Grupa VAT. Polski Ład wprowadza grupy VAT od 1 lipca 2022 r.

Wśród wielu zmian w przepisach podatkowych przewidzianych w ramach programu Polski Ład na uwagę zasługuje ta wprowadzająca grupy VAT. Istotą tego rozwiązania jest to, że podmioty wchodzące w jej skład stają się jednym podatnikiem dla celów VAT (a zatem zamiast kilku podatników będziemy mieli jednego podatnika reprezentującego wszystkie podmioty wchodzące w skład grupy VAT). Grupy VAT będą mogły tworzyć podmioty powiązane jednocześnie finansowo, ekonomicznie i organizacyjnie. Resort finansów zapowiada, że  utworzenie grupy VAT będzie wiązało się z wieloma korzyściami. Czy rzeczywiście tak jest? Poniżej wyjaśniamy jakie warunki należy spełnić, aby utworzyć grupę? Jakie konsekwencje niesie ze sobą powołanie jej do życia?

Kto może tworzyć grupy VAT?

Warto zacząć od tego, jaki warunek nie musi zostać spełniony, aby utworzyć grupy VAT. Nie ma w tym przypadku konieczności posiadania statusu Podatkowej Grupy Kapitałowej na gruncie CIT. W dotychczasowych propozycjach wprowadzenia grupy VAT, Ministerstwo Finansów uzależniało jej utworzenie od posiadania statusu PGK dla celów CIT. To automatycznie ograniczało możliwość wprowadzenia tego rozwiązania dla wąskiej grupy podmiotów. Zniesienie tego warunku daje szansę na szersze przyjęcie koncepcji grupy VAT wśród polskich podatników.

Jak już zostało wspomniane grupa VAT będzie mogła być utworzona przez podmioty powiązane jednocześnie finansowo, ekonomicznie i organizacyjnie. Na czym w praktyce mają polegać te powiązania? Otóż:

• powiązanie finansowe – występuje jeśli jeden z podatników będących członkiem grupy VAT posiada bezpośrednio ponad 50% udziałów (akcji) w kapitale zakładowym lub ponad 50% praw głosu w organach kontrolnych, stanowiących lub zarządzających, lub ponad 50% prawa do udziału w zysku, każdego z pozostałych podatników będących członkami tej grupy;

• powiązanie ekonomiczne – oznacza taki sam charakter głównej działalności członków grupy lub uzupełnianie się i współzależność prowadzonej działalności czy też prowadzenie działalności w całości lub w dużej mierze wykorzystywanej przez członków grupy VAT;

• powiązanie organizacyjne – przejawia się w tym, że prawnie lub faktycznie, bezpośrednio lub pośrednio podmioty w ramach grupy VAT znajdują się pod wspólnym kierownictwem lub organizują swoje działania całkowicie lub częściowo w porozumieniu.

Powiązania finansowe, ekonomiczne i organizacyjne muszą istnieć w trakcie zawiązywania grupy VAT oraz trwać nieprzerwanie przez okres na jaki została powołana do życia.

Kolejnym wymogiem jest to, aby podmioty te miały siedzibę na terytorium naszego kraju. Podatnicy niespełniający tego kryterium też będą mogli utworzyć grupy podatkowe VAT, ale w zakresie, w jakim prowadzą działalność gospodarczą korzystając z pośrednictwa oddziału położonego na terytorium Polski. 

Grupy VAT w Polsce – najważniejsze informacje

Jak tworzyć grupy VAT?

Aby utworzyć grupę VAT podmioty zainteresowane muszą zrobić trzy następujące kroki:

1. zawrzeć umowę na Grupę VAT
2. wskazać przedstawiciela, który będzie reprezentował Grupę VAT
3. złożyć zgłoszenie rejestracyjne oraz umowę do urzędu skarbowego właściwego dla przedstawiciela grupy VAT.

Czas funkcjonowania grupy VAT nie może być krótszy niż 3 lata. Będzie jednak można przedłużyć ten okres. Wymagane będzie przy tym zawarcie nowej umowy podlegającej zgłoszeniu do właściwego dla grupy VAT naczelnika urzędu skarbowego na 30 dni przed wygaśnięciem poprzedniej umowy.

Grupy VAT – od kiedy?

Grupy podatkowe VAT – czy rzeczywiście niesie za sobą same plusy?

„Wprowadzenie w Polsce regulacji dotyczących grup VAT ma istotnie zwiększyć atrakcyjność polskiego sektora finansowego” - czytamy w uzasadnieniu projektu ustawy wprowadzającej Polski Ład. I faktycznie nie można pominąć wielu korzyści wynikających z utworzenia grupy VAT. Przykładowo, warto wskazać na:

• brak opodatkowania dostaw towarów i świadczenia usług przez podmioty należące do tej grupy;
• mniej dokumentów do analizy dzięki mniejszej liczbie wymaganych plików JPK_VAT;
• brak analizy odliczenia VAT wewnątrz grupy i brak faktur wewnętrznych w ramach grupy (wystarczy wystawienie np. noty księgowej);
• wyłączenie mechanizmu podzielonej płatności dla obrotów wewnątrzgrupowych.

Jednak analizując przedmiotowe przepisy warto w szczególności przyjrzeć się następującym konsekwencjom wynikającym z utworzenia grupy VAT: odpowiedzialności solidarnej członków grupy VAT, proporcji VAT oraz obowiązkach związanych z ewidencją transakcji pomiędzy podmiotami w tej grupie.

Odpowiedzialność solidarną podmiotów wchodzących w skład grup VAT oznacza  wspólną odpowiedzialność za jej zobowiązania z tytułu podatku VAT należne za okres funkcjonowania tej grupy. Trzeba jednak wziąć pod uwagę, że odpowiedzialność ta będzie występować również po zakończeniu tego okresu.

Wątpliwość budzi fakt, że każdy z podmiotów tworzących grupę  liczy proporcję VAT we własnym zakresie. Oznacza to, że każdy podmiot wchodzący w jej skład jest traktowany niezależnie. Co więcej, ustalana jest też dodatkowo wspólna proporcja dla całej grupy VAT. Sprawia to, że zasady odliczenia dla podmiotów rozliczających się współczynnikiem stają się skomplikowane i rodzą już na starcie wiele wątpliwości interpretacyjnych.

Warto również pamiętać, że brak opodatkowania transakcji pomiędzy podmiotami w grupie VAT nie oznacza braku konieczności odpowiedniego ewidencjonowania tych transakcji. Można powiedzieć, że dotychczasowe obowiązki administracyjne zostaną zastąpione nowymi. Oznacza to, że pracy w tym zakresie nie ubędzie.