiązań, które uwzględniają najważniejsze obszary ryzyka, jest zbudowanie zaufania obywateli do AI i większe wykorzystanie jej w biznesie.

Jakiekolwiek regulacje zostaną ostatecznie przyjęte muszą, podobnie jak wszystkie inne przepisy, być egzekwowalne. RODO wprowadziło prawo do bycia zapomnianym, ale „jak zwykły człowiek ma sprawdzić, czy cyfrowi dostawcy rzeczywiście skasowali dane?” – pytała Joanna Gałajda.

AI a naruszenia prywatności

Jednym z ryzyk, jakie niesie wdrażanie AI, jest naruszenie prywatności. Justyna Wilczyńska – Baraniak podczas debaty podkreśliła, że ludzie nie mają świadomości, jak bardzo sami ją poświęcamy chociażby w mediach społecznościowych. I chociaż absolutna prywatność nie istnieje, co podkreślał też Europejski Trybunał Praw Człowieka, to kwestia ta wymaga dodatkowego uregulowania.

Jakub Walarus zwracał uwagę, że należy patrzeć na zagadnienie prywatności nie tylko z perspektywy jednostki, ale także uzasadnionego interesu społecznego. „Musimy w pewnym momencie zadać sobie pytanie jako społeczeństwo czy chcemy czuć się zagrożeni trzymając wszystkie swoje dane tylko dla siebie w sejfie, czy jednak w jakimś stopniu je udostępnić i pozwolić przetwarzać na zewnątrz, tak by w zamian poczuć się bezpiecznie” – powiedział.

Maciej Bisch przypomniał, że dane są produktem sprzedawanym za miliardy dolarów. Przytoczył powiedzenie z lat 70. XX wieku, że jeśli coś jest za darmo, to człowiek jest produktem. „To się zmieniło. Dzisiaj jesteśmy świadomi tego, że jesteśmy produktem i godzimy się na to, o ile dostaniemy coś w zamian” – dodała Joanna Gałajda. Czasami personalizacja jest ważniejsza niż prywatność.