Zamknięcie obiegu w łańcuchu dostaw - w jaki sposób otwiera drzwi do uzyskania długofalowej korzyści

Powyższa statystyka pokazuje jak duży jest jeszcze potencjał rozwoju praktyk GOZ w przedsiębiorstwach. Patrząc na tę problematykę globalnie, warto zauważyć, że:   

Korzyści wynikające z przyjęcia modelu Gospodarki o Obiegu Zamkniętym

Długoterminowa wartość dla interesariuszy

Akcjonariusze firm nie koncentrują się wyłącznie na krótkoterminowych wynikach finansowych. Odnoszące sukcesy organizacje skupiają się na tworzeniu długoterminowej wartości dla wszystkich: klientów, pracowników, dostawców, partnerów, lokalnych społeczności oraz inwestorów. W rzeczywistości ci ostatni, podejmując decyzje coraz częściej przyglądają się wysiłkom przedsiębiorstw w zakresie ochrony środowiska, spraw społecznych i zarządzania (ESG = E –Environmental, S –Social, G – corporate Governance), w tym praktykom GOZ. Aktywiści społeczni, konsumenci i udziałowcy również rozliczają firmy z podejmowanych działań na rzecz zrównoważonego rozwoju lub braku takich aktywności, zwiększając presję, by szybciej wdrożyły one modele gospodarki cyrkularnej. Pojęcie „Greenwashingu”, czyli podejmowania działań na pozór wspierających ESG, ale bez posiadania namacalnych tego efektów, motywowanych tylko względami wizerunkowymi, też już na stałe weszło do słownika konsumentów. W efekcie, żadna firma nie chciałaby być z tym kojarzona. 

Redukcja kosztów

GOZ pozwala firmom rozwijać się bez zużywania coraz większej ilości zasobów ponieważ wykorzystywane materiały są w ciągłym obiegu. Im mniej jest ich potrzebnych , tym niższy jest związany z tym koszt. Modele oparte na zasadach GOZ mogą zwiększyć rentowność przedsiębiorstwa, chroniąc je jednocześnie przed wahaniami cen zasobów. Trzeba jednak pamiętać, że na koszty należy patrzeć w dłuższym okresie ponieważ większość inwestycji związanych z GOZ może wymagać znacznych nakładów finansowych. 

Zwiększenie sprzedaży

Organizacje wykorzystują modele obiegu zamkniętego, aby poprawić sprzedaż towarów i usług. Przykładowo, jeden z europejskich producentów samochodów twierdzi, że w przyszłości wygeneruje ponad 1 miliard euro przychodu, dzięki przekształceniu tylko jednej ze swoich fabryk w punkt recyklingu i napraw.

Z kolei startupy, począwszy od wypożyczalni ubranek dla niemowląt i odzieży ciążowej, a skończywszy na elektronice użytkowej zwiększają przychody dzięki zyskującym popularność abonamentom na przedmioty codziennego użytku.

Zgodność z przepisami

Działania regulacyjne są jedną z najważniejszych sił napędowych rozwoju modelu GOZ. Najistotniejsze przepisy wynikają z aktów prawnych powiązanych z Europejskim Zielonym Ładem, który zmusza przedsiębiorstwa do zmiany kursu w kierunku GOZ, w takich obszarach jak m.in. strategia dotycząca opakowań  czy możliwość naprawy znajdujących się w obiegu produktów. Kraje, w których obowiązują przepisy lub wytyczne tego typu to największe gospodarki świata: Chiny, Japonia, Kanada, Francja, Niemcy, Finlandia, Holandia, Wielka Brytania i Szkocja.

Od czego zacząć?

Skuteczna realizacja strategii GOZ wymaga zmiany  kultury firmy ponieważ tradycyjny pogląd na to, jak organizacja powinna działać i zarabiać zostaje wywrócony do góry nogami. Nowe modele działania wymagają długoterminowej perspektywy i dużej dozy cierpliwości.

Aby strategia GOZ była skuteczna, wszyscy partnerzy uczestniczący w jej realizacji - w tym dostawcy i partnerzy produkcyjni - muszą efektywnie zaangażować się w ten proces. Jednym z największych wyzwań jest organizacja wszystkich uczestników łańcucha wartości i sprawienie, by działali oni jak jeden organizm.

Znaczącą trudność stanowi złożoność łańcuchów dostaw. System obiegu zamkniętego z założenia jest mocno rozbudowany i znacznie bardziej skomplikowany niż tradycyjny model liniowy. Projekty produktów muszą uwzględniać zarówno ich trwałość i spójność, aby utrzymać komponenty w grze przez dłuższy czas oraz łatwość ich demontażu w celu efektywnego ponownego wykorzystania. Transparentność, czyli śledzenie wszystkich części produktu i ich historii jest konieczne, aby określić które elementy i kiedy należy wymienić. Dodatkowym ogniwem w łańcuchu dostaw jest logistyka zwrotów, która gwarantuje, że części zostaną oddane do oryginalnego producenta lub jego partnerów w celu recyklingu lub ponownego wykorzystania.

Pytania, na które należy znaleźć odpowiedź w kontekście łańcucha dostaw, są następujące:

• Kto będzie odpowiedzialny za zatwierdzenie, że dany produkt wykorzystuje materiały pochodzące z surowców innych niż pierwotne?
• Które działy firmy są odpowiedzialne za realizację strategii GOZ? Jakie wskaźniki przyjmuje firma?
• Czy firma, której zabraknie produktu pochodzącego z recyklingu, opóźni dostawę czy też zrealizuje zamówienie, używając produktu niewytworzonego w sposób zgodny ze strategią GOZ?
• Gdzie będą zlokalizowane punkty naprawy lub demontażu, aby zminimalizować emisję powstającą przy zwrocie produktu?
• Czy istnieje jasny plan zarządzania i ograniczania emisji dwutlenku węgla w łańcuchu dostaw?

Myśląc o przeprojektowaniu swego łańcucha dostaw w zakresie realizacji strategii GOZ, warto uwzględnić również ideę zrównoważonego łańcucha dostaw.

Doradcy ds. GOZ zalecają liderom firm, by zaczęli wdrażanie modelu obiegu zamkniętego metodą małych kroków. Warto zacząć od czegoś niezbyt skomplikowanego np. od produktu, który wykorzystuje surowiec znany z tego, że zachowuje jakość po recyklingu. Kolejnym etapem będzie określenie, w jaki sposób realizowana strategia firmy może pozytywnie wpłynąć na środowisko, a nie tylko koncentrować się na ograniczaniu szkodliwych skutków swojej działalności. Następnie należy zastanowić się nad: projektem produktu, modelem biznesowym i operacyjnym, etapem użytkowania, ekosystemem partnerów oraz procesem zwrotu.

Transformacja kulturowa może być jeszcze trudniejsza do przeprowadzenia niż wdrożenie nowej strategii biznesowej. Liderzy promują pozytywne nastawienie do zmian, aby przekonać pracowników i partnerów do przemyślenia sposobu prowadzenia działalności. Oznacza to zmiany we wszystkich działach, w tym w dziale badań i rozwoju, sprzedaży, zakupów i produkcji.