Akcyza w 2020 roku – zmiany wprowadzone i planowane

Akcyza, choć to trzeci, jeśli chodzi o wielkość wpływów budżetowych w Polsce podatek, jest często marginalizowana. Świadczą o tym chociażby zmiany w prawie podatkowym w tzw. tarczach antykryzysowych, które w minimalnym stopniu dotyczyły akcyzy. Przeczytaj, jakie zmiany w akcyzie zostały wprowadzone w 2020 roku, a jakie zmiany zostały zaplanowane i przesunięte.

Jakie zmiany w akcyzie już obowiązują

Początek 2020 roku przyniósł dwie istotne dla podatników zmiany w akcyzie. Dotyczą one indeksacji o 10 proc. stawki podatku na alkohole i papierosy oraz wprowadzenie obniżonej o 50 proc. akcyzy na auta hybrydowe. 

Podwyżki akcyzy wynikają z nowelizacji z dnia 21 listopada 2019 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym. Zgodnie z jej treścią stawka akcyzy na alkohol etylowy wzrosła z 5704 zł do 6275 zł od 1 hektolitra alkoholu etylowego 100 proc. vol. zawartego w gotowym wyrobie. Stawka na piwo od 1 stycznia 2020 r. wynosi 8,57 zł od 1 hektolitra za każdy stopień Plato gotowego wyrobu (przed zmianą 7,79 zł), natomiast na wino 174 zł od 1 hektolitra gotowego wyrobu (przed zmianą było to 158 zł).

Zmiana objęła też m.in. papierosy, tytoń do palenia oraz płyny do e-papierosów. I tak np. akcyza na papierosy, co do zasady, wynosi 228,10 zł za każde 1000 sztuk i 32,05 proc. maksymalnej ceny detalicznej. Stawka akcyzy na płyn do papierosów elektronicznych wynosi 0,55 zł za każdy mililitr – wzrost o 5 gr.

Z kolei ustawą z dnia 16 października 2019 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym ustawodawca obniżył do 9,3 proc. podstawy opodatkowania akcyzę dla samochodów osobowych o hybrydowym napędzie spalinowo-elektrycznym, w którym energia elektryczna nie jest akumulowana przez podłączenie do zewnętrznego źródła zasilania, o pojemności silnika spalinowego wyższej niż 2.000 centymetrów sześciennych, ale nie wyższej niż 3500, oraz aut o takich samych parametrach stanowiących pojazd hybrydowy.

Dla samochodów osobowych o hybrydowym napędzie spalinowo-elektrycznym, w których energia elektryczna nie jest akumulowana przez podłączenie do zewnętrznego źródła zasilania, o pojemności silnika spalinowego równej 2.000 centymetrów sześciennych lub niższej – stawka od początku 2020 r. wynosi zaś 1,55 proc. podstawy opodatkowania.

Pozostałe zmiany są mniej istotne lub mają charakter techniczny jak np. wprowadzony od 1 stycznia 2020 r. rozporządzeniem z dnia 5 listopada 2019 r. nowy wzór deklaracji AKC-U/S. 

Nowelizacje związane z sytuacją wywołaną przez Covid-19

Pandemia i związane z nią zmiany przepisów, dotyczą akcyzy jedynie w minimalnym stopniu. Biorąc pod uwagę zmiany w prawie wprowadzane w tzw. tarczach antykryzysowych i akcyzę, za najistotniejsze z pewnością można uznać zwolnienie z akcyzy alkoholu używanego do środków dezynfekujących, konsekwentnie prolongowane kolejnymi rozporządzeniami. Innych zmian, które wprowadzałyby ogólne zwolnienia podatkowe czy odroczenie w płatności akcyzy niestety zabrakło – podkreśla Wojciech Sajdek. Przykładem takiej doraźnej i epizodycznej regulacji jest rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 27 marca 2020 r. w sprawie zwolnienia z podatku akcyzowego alkoholu etylowego użytego do produkcji produktów biobójczych.

