Badanie EY: rozwój sztucznej inteligencji nie wpływa na plany pracownicze polskich firm

Nie ulega wątpliwości, że proces szerszych zmian wynikających z rozwoju narzędzi sztucznej inteligencji już się rozpoczął. Są one powszechnie wykorzystywane m.in. w branży e-commerce. Wiele organizacji prowadzi procesy transformacyjne, dostosowujące je do wymogów współczesnego, coraz bardziej cyfrowego świata. Jednak w przypadku sztucznej inteligencji firmy w Polsce nie znajdują się jeszcze na etapie, w którym dla organizacji to zjawisko jest równoznaczne ze zmianami w strukturze zatrudnienia. Część z nich rozpoczęła analizy, jednak dla większości zakres możliwych zastosowań dla sztucznej inteligencji pozostaje wciąż zbyt ograniczony dla wprowadzania szerszych zmian, uwarunkowanych wyłącznie tym rozwiązaniem – mówi Artur Miernik, Partner EY Polska i Lider Praktyki Workforce Advisory w ramach People Advisory Services.

Zamiast czterodniowego tygodnia pracy – większa elastyczność zatrudnienia

Wyniki badania EY – Wpływ AI na rynek pracy – wskazują, że rozwój narzędzi wykorzystujących rozwiązania sztucznej inteligencji nie ma obecnie znaczącego wpływu na modele operacyjne w polskich przedsiębiorstwach. 

Aż 43% nie planuje żadnych zmian w tym obszarze, a kolejne 19% ma niesprecyzowaną opinię. Z organizacji, które mają w planach podejmowanie konkretnych działań największy odsetek (21%) wskazuje na większą elastyczność w formie zatrudnienia np. współpracę na zasadach projektowych. Bardziej zaawansowane rozwiązania, takie jak oddelegowanie powtarzalnych zadań do wykonania przez sztuczną inteligencję (6%), skrócenie dziennego czasu pracy (9%) lub przejście na czterodniowy tydzień pracy (3%) wskazuje znikomy odsetek badanych organizacji. 

Obecnie żadna transformacja biznesowa nie może odbyć się bez udziału technologii. Jednak pierwszym krokiem jest zawsze zrozumienie zasad funkcjonowania danego rozwiązania i wpływu na usprawnienie konkretnych procesów w ramach organizacji. Fakt, że na temat rozwiązań z zakresu sztucznej inteligencji toczona jest szeroka dyskusja w mediach lub na konferencjach biznesowych nie znaczy, że w sposób powszechny jest już wdrażana w różnych gałęziach gospodarki. Ten etap dopiero czeka wiele polskich firm, a wraz z nim nastąpi coraz większe uelastycznienie modeli operacyjnych. Zwłaszcza w połączeniu z takimi zjawiskami demograficznymi jak mniejsza liczba osób w wieku produkcyjnym i starzenie się społeczeństwa – dodaje Wioletta Marciniak-Mierzwa, Senior Managerka w zespole People Advisory Services, EY Polska.

Firmy podejmujące już działania zmierzające do wprowadzenia sztucznej inteligencji przede wszystkim napotykają na bariery organizacyjne (26%) i techniczne (25%). Na dalszych miejscach znalazły się aspekty związane z ograniczeniami w zakresie kompetencji (16%) lub poczuciem bezpieczeństwa (15%). Bariery prawne zostały wskazane przez 10% ankietowanych, co może być wynikiem wstępnego etapu prac nad wrażaniem AI w organizacjach. Jedynie 7% nie napotkało żadnych trudności, a 26% nie rozpoczęło działań zmierzających do wprowadzenia systemów opartych o sztuczną inteligencję.

Efektywne wdrożenie innowacyjnych rozwiązań, zwłaszcza tak zaawansowanych i wielowątkowych jak sztuczna inteligencja, wymaga szeregu przygotowań. Są one skupione wokół kwestii technologicznych czy organizacyjnych, odkłada się aspekty prawne na bok, co może okazać się znaczącym błędem. Już od 2018 r. UE pracuje nad uregulowaniem bezpiecznego i etycznego wykorzystywania sztucznej inteligencji oraz ustanowieniem zasad odpowiedzialności. Do tej pory przyjęto strategię AI, „białą księgę” dot. AI, a także rezolucję w sprawie odpowiedzialności cywilnej za AI. Obecnie trwają prace nad rozporządzeniem ws. sztucznej inteligencji (AI Act) i dyrektywą w sprawie odpowiedzialności za AI. 

