Świat BANI, czyli świat oparty na niepewności

B (Brittle) – kruchy

Kruchość odnosi się do gospodarki, niestabilności energetycznej, współczesnych systemów politycznych i środowiska, co może pociągnąć za sobą falę dalszych strat. Uszczerbek jednego elementu powoduje dalsze zaburzenia i nierzadko katastrofalne skutki. Wszystko dlatego, że połączona w sieć gospodarka może z łatwością runąć jak domek z kart.

Koncepcja BANI wskazuje, że kruchość ta wynika głównie z braku skutecznych rozwiązań, które poradziłyby sobie z nadchodzącymi wyzwaniami i awariami. Przyszłość maluje jako zniszczalną i dotkniętą usterkami, co z kolei może wywołać szereg problemów w ujęciu globalnym.

A (Anxious) – niespokojny

Kruchość świata pociąga za sobą niepokój, a nadmiar bodźców i czynników sprawia, że każdego dnia zmniejsza się poczucie bezpieczeństwa.

Przytłaczająca ilość danych i docierających do ludzi informacji bardzo obciąża procesy poznawcze. Wraz z nimi dochodzą fake newsy, które utrudniają sortowanie i organizowanie faktów, a tym samym racjonalne planowanie działań. Taka sytuacja wzmaga niepokój w niemalże każdej strefie życia, co doprowadza do nieprzyjemnego uczucia bierności i braku sprawczości.

N (Non-linear) – nieliniowy

Współczesna rzeczywistość i nadchodząca przyszłość nijako zaburzają logikę łańcucha przyczynowo-skutkowego. Często nawet niewielkie i pozornie nieznaczące decyzje pociągają za sobą falę szerokich, nierzadko globalnych (pozytywnych i negatywnych) skutków.

Efekt ten był szczególnie wyraźny w czasie pandemii, która spowodowała szereg niespodziewanych, nieliniowych sytuacji i zmian. Te dotknęły zarówno świat ekonomii, jak i biologii, medycyny czy transportu. Jedna niewłaściwa decyzja pociągnęła za sobą lawinę kolejnych, docierając do wielu różnych grup społecznych. Ten brak logiki i nieprzewidywalność wzbudzają niepokój i niezrozumienie, które doprowadzają do dysonansu poznawczego oraz chaosu.

I (Incomprehensible) – niezrozumiały

Wspomniana nieprzewidywalność, brak liniowości, kruchość i niezdolność przewidywania skutków wydarzeń czy decyzji prowadzą do braku zrozumienia. Coraz trudniej jest argumentować i logicznie uzasadniać dane obszary. Wiele rzeczy i wydarzeń traci sens. Brakuje nam schematów i zasobów, bo pomimo tych zjawisk zdolność rozumienia świata pozostaje bez zmian.

Jak poradzić sobie w świecie BANI?

W obliczu tak budowanej przyszłości potrzebne są ramy, działania i rozwiązania, dzięki którym łatwiej będzie zrozumieć świat. Ma to kluczowe znaczenie w kontekście danych dotyczących depresji, nerwicy i skali uzależnień, które wynikają z trudów i pesymizmu świata BANI. Autor koncepcji wskazuje tu konkretne wytyczne, które mają za zadanie pomóc w zderzeniu z tą rzeczywistością.

B – kruchy

Konieczne jest stworzenie elastycznego, sprężystego planu „B”, który pomoże poradzić sobie z kryzysem. Zaplanowana alternatywa jest „spadochronem” zapewniającym większe bezpieczeństwo, a zarządzony plan awaryjny zatrzyma domino porażek. W tym celu warto postawić np. na szkolenia, coaching, narzędzia i lepszą organizację swojego życia i miejsca pracy.

Więcej o tym, czym jest coaching i jakie ma znacznie w biznesie, dowiesz się z artykułu: Coaching – co to jest i jak go wykorzystać? Znaczenie coachingu w biznesie.

A – niespokojny

Na niepokój najlepszym lekarstwem jest wsparcie, empatia (również w przestrzeni zawodowej) i obecność drugiego człowieka. Docelowo uważniejsza obserwacja świata zwiększa świadomość. Znajomość świata i wsparcie sprawiają, że wzrasta poczucie spokoju, pewności, a także umiejętność radzenia sobie ze stanami lękowymi.

N – nieliniowy

W tym przypadku rozwiązaniem jest wspieranie swojej zdolności adaptacyjnej. Większa otwartość na innych, na zmiany, świat i technologie zmniejsza dysonans odczuwalny z tytułu zaskakujących lub nowych zjawisk. Im bardziej otwarte na nowości i śledzenie trendów jest przedsiębiorstwo, tym większa jest szansa, że odpowie na pewne rynkowe tendencje i dostosuje się do nowej, zmieniającej się rzeczywistości.

I – niezrozumiały

Najważniejszą rolę odgrywa intuicja. W przypadku braku zrozumienia konkretnego zjawiska warto polegać na emocjach i odczuciach, które podpowiada świadomość.

Świat BANI a świat VUCA

Oba światy ułatwiają opisywanie otaczającej rzeczywistości. Akronimy umożliwiają tworzenie struktur i rozwiązań, dzięki którym łatwiej jest poradzić sobie z codziennymi wyzwaniami. Zarówno BANI, jak i VUCA to ramy i sposób kategoryzowania, a tym samym – pole do dyskusji i analizowania świata.

Zasadnicza różnica polega na tym, że świat VUCA opiera się na większym rozmyciu pojęć, na niewielu konkretach – i według wielu ekspertów – koncepcja ta nie jest tak aktualna jak podejście BANI ani – jak wskazują jej zwolennicy – tak użyteczna, i w ostateczności nie odpowiada na kluczowe pytania dotyczące przyszłości. Dużo lepiej owe problemy nakreśla właśnie świat BANI, który skupia się na odpowiedzi na pytanie: „Co robić i jak sobie radzić w obecnych czasach?”.

Ostatecznie trudno będzie w dzisiejszych czasach znaleźć niezaprzeczalne schematy, które dadzą jasne odpowiedzi na pytania dotyczące świata, życia i biznesu. Nie zmienia to jednak faktu, że pytać zawsze warto. W tym też celu zachęcamy do innego artykułu: Świat VUCA – co to jest? Zmienność, niepewność, złożoność, niejednoznaczność.