Obowiązek rozliczania akcyzy dotyczy bardzo licznej grupy polskich przedsiębiorców i odnosi się praktycznie do każdej branży. Wszystkie firmy, które cokolwiek produkują, potrzebują do tej produkcji mediów - prądu, gazu itp., a te są opodatkowane akcyzą – mówi Zbigniew Liptak.

Przedsiębiorców, którzy zużywają najwięcej prądu czy węgla lub gazu, można podzielić na dwie główne grupy. To tzw. branże przemysłowe, do których należą przede wszystkim producenci stali, ale także firmy budowlane zajmujące się np. ceramiką łazienkową, produkcją cementu czy stolarki okiennej, a także segment automotive. Jest też bardzo duża grupa firm, do której można zaliczyć głównie branżę spożywczą.

Sytuacja tych dwóch grup w obliczu osłabienia gospodarczego wywołanego pandemią jest diametralnie różna. O ile bowiem koronawirus wzmocnił pozycję wielu firm z branży spożywczej, o tyle np. firmy budowlane znalazły się przez niego w zapaści. Trudno więc znaleźć tu jeden mianownik, zwłaszcza że pewne przywileje podatkowe zostały dla niektórych sektorów wprowadzone już wcześniej. Niemniej dobrym rozwiązaniem w obecnej trudnej sytuacji mogłoby się okazać np. chociażby czasowe obniżenie stawek akcyzy na gaz czy węgiel. Oczywiście z zastrzeżeniem, że wymagałoby to konsultacji z Unią Europejską, ale warto taki trud podjąć, bo z uwagi na sytuację wywołaną pandemią Unia w sposób bardziej elastyczny podchodzi do tego rodzaju pomysłów – podkreśla Wojciech Sajdek. Dużym wsparciem dla przedsiębiorców byłoby też odroczenie terminów płatności akcyzy, ewentualnie czasowe zawieszenie jej płatności.

Kolejną możliwością, po którą może sięgnąć ustawodawca to rozszerzenie zwolnień z akcyzy dla prądu. Obecnie obowiązująca lista zwolnień w tym zakresie jest ograniczona. Zgodnie z art. 30 ust. 7a ustawy o podatku akcyzowym zwalnia się od akcyzy energię elektryczną wykorzystywaną: do celów redukcji chemicznej, w procesach elektrolitycznych, w procesach metalurgicznych, w procesach mineralogicznych.

Jak tłumaczy Wojciech Sajdek są to zwolnienia wprost skierowane do przemysłu ciężkiego, których założeniem było odciążenie najbardziej energochłonnych produkcji. W praktyce równie energochłonnych jest wiele innych branż np. spożywcza, która ze zwolnienia w wielu przypadkach skorzystać nie może. Jest przekonany, że dla wielu podatników rozszerzenie zakresu podmiotowego zwolnienia mogłoby okazać się dużą ulgą w czasie spowolnienia gospodarczego.

Nowości od 1 lipca 2020 r.

W dniu 1 lipca 2020 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 17 lutego 2020 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zwolnień wyrobów akcyzowych z obowiązku oznaczania znakami akcyzy. Rozporządzenie zwalnia do 31 października 2020 r. z obowiązku oznaczania legalizacyjnymi znakami akcyzy płyn do papierosów elektronicznych i wyroby nowatorskie, w stosunku do których obowiązek podatkowy w podatku akcyzowym powstał do 30 czerwca 2020 r.

Na 1 lipca 2020 r. zaplanowano również wejście w życie przepisów wprowadzających dodatkową opłatę dla napojów alkoholowych w pojemności do 300 ml. Ma ona wynosić 25 zł za każdy pełny litr 100 proc. alkoholu w opakowaniach poniżej 300 ml. Powyższa zmiana wynika z uchwalonej już przez Sejm ustawy z dnia 14 lutego 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z promocją prozdrowotnych wyborów konsumentów. Prace na nią są na finiszu. Z harmonogramu prac w parlamencie wynika, że zajmował się nią już Senat, ale jednak proces ustawodawcy nie został ostatecznie zakończony.