Business 5.0 – następny krok w biznesowej transformacji firm

Biznes 5.0 – transformacja biznesowa firm – Business Transformation

Dotychczasowe podejście do transformacji biznesowej ulega zmianie. Transformacja nie powinna być tylko konsekwencją postępu technologicznego, lecz świadomą decyzją i na bieząco aktualizowaną strategią. Jednym z ważniejszych jej etapów jest opracowanie zintegrowanego modelu biznesowego, dostosowanego zarówno do celów przedsiębiorstwa, jak i potrzeb klientów. Bez niego istnieje ryzyko niesprawnego przeprowadzenia zmian, co jest najczęściej wymienianą przyczyną niepowodzenia całej inicjatywy [1].

Czynniki składające się na sukces biznesowej transformacji to również:

• ciągła praca nad tworzeniem i rozwojem nowych, innowacyjnych produktów lub usług, wspierana przez rozwój zintegrowanego łańcucha wartości,
• kreowanie silnego przywództwa w celu utrzymania zaangażowania pracowników i każdej komórki organizacyjnej w proces transformacji organizacji,
• zbudowanie idealnego, oczekiwanego przez klienta doświadczenia (Customer Experience) i wykorzystanie potencjału nowoczesnych technologii w celu jego poprawy.

Jak wskazuje ostatnich kilkanaście lat, organizacje, które były w stanie zidentyfikować potrzebę transformacji biznesowej i skutecznie ją wdrożyć, w pełni zrealizowały swoje cele finansowe. Co więcej, nagłe globalne i lokalne wydarzenia z ostatnich miesięcy generują konieczność podjęcia szybkich działań transformacyjnych w większości przedsiębiorstw, które chcą zabezpieczyć lub odbudować możliwość rentownej działalności. [2]

Transformacja finansowa Biznesu 5.0

Cyfryzacja stwarza w sferze finansów możliwości, które wcześniej nie były w zasięgu firm. Przedsiębiorstwa, które chcą pozostać konkurencyjne w czasach cyfryzacji, muszą nauczyć się przetwarzać dużą ilość informacji i wiedzieć, w jaki sposób wyciągać wnioski z ich analizy. Koniecznoscią jest zatem wprowadzenie nowych technologii, a także wsparcie ze strony pracowników, którzy potrafią z nich korzystać.

Istotnym elementem transformacji finansowej jest optymalizacja kapitału pracującego (ang. Working Capital Optimization). Do innowacji w tym zakresie należy m.in. usprawnienie egzekwowania należności, bardziej efektywne wykorzystanie zobowiązań handlowych oraz poprawa zarządzania zapasami. Są to nadrzędne cele, dzięki którym w firmie powinna nastąpić poprawa płynności finansowej, szczególnie gdy skorzystamy ze wsparcia nowych technologii.

Business 5.0 wykorzystuje w finansach narzędzia takie jak m.in. sztuczna inteligencja (AI - Artificial Intelligence), Big Data, uczenie maszynowe (Machine Learning) czy automatyzacja procesów biznesowych, w tym np. fakturowania. Wspierają one w głównej mierze:

• prognozowanie, które staje się bardziej precyzyjne i mniej czasochłonne,
• dogłębną i rzeczywistą analizę zapasów, należności czy zobowiązań wobec dostawców,
• efektywność egzekwowania płatności od klientów,
• zmniejszanie ryzyka związanego z nieściągalnymi należnościami,
• eliminowanie czynności wykonywanych ręcznie i zmniejszanie liczby błędów.

Niezwykle ważnym elementem jest również innowacyjne wykorzystanie obrazów i technologii interaktywnych. Przygotowanie przejrzystych wizualizacji danych (nawet dużych ilości), w oparciu o które kalkulowane są wskaźniki dostępne dla specjalistów różnych działów, wpływa na wzrost świadomości znaczenia gotówki w firmie wśród wszystkich jej pracowników.

Dobrze przeprowadzona transformacja biznesowa procentuje nie tylko wyższą efektywnością procesów i niższymi kosztami operacyjnymi, ale również pozwala specjalistom ds. finansów zaoszczędzić czas i skupić się na bardziej strategicznych zadaniach.

