Old structural building

Czy banki mogą i powinny korzystać z dotacji na rozwój?

Sektor bankowy stoi przed koniecznością gwałtownego szybkiego rozwoju, szczególnie w obszarze rozwiązań cyfrowych i informatycznych. Im bardziej ambitne plany, tym jednak większe ryzyko problemów podczas ich realizacji. Dotacje mogą rekompensować to ryzyko.

Ten artykuł wchodzi w skład najnowszego 10/2023 wydania Biuletynu Ryzyka


W skrócie:

  • Dzisiejsze trendy rozwojowe w sektorze finansowym to przede wszystkim praca nad zaawansowanymi rozwiązaniami cyfrowymi i informatycznymi.   
  • Projekty tego typu to olbrzymie wyzwania technologiczne, duże nakłady finansowe i nieodzowne ryzyko niepowodzenia.
  • Dotacja pokrywająca część kosztów realizacji projektu, szczególnie w przypadku niepowodzenia służy jako rekompensata za ryzyko. 

Cyfryzacja sektora bankowego to dziś niepodważalny trend. Aplikacje do bankowości elektronicznej, mobilne płatności, przelewy i rozliczenia w czasie rzeczywistym, czy autoryzacje biometryczne przestały być wyróżnikiem, a stały się absolutnym standardem dla każdego powszechnie działającego banku. Także wewnętrzne potrzeby banków ewoluują – dziś koniecznością jest obsługa olbrzymich baz danych użytkowników, bezpieczna realizacja milionów transakcji dziennie, obsługa dodatkowych produktów, jak na przykład procedowanie wniosków o świadczenia socjalne, czy autoryzacje logowań do systemów zewnętrznych. W tym kontekście pewne jest, że nie ma już powrotu do modelu bankowości opartej o oddziały i obsługę klienta „przez okienko”.

Tempo rozwoju sektora bankowego będzie tylko rosło i coraz to większe wyzwania technologiczne będą musiały być rozpoznawane, analizowane i rozwiązywane. Już wkrótce bankowość stanie się rutynowym i integralnym elementem konsumenckiej codzienności, a banki najpewniej zaczną się przekształcać w multiproduktowe kombinaty, które obsłużą każdy aspekt naszego życia, który choć w minimalnym stopniu powiązany będzie z finansami.


Co to oznacza dla sektora bankowego?

Oczywiście nic innego niż konieczność ciągłego rozwoju i inwestowania w innowacyjne, a czasem wręcz przełomowe rozwiązania. Ten kto pierwszy wprowadzi na przykład szyfrowanie kwantowe lub kto pierwszy zaimplementuje do swoich systemów rozwiązania zapobiegające, czy choćby ostrzegające przed próbami wyłudzeń i kradzieży, kto pierwszy wprowadzi system obsługi administracyjno-finansowej obywateli od urodzenia, aż do śmierci, ten bez wątpienia skorzysta z ogromnej premii za pierwszeństwo.

Jak jednak realizować projekty w tych wszystkich zakresach, jak finansować ten rozwój, jak rekompensować sobie porażki niektórych projektów badawczyc?

Być może odpowiedź, która wybrzmi za chwilę w pierwszej chwili wyda się nieco trywialna, natomiast realnie tkwi w niej ogromny potencjał. Chodzi oczywiście o dotacje rozwojowe finansowane z funduszy europejskich (oferowanych bezpośrednio na poziomie Komisji Europejkskiej czy na poziomie państw członkowskich) lub funduszy krajowych. Jednym z nadrzędnych celów polityki Unii Europejskiej jest przyspieszanie rozwoju, implementowanie innowacji czy zwiększanie konkurencyjności. W tym kontekście Unia Europejska niezwykle chętnie wspiera pieniędzmi publicznymi ambitne inicjatywy rozwojowe, pozwalając w ten sposób na realizację bardziej wymagających przedsięwzięć oraz dywersyfikując ryzyko związane z ich podejmowaniem.



W Polsce już od niemal 20 lat pieniędzmi z funduszy UE wspiera się realizację projektów badawczych i/lub rozwojowych przeprowadzanych przez przedsiębiorców, w tym także tych działających w sektorze finansowym.


Istotny w tym kontekście jest fakt, że z takiego wsparcia mogą korzystać podmioty o różnej wielkości – tak te z sektora MŚP, jak i międzynarodowe korporacje bankowe, które prowadzą działalność także w Polsce.


Przez ostatnie dwie dekady szczegółowe zasady wspierania projektów badawczo-rozwojowych ulegały zmianom, natomiast ogólna idea pozostaje niezmienna – dofinansowujemy koszty operacyjne działalności badawczo-rozwojowej, która ma realne szanse zakończyć się wypracowaniem i wdrożeniem na rynek innowacyjnego rozwiązania (produktowego lub procesowego).
 


W aktualnie trwającej perspektywie finansowej (lata 2021-2027) podstawowym instrumentem wspierającym taką właśnie działalność jest Ścieżka SMART.

