7 min. czytania 4 wrz 2023
Transgraniczna nowelizacja KSH z podpisem Prezydenta – nadchodzą istotne zmiany

Transgraniczna nowelizacja KSH z podpisem Prezydenta – nadchodzą istotne zmiany

Autor Wiktor Sobol

EY Polska, Kancelaria EY Law, Associate

Wiktor Sobol jest Associate w Kancelarii EY Law specjalizującym się w szeroko pojętym prawie gospodarczym, w szczególności prawie spółek oraz transakcji fuzji i przejęć.

7 min. czytania 4 wrz 2023
Powiązane tematy Doradztwo prawne Transakcje

Po długotrwałym procesie legislacyjnym i przyjęciu przez Sejm części poprawek Senatu, Prezydent RP podpisał nowelizację Kodeksu spółek handlowych implementującą dyrektywę w odniesieniu do transgranicznego przekształcania, łączenia i podziału spółek.

O samym procesie jak i planowanych zmianach już pisaliśmy. Mając jednak na uwadze wagę nadchodzącej nowelizacji, jeszcze raz zachęcamy do lektury podsumowania w tym zakresie.

Istota i geneza zmian KSH

Nowelizacja Kodeksu spółek handlowych ma na celu przede wszystkim:

  1. implementację Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2121 z dnia 27 listopada 2019 r. zmieniającej dyrektywę (UE) 2017/1132 w odniesieniu do transgranicznego przekształcania, łączenia i podziału spółek, oraz
  2. częściową implementację Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1151 z dnia 20 czerwca 2019 r. zmieniającej dyrektywę 2017/1132 w odniesieniu do stosowania narzędzi i procesów cyfrowych w prawie spółek.

Służy ona również wykonaniu wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-106/16 Polbud Wykonawstwo, w którym podkreślono, że swoboda przedsiębiorczości wynikająca z art. 49 TFUE obejmuje zapewnienie spółkom możliwości przeniesienia siedziby z jednego państwa członkowskiego do drugiego bez przeprowadzenia likwidacji spółki, wymaganej dotychczas wprost przez art. 270 pkt 2 KSH.

Wprowadzane zmiany przyczynią się do istotnego rozwoju polskiego udziału w rynku transgranicznych operacji i reorganizacji, inkorporując do prawa polskiego liczne mechanizmy przewidziane przez przepisy unijne.

Nowelizacja została podpisana przez Prezydenta we wtorek 22 sierpnia i opublikowana w Dzienniku Ustaw w piątek 25 sierpnia.

Dalsza część artykułu poniżej

Newsletter prawny

Bądź na bieżąco i subskrybuj newsletter prawny EY Law

Subskrybuj

Zmiany w KSH

Jakie zmiany w Kodeksie spółek handlowych przewiduje nowelizacja?

Na mocy wprowadzonych zmian, do polskiego porządku prawnego zostaną implementowane nowe rodzaje operacji transgranicznych:

  • Podziały transgraniczne

     

    Dyrektywa KSH
    • podział przez przeniesienie całego majątku spółki dzielonej na co najmniej dwie nowo zawiązane spółki przejmujące, za udziały lub akcje, które obejmują wspólnicy spółki dzielonej (podział pełny);
    • podział przez zawiązanie nowych spółek, na które przechodzi cały majątek spółki dzielonej za udziały lub akcje nowych spółek, które obejmują wspólnicy spółki dzielonej (podział przez zawiązanie nowych spółek);
    • podział przez przeniesienie części majątku spółki dzielonej na jedną lub więcej nowo zawiązanych spółek przejmujących, za udziały lub akcje, które obejmują wspólnicy spółki dzielonej (podział częściowy);
    • podział przez przeniesienie całego majątku spółki dzielonej na nowo zawiązaną spółkę lub spółki za udziały lub akcje spółki lub spółek nowo zawiązanych, które obejmują wspólnicy spółki dzielonej (podział przez przejęcie i zawiązanie nowej spółki);
    • podział przez przeniesienie części majątku spółki dzielonej na jedną lub więcej nowo zawiązanych spółek przejmujących, za udziały lub akcje, które obejmuje spółka dzielona (podział przez wydzielenie).
    • podział przez przeniesienie części majątku spółki dzielonej na nowo zawiązaną spółkę lub spółki za udziały lub akcje spółki lub spółek nowo zawiązanych, które obejmują wspólnicy spółki dzielonej (podział przez wydzielenie);
     
    • podział przez przeniesienie części majątku spółki dzielonej na nowo zawiązaną spółkę lub spółki za udziały lub akcje spółki lub spółek nowo zawiązanych, które obejmuje spółka dzielona (podział przez wyodrębnienie).

    Wszystkie powyższe rodzaje podziałów transgranicznych będą mogły być przeprowadzane jedynie poprzez przeniesienie majątku spółki dzielonej na spółki nowo zawiązane.

    Na szczególną uwagę zasługuje podział przez wydzielenie (zwany w krajowych regulacjach podziałem przez wyodrębnienie), gdyż pozwoli on na przeprowadzenie operacji transgranicznej w skutkach zbliżonej do przekształcenia oddziału przedsiębiorcy zagranicznego w spółkę kapitałową (przez wydzielenie części majątku spółki alokowanego w ramach oddziału), przy zachowaniu sukcesji uniwersalnej praw i obowiązków. Działanie takie na gruncie dotychczasowych przepisów nie było możliwe.