Wykorzystanie potencjału dzięki technologii - inteligentna automatyzacja, wykorzystanie Big Data

Automatyzacja procesów biznesowych niesie za sobą ogromne zmiany na rynku pracy. Zgodnie z badaniami, 49% czasu pracy w Polsce (co odpowiada 7,3 mln etatów) zajmują czynności, które mogłyby zostać zautomatyzowane przy użyciu dostępnych technologii. [3] Warto podkreślić, że w Biznesie 5.0 nie chodzi o zastąpienie ludzi, ale o pozbycie się przestarzałych procesów i zadań. Inteligentna automatyzacja wspiera pracowników, przejmując wykonywanie powtarzalnych, regularnych obowiązków oraz wysokowolumenowych, zoptymalizowanych procesów. Typowymi procesami, które warto poddać automatyzacji są liczne, długotrwałe procesy księgowe czy operacyjne oraz te, dla których ważne jest zrealizowanie SLA (Service Level Agreement). Automatyzacja oznacza ogromne korzyści dla firm, czyniąc je bardziej wydajnymi niż kiedykolwiek wcześniej, redukując jednocześnie koszty operacyjne i zyskując nową, lepszą jakość usług i produktów. Pozwala na zwiększenie efektywności i skrócenie czasu obsługi procesów, a także na oszczędność czasu pracowników, którzy mogą być delegowani do innych, bardziej kreatywnych zadań.

Mając na uwadze nie tylko doraźną automatyzację w celu redukcji kosztów, warto jednak stworzyć środowisko pracy zdecydowanie bardziej zautomatyzowane, niż jest to możliwe przy pomocy rozwiązań IT jednej klasy. Automatyzacja koncentruje się tylko na wąskim zestawie zadań, często opierając się na technologii RPA (zrobotyzowana automatyzacja procesów) albo łącząc dwie technologie w jedno narzędzie. Zastosowanie hiperautomatyzacji w przedsiębiorstwie pozwala natomiast na stworzenie i optymalizację kompleksowych procesów, tworzących nowe możliwości biznesowe. Z perspektywy realizacyjnej, hiperautomatyzacja może być postrzegana jako implementacja w przedsiębiorstwie na szeroką skalę zestawu odpowiednio dobranych i zintegrowanych ze sobą narzędzi informatycznych, wzbogaconych mechanizmami sztucznej inteligencji. Ponadto hiperautomatyzacja dotyczy nie tyle samych procesów, które można zautomatyzować, ale także poziomu ich automatyzacji, co jest uważane za kolejną ważną fazę transformacji cyfrowej.

Jednym z narzędzi informatycznych służących hiperautomatyzacji są aplikacje, które można tworzyć bez konieczności kodowania lub z niewielką ilością kodu (No Code/LowCode). Dzięki temu, odpowiednie rozwiązania mogą tworzyć osoby, które faktycznie ich potrzebują, np. analitycy, administratorzy czy specjaliści ds. marketingu. Platformy low-code wymagają od użytkownika podstawowej wiedzy na temat programowania, natomiast no-code to rozwiązania w 100% oparte na interfejsach typu „przeciągnij i upuść”, które zupełnie nie wymagają wiedzy programistycznej.

Funkcjonowanie w gospodarce, w której codziennie generowane są ogromne ilości cyfrowych danych, wymaga również sięgania po nowoczesne rozwiązania z wykorzystaniem narzędzi Big Data dla biznesu. Stanowią one w głównej mierze rewolucyjną metodę gromadzenia, a następnie analizy dużej ilości danych, wyciągania wniosków i realizowania za ich pośrednictwem wyznaczonych celów biznesowych. We wdrożeniu Big Data chodzi przede wszystkim o umiejętne zestawienie nie tylko ogromnej ilości, ale również wielu typów danych, w celu zdobycia nowej wiedzy o otoczeniu konkurencyjnym, klientach czy sektorze, w którym działa organizacja.

Wskutek pandemii Covid-19, która wymusiła wprowadzenie zdalnego trybu pracy, przedsiębiorstwa stanęły również przed wyzwaniem, jakim jest efektywne zarządzanie pracą zdalną. Warto w tym celu wprowadzić do kalendarza menadżera rutynowe działania, takie jak wideokonferencje w małych, kilkuosobowych zespołach, indywidualne rozmowy z członkami zespołu czy niezobowiązujące pogawędki w celu rozluźnienia atmosfery w zespole. Z pomocą w zakresie zarządzania pracą przychodzą niezwykle efektywne narzędzia technologiczne. Przykładowo, technologie oparte o uczenie maszynowe (ang. machine learning) zainstalowane na stacjach roboczych są w stanie przesyłać niezbędne dane na temat bieżących procesów i wyświetlać je w czasie rzeczywistym na dashboardach. Uzyskanie konkretnych informacji na temat zarówno wykonywanych obowiązków, jak i potrzeb pracowników oraz ich interpretacja, pozwala firmom dowiedzieć się, jak zdalny system pracy wpływa na efektywność zespołu i odpowiednio szybko zareagować na pojawiające się potrzeby i wyzwania.