  • Jest to wielomodułowy instrument dotacyjny, który poza obszarem B+R może też dofinansowywać inne aktywności rozwojowe i inwestycyjne firm. Skupmy się jednak na projektach badawczych, bo bez takiego komponentu pozyskanie wsparcia będzie, w przypadku dużych firm, niemożliwe.
Możliwości

W module B+R Ścieżki SMART możliwe jest dofinansowanie różnych etapów procesu badawczego-rozwojowego – od wczesnych badań przemysłowych aż po prace rozwojowe, w tym te przewidujące tworzenie demonstratora czy prototypu rozwiązania w pełnej skali i w warunkach rzeczywistych.

Efekty

Efektem prac B+R powinno być opracowanie innowacyjnego w skali Polski rozwiązania (będącego innowacją produktową lub innowacją w procesie biznesowym) możliwego do wdrożenia w działalności gospodarczej. Innowacyjność w skali naszego kraju należy w tym przypadku rozumieć jako brak funkcjonującego na polskim rynku rozwiązania, które charakteryzowałoby się takimi samymi cechami, funkcjonalnościami czy parametrami jak rozwiązanie zaplanowane do opracowania w ramach projektu.

Znaczenie innowacji z perspektywy oceny projektu

Odwracając to rozumowanie, czasem wystarczy wskazać choćby jedną dodatkową funkcjonalność, czy istotnie poprawiony parametr by móc pełnoprawnie mówić, że nasze rozwiązanie jest, na tle polskiego rynku, innowacyjne.

Specyfika innowacji ma też kluczowy wpływ na ocenę projektu. O tym czy zgłoszone przedsięwzięcie otrzyma grant decyduje liczba punktów, które projekt zdobędzie na etapie oceny. W Ścieżce SMART punkty przyznawane są m.in. za potencjał innowacji do transformacji istniejącego rynku lub do wykreowania nowego rynku. Dodatkowo punktowane są także te projekty, które dotyczą innowacji cyfrowych (wykorzystujących technologie informacyjno-komunikacyjne). Punkty zostaną także przyznane, jeśli głównym przeznaczeniem innowacji będzie np. poprawa jakości życia społeczeństwa lub zwiększanie włączenia społecznego (np. w obszar nowoczesnych technologii). Widać zatem, że to charakter planowanej innowacji, jej przełomowość i uniwersalność mogą ostatecznie zdecydować o przyznaniu wsparcia. I choć przywykliśmy kojarzyć innowacje z przemysłem czy produkcją, to w tym konkretnym przypadku sektor finansowy w żadnym razie nie stoi na przegranej pozycji, a w niektórych aspektach ma wręcz przewagę. Potwierdza to między innymi niedawne doprecyzowanie definicji badań przemysłowych i prac rozwojowych, dzięki któremu nie ma już wątpliwości, że projekty informatyczne mogą mieć charakter badawczy.

W ramach uściślenia definicji wskazano, że charakter B+R mogą mieć czynności prowadzone między innymi w branżach i technologiach cyfrowych, takich jak obliczenia superkomputerowe, technologie kwantowe, technologie blockchain, sztuczna inteligencja, cyberbezpieczeństwo, duże zbiory danych i technologie związane z chmurą. Tematy te to wszak esencja typowych projektów B+R realizowanych dziś w sektorze finansowym.

Na koniec warto zaznaczyć, że proces ubiegania się o dofinansowanie rządzi się swoimi prawami i nie w każdym momencie w czasie możliwe jest aplikowanie o wsparcie. Koniecznością w tym przypadku jest wpisanie się w tak zwane rundy naborów, w ramach których dedykowane instytucje przyjmują wnioski o dofinansowanie, a następnie poddają je ocenie.

W przypadku Ścieżki SMART taka runda jest obecnie otwarta i trwać będzie do 30 października 2023 roku. Kolejne okno naborowe zostanie, wedle zapowiedzi, uruchomione wiosną 2024 roku. To wystarczająco dużo czasu, by przygotować nawet dużą instytucję bankową do procesu ubiegania się o wsparcie oraz by przygotować kompletny i szczegółowy wniosek o dofinansowanie.


Podsumowanie

Po niemal 20 latach członkostwa Polski w UE dotacje nieco nam spowszedniały i przestaliśmy dostrzegać jak duże mają znaczenie i jak bardzo mogą przyspieszyć rozwój. Szczególnego znaczenia nabiera to w przypadku projektów dotyczących cyfrowych innowacji, gdzie liczy się czas i skala przedsięwzięcia. Sektor finansowy czeka gwałtowana i głęboka transformacja w obszarze tak cyfrowych rozwiązań, jak i cyberbiezpieczeństwa. Dotacje mogą być dokładnie tym czynnikiem, który wskaże liderów tego trendu.



Kontakt


Polecane artykuły

Raportowanie FATCA/CRS „na celowniku” organów skarbowych! 

Instytucje finansowe doświadczają wzrostu liczby zapytań dot. raportowań FATCA i CRS ze strony organów podatkowych.

Danina od nadmiarowych zysków – co oznacza dla banków i ich klientów?

Zapowiedź wprowadzenia nowej daniny spowodowała na przestrzeni minionych dni stosunkowo gwałtowne i nerwowe reakcje rynku i giełdy.