Wiele kwestii, które mają zostać uregulowane w rozporządzeniu ws. AI będzie miało znaczący wpływ na firmy, które opracowują, importują, dystrybuują i wykorzystują systemy sztucznej inteligencji, zwłaszcza w zakresie zarządzania ryzykiem i danymi. Regulacje będą również określać rodzaje systemów AI, których wprowadzenie do obrotu i użytkowanie będzie zakazane. Zgodność rozwiązań AI z projektowanymi rozwiązaniami prawnymi może być kluczowa dla powodzenia całego procesu. W szczególności, że na podstawie przeprowadzonej oceny ryzyka należy wprowadzić szczególne środki bezpieczeństwa, aby systemy AI były przejrzyste, zrozumiałe, solidne, dokładne, bezpieczne i niedyskryminacyjne. Należy wprowadzić szczegółowe procedury, w tym dotyczące zarządzania ryzykiem i danymi oraz zapewnić odpowiedzialność, przejrzystość i nadzór ludzki. Co istotne, zarządzanie ryzykiem jest procesem ciągłym i wymaga regularnego monitorowania – podsumowuje Justyna Wilczyńska-Baraniak, Partnerka EY, Liderka Zespołu Prawa Własności Intelektualnej, Technologii, Danych Osobowych w Kancelarii EY Law.

O badaniu

Badanie – Wpływ AI na rynek pracy – zostało przeprowadzone w maju 2023 roku na zlecenie EY Polska przez ARC Rynek i Opinie na grupie 100 osób zajmujących się w firmach powyżej 50 pracowników kwestiami związanymi z HR. 

O firmie EY

Celem działalności EY jest budowanie lepiej funkcjonującego świata - poprzez wspieranie klientów, pracowników i społeczeństwa w tworzeniu trwałych wartości - oraz budowanie zaufania na rynkach kapitałowych.

Wspomagane przez dane i technologię, zróżnicowane zespoły EY działające w ponad 150 krajach, zapewniają zaufanie dzięki usługom audytorskim oraz wspierają klientów w rozwoju, transformacji biznesowej i działalności operacyjnej.

Zespoły audytorskie, consultingowe, prawne, strategiczne, podatkowe i transakcyjne zadają nieoczywiste pytania, by móc znaleźć nowe odpowiedzi na złożone wyzwania, przed którymi stoi dziś świat.

 EY w Polsce to ponad 5000 specjalistów pracujących w 8 miastach: w Warszawie, Gdańsku, Katowicach, Krakowie, Łodzi, Poznaniu, Wrocławiu i Rzeszowie oraz w Centrum Usług Wspólnych EY.

Działając na polskim rynku co roku EY doradza tysiącom firm, zarówno małym i średnim przedsiębiorstwom, jak i największym firmom. Tworzy unikatowe analizy, dzieli się wiedzą, integruje środowisko przedsiębiorców oraz angażuje się społecznie. Działająca od ponad 20 lat Fundacja EY wspiera rozwój i edukację dzieci oraz młodzieży z rodzin zastępczych, zwiększając ich szanse na dobrą przyszłość, a także pomaga opiekunom zastępczym w ich codziennej pracy. Każdego roku Fundacja EY realizuje około 20 projektów pomocowych, wspierając w ten sposób ponad 1300 rodzin zastępczych.

EY Polska od 2003 roku prowadzi polską edycję międzynarodowego konkursu EY Przedsiębiorca Roku, której zwycięzcy reprezentują Polskę w międzynarodowym finale World Entrepreneur of the Year organizowanym co roku w Monte Carlo. To jedyna tej rangi, międzynarodowa inicjatywa promująca najlepszych przedsiębiorców.

EY Polska jest sygnatariuszem Karty Różnorodności i pracodawcą równych szans. Realizuje wewnętrzny program „Poziom wyżej bez barier”, aktywnie wspierający osoby z niepełnosprawnościami na rynku pracy. EY był w Polsce wielokrotnie wyróżniany tytułem „Pracodawca Roku®” w rankingu prowadzonym przez międzynarodową organizację studencką AIESEC. EY jest również laureatem w rankingach Great Place to Work oraz Idealny Pracodawca według Universum.