Łańcuch dostaw – przemysł 5.0

Odpowiednie zorganizowanie wewnętrznych procesów planistycznych to zasadnicza część zarządzania produkcją w każdej firmie, niezależnie od branży. Głównym celem tworzenia planów produkcyjnych jest uzyskanie jak najwyższej wydajności procesu. Prawidłowo opracowane wskazują na zadania niezbędne do poprawnego wytwarzania produktów – określają przebieg i wielkość produkcji, niezbędną infrastrukturę, a także szczegółowo ustalają zadania poszczególnych pracowników i maszyn. [4]

Obecne warunki rynkowe i stały rozwój technologii wymuszają na przedsiębiorstwach poszukiwanie coraz skuteczniejszych narzędzi planowania produkcji. Do nowoczesnych rozwiązań w tym zakresie można zaliczyć m.in.:

• SAP IBP (SAP Integrated Business Planning) - rozwiązanie chmurowe, dzięki któremu firma może skorzystać z zaawansowanych analiz łańcucha dostaw, alertów i symulacji typu „what if?”, aby móc odpowiednio szybko reagować na zmiany,
• oprogramowanie OMP,
• Supply Chain Digital Twin (tzw. cyfrowy bliźniak) - wirtualne reprezentacje złożonych konceptów  pozwalające na śledzenie obiektów w całym ich cyklu życia,
• S&OP - Sales & Operations Planning - zintegrowany proces planowania popytu i podaży.

Inteligentna automatyzacja ułatwia implementację nowatorskich modeli biznesowych, w które wpisuje się również automatyzacja planowania łańcucha dostaw, jako kluczowe źródło satysfakcji klienta końcowego. Dzięki kompleksowym koncepcjom pozwalającym na połączenie planowania strategicznego, taktycznego i operacyjnego, każda firma może wdrożyć automatyzację planowania łańcucha dostaw w taki sposób, by zyskać większą wydajność pracy i umiejętność szybkiego dostosowania się do wciąż ewoluujących potrzeb rynku.

Biorąc pod uwagę ciągle zmieniające się otoczenie każdej funkcjonującej w biznesie organizacji, powstaje konieczność poszukiwania strategii mających na celu budowanie odporności łańcucha dostaw. Można ją zdefiniować jako zdolność do dostarczania, utrzymywania i poprawy jakości usług w obliczu zmian i zagrożeń ewolucyjnych. [5] Niski poziom odporności łańcucha dostaw  może doprowadzić do przerwania ciągłości realizowania jego podstawowych procesów, a co za tym idzie, do niezrealizowania założonych uprzednio celów biznesowych.

W planowaniu strategii przedsiębiorstwa coraz większego znaczenia nabierają obecnie działania organów Unii Europejskiej i organizacji ekologicznych w zakresie ochrony środowiska. [6] Na poziomie organizacji przekłada się to m.in. na pojawienie się koncepcji zrównoważonego łańcucha dostaw, która przewiduje tworzenie wartości dodanej przez wszystkie ogniwa łańcucha dla obecnych i przyszłych pokoleń. Domeną sustainability jest więc pogodzenie rozwoju społecznego i gospodarczego, przy uwzględnieniu ochrony środowiska tak, by zaspokojenie potrzeb obecnego pokolenia nie umniejszało szans na zaspokojenie potrzeb przyszłych pokoleń.

Zmiany klimatu są na tyle poważne, że dążąc do realizacji powyższego celu należy podjąć niezwłoczne działania, co też proponuje strategia Zielonego Ładu (European Green Deal). Jego celem jest „przekształcenie UE w sprawiedliwe i prosperujące społeczeństwo żyjące w nowoczesnej, zasobooszczędnej i konkurencyjnej gospodarce, która w 2050 r. osiągnie zerowy poziom emisji gazów cieplarnianych netto i w ramach której wzrost gospodarczy będzie oddzielony od wykorzystania zasobów naturalnych.”[7]

Plan działania proponowany przez Zielony Ład zakłada wprowadzenie w organizacjach gospodarki o obiegu zamkniętym, w której priorytetem staje się ograniczanie i ponowne wykorzystanie materiałów przed poddaniem ich recyklingowi. Dodatkowo, ustanowione zostaną wymogi zapobiegające wprowadzaniu na unijny rynek produktów szkodliwych dla środowiska oraz podjęte zostaną działania przeciwko fałszywym twierdzeniom dotyczącym ekologiczności produktów lub usług. Warto, aby firmy już dziś, jeszcze przed wprowadzeniem krajowych regulacji w tym zakresie, skoncentrowały się na wykorzystywaniu surowców ze zrównoważonych źródeł oraz inteligentnym projektowaniu opakowań. Dążąc do stopniowego zamykania gospodarczego obiegu działamy nie tylko dla dobra ludzi i naszej planety, ale również dla poprawy wizerunku organizacji.

Zrównoważony rozwój biznesu

Skutki zmian klimatycznych są już odczuwalne na całym świecie - jesteśmy nieustannie bombardowani danymi z raportów klimatycznych o masowym wymieraniu gatunków, kolejnymi faktami o skali zanieczyszczenia mórz i oceanów plastikiem czy ostrzeżeniami naukowców alarmujących o przekraczaniu kolejnych punktów krytycznych destabilizujących ziemski ekosystem.

Aby ograniczyć wzrost średniej globalnej temperatury do 1,5 stopnia Celsjusza - progu, który Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu (IPCC) określił jako bezpieczny - niezbędne jest osiągnięcie neutralności emisyjnej do połowy XXI wieku. Ten cel jest też zapisany w porozumieniu paryskim, podpisanym przez 195 krajów, w tym UE. Według porozumienia, żeby osiągnąć długoterminowy cel dotyczący globalnej średniej temperatury, sygnatariusze zobowiązują się do dokonania m.in. szybkiej redukcji globalnego poziomu emisji gazów cieplarnianych.

Przedsiębiorcy coraz częściej przejawiają ekologiczne podejście do rozwoju biznesu rozumiejąc, że ograniczenie nadmiernej emisji dwutlenku węgla to nie tylko wyraz troski o środowisko, lecz także możliwe korzyści dla organizacji. Naturalne metody usuwania dwutlenku węgla z atmosfery, takie jak rolnictwo regeneracyjne czy ponowne zalesianie, ma na celu wykorzystanie i przywrócenie zdolności natury do samodzielnej regulacji poziomu CO2. Dzięki takim działaniom dwutlenek węgla jest na bieżąco wchłaniany przez glebę oraz wykorzystywany przez rośliny do procesu fotosyntezy.

Wysoki poziom emisji sprawia jednak, że naturalne metody nie są już wystarczające. Dodatkowo, dwutlenek węgla wchłaniany przez naturalne pochłaniacze jest uwalniany do atmosfery w wyniku pożarów lasów lub wylesiania. Obecnie niezbędnym staje się wspieranie natury nowoczesną technologią, m.in. za pomocą mechanicznego usuwania CO2, znanego również jako carbontech. Jest to rozwiązanie pozwalające na eliminację gazów cieplarnianych z procesów przemysłowych lub bezpośrednio z powietrza, wykonywane w celu recyklingu lub sekwestracji w produktach komercyjnych, w tym głównych źródłach emisji (takich jak paliwa, chemikalia, materiały i cement). Wspomniana wyżej sekwestracja to proces polegający na wychwytywaniu i magazynowaniu dwutlenku węgla z odpadów emitowanych do atmosfery (np. spalin). Dzięki technologiom z dziedziny CarbonTech węgiel będzie mógł być pozyskiwany z powietrza lub bezpośrednio z przemysłowych strumieni odpadowych, zamiast z ziemi. Produkty wykorzystujące węgiel z takich źródeł będą traktowane jako produkty węglowo neutralne lub nawet jako produkty o ujemnym bilansie węglowym.

Do sposobów redukcji emisji i dążenia do neutralności należą również:

• kompensowanie CO2 wyemitowanego w jednym sektorze poprzez redukowanie go w innym dzięki inwestowaniu w energię odnawialną, efektywność energetyczną lub inne czyste technologie niskoemisyjne,
• unijny system handlu uprawnieniami do emisji (ETS), który gwarantuje obniżanie emisji tam, gdzie najmniej to kosztuje. Wysokie ceny emisji dwutlenku węgla sprawiają dodatkowo, że warto inwestować w innowacyjne technologie niskoemisyjne. [8]

Ład korporacyjny oraz środowiskowa i społeczna odpowiedzialność biznesu

Rosnąca świadomość ekologiczna oraz cel, jakim jest ograniczenie emisji gazów cieplarnianych sprawiają, że wpływ biznesu na środowisko stał się równie ważnym czynnikiem oceny przedsiębiorstwa jak cena czy jakość produktów oraz usług. Scoring ESG (ang. Environmental, Social and Corporate Governance) jest obecnie jednym z podstawowych narzędzi analitycznych oraz jedną z pierwszych ocenianych przez inwestorów kwestii. Za skrótem ESG kryje się bowiem całość działań podejmowanych przez organizacje z punktu widzenia ich wpływu na ochronę środowiska (E), troskę o społeczeństwo (S) i prowadzenie ładu korporacyjnego (G), którym bacznie przyglądają się kredytodawcy, konsumenci i kandydaci do pracy. Badania pokazują, że uwzględnienie kryteriów ESG w strategii firmy może pozytywnie wpłynąć na wyniki finansowe, zwiększyć przewagę konkurencyjną, obniżyć ryzyko operacyjne i wspomóc w pozyskaniu finansowania. [9]

Dlaczego organizacje powinny przyspieszyć wdrażanie strategii klimatycznych

W czasach, gdy polityka i opinia publiczna koncentrują się na pogłębionych działaniach na rzecz klimatu, ryzyko i możliwości z nim związane powinny znajdować się w centrum uwagi organizacji planujących swoje przyszłe strategie rozwoju. Jak wskazuje wspólny raport EY oraz ING: „Biznes dla klimatu. Raport o zmianie priorytetów” - coraz więcej firm przyjmuje zrównoważony rozwój jako fundament strategii korporacyjnej.

Inny raport EY Risk Barometer Survey pokazuje, że organizacje nieustannie poprawiają jakość i zakres raportów ujawniających ryzyko klimatyczne, jednak tylko 41% z badanej próby przeprowadza analizę scenariuszy, a 15% uwzględnia zmiany klimatyczne w swoich sprawozdaniach finansowych.

Dane wskazują, że choć coraz więcej firm rzeczywiście informuje o ryzyku i możliwościach związanych z klimatem, to może to być tylko „odhaczanie”, bez przeprowadzania pogłębionych badań. Analiza scenariuszy powinna być wykorzystywana do oceny ryzyka, opracowywania strategii i podejmowania decyzji inwestycyjnych. Wszelkie raporty finansowe związane z klimatem powinny być włączone do głównych sprawozdań finansowych, a informacje o ryzyku klimatycznym uwzględnione w szacunkach i założeniach sprawozdań finansowych, w tym w modelach utraty wartości aktywów lub modelach amortyzacji aktywów.

W przyszłości organy regulacyjne i rynki kapitałowe nie będą skłonne uznać, że firmy dokonały dokładnej oceny ryzyka lub potencjału bez wcześniejszego przeprowadzenia solidnej analizy scenariuszy. Aby zadowolić swoich interesariuszy, organizacje powinny być w stanie przedstawić względną wielkość i ramy czasowe ryzyk wystepujących w ich lokalizacji i branży, najlepiej konstruując scenariusze najgorszego, podstawowego i najbardziej prawdopodobnego przypadku.

Organizacje powinny spojrzeć w górę i w dół całego łańcucha wartości, aby zidentyfikować słabe punkty i możliwości rozwoju, a także znaleźć - i wykorzystać - swoje najpotężniejsze dźwignie zarządzania klimatem. Zrozumienie zagrożeń i możliwości klimatycznych wykracza poza własny ślad organizacji i może obejmować bardziej złożone zarządzanie danymi, analizę i prognozowanie.

W miarę jak nauka o zmianach klimatycznych staje się bardziej szczegółowa niż kiedykolwiek,pojawia się wymóg natychmiastowego działania. Organizacje, które nie podejmą działań, gdy proces przejścia na model zerowej emisji nabierze tempa, mogą być narażone na ryzyko i niedostatecznie przygotowane na związane z nim konsekwencje.

Podsumowanie

Business 5.0 to biznes szybko reagujący na zmiany, świadomy swego wpływu na środowisko, który rozumie, że bez odpowiedzi na wyzwania klimatyczne nie można tworzyć realnej, długotrwałej wartości. Biznes, który kreuje nowe wzorce na rynku poprzez innowacyjną strategię i wykorzystanie nowych technologii. Tworzą go liderzy, którzy mając na uwadze zmieniające się potrzeby pracowników, budują nową kulturę organizacyjną.