  • Przekształcenia transgraniczne

    Spółka kapitałowa oraz spółka komandytowo-akcyjna będą mogły zostać przekształcone w spółkę zagraniczną mającą formę wymienioną w Załączniku II do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1132 z dnia 14 czerwca 2017 r. w sprawie niektórych aspektów prawa spółek, podlegającą prawu państwa członkowskiego UE lub państwa-strony umowy o EOG i mającą siedzibę statutową, zarząd główny lub główny zakład na terenie UE lub państwa-strony umowy o EOG, z przeniesieniem siedziby do tego państwa.

    Powyższe stanowi odzwierciedlenie w przepisach uznanej wyrokiem ws. Polbud możliwości transgranicznego przeniesienia siedziby, bez wymogu przeprowadzenia likwidacji spółki. Co ważne, w wyniku przekształcenia spółka będzie mogła zmienić formę prawną na tę odpowiadającą jej aktualnej formie pod prawem obcym (np. przekształcenie polskiej spółki z o.o. na niemiecką GmbH). 

  • Kontrola legalności danej operacji transgranicznej

    W ramach zmian, znaczącemu rozszerzeniu ulegnie kontrola legalności operacji transgranicznych w postaci instytucji wydawania zaświadczenia o zgodności takiej operacji z prawem polskim (dotychczas obowiązującej na gruncie połączeń transgranicznych).

    Rozszerzenie zakresu badania zgodności z prawem operacji transgranicznej, powiązane z klauzulą nadużycia spowoduje, że kontrola ta będzie miała interdyscyplinarny charakter, obejmujący kwestie: rejestrowe, podatkowe, pracownicze i karne. W badanie zgodności będzie zaangażowany nie tylko sąd rejestrowy, ale także inne wyspecjalizowane organy, m.in. podatkowe.

    Co ważne, organem właściwym w sprawie wydawania opinii o zgodności danej operacji transgranicznej z przepisami prawa podatkowego będzie Szef Krajowej Administracji Skarbowej. Szef KAS będzie wydawać opinię na wniosek złożony przez zarząd spółki, co nie będzie wymagało jednak wystąpienia przez zarząd spółki z odrębnym wnioskiem. Przedmiotowy wniosek o wydanie zaświadczenia zostanie przesłany do Szefa KAS przez sąd rejestrowy niezwłocznie po jego złożeniu przez zarząd zainteresowanej spółki.

Szersza ochrona pracowników, wierzycieli i wspólników

Ustawa przewiduje szerokie mechanizmy ochrony poszczególnych grup, których interesy mogą być bezpośrednio związane z planowaną operacją transgraniczną. Do najważniejszych z nich należy możliwość składania uwag do planu operacji transgranicznej oraz obowiązek sporządzenia sprawozdania dotyczącego jej skutków dla konkretnej grupy chronionej.

Co ważne, sprawozdanie wyjaśniające podstawy prawne i uzasadniające ekonomiczne aspekty operacji transgranicznej na obligatoryjnie podzielone musi być treściowo na część przeznaczoną dla wspólników, oraz część przeznaczoną dla pracowników.

  • Ochrona pracowników

    Pracownikom przysługiwać będą ogólne uprawnienia ochronne, takie jak możliwość składania uwag do planu operacji transgranicznej oraz obowiązek sporządzenia sprawozdania dotyczącego jej skutków.

  • Ochrona wierzycieli

    Jako zasadniczy sposób ochrony wierzycieli podczas operacji transgranicznych wskazać należy możliwość zwrócenia się o ustanowienie zabezpieczeń roszczeń w terminie miesiąca od ujawnienia lub udostępnienia planu takiej operacji. Co istotne, wierzyciele powinni uwiarygodnić, że dana operacja transgraniczna wpływa negatywnie na zaspokojenie ich roszczeń, a zabezpieczenia uzyskane od spółki są niewystarczające. Wykonanie zabezpieczenia jest przy tym uzależnione od skuteczności operacji transgranicznej.

    Ustawodawca krajowy nie zdecydował się jednocześnie na wprowadzenie przewidzianej dyrektywą unijną możliwości żądania od spółki złożenia oświadczenia o wypłacalności. Nie zdecydowano się również na rozszerzenie dotychczasowych regulacji dotyczących ochrony wierzycieli spółek przeprowadzających krajowe operacje reorganizacyjne.

  • Ochrona wspólników

    Prawo wyjścia ze spółki jest podstawowym instrumentem służącym ochronie wspólników głosujących przeciwko danej operacji transgranicznej. Uprawnienie to wiąże się z otrzymaniem wynagrodzenia o wartości równej wartości ich udziałów lub akcji, które oszacowane powinno być przez niezależnego biegłego. Wspólnicy niezadowoleni z wysokości zaproponowanego wynagrodzenia będą mogli zakwestionować jego adekwatność przed właściwym organem administracyjnym lub sądowym.

Transparentność operacji transgranicznych

Wierzyciele, wspólnicy mniejszościowi, pracownicy oraz inwestorzy w celu zapewnienia transparentności operacji spełnić muszą wymóg przedstawienia jej harmonogramu.

Nowe regulacje przewidują także rozwiązania zapewniające gwarancję pewności prawa. Z tego względu zaskarżeniu uchwały o operacji transgranicznej nie będą podlegały zastrzeżenia dotyczące wyłącznie tego, iż:

  • stosunek wymiany udziałów lub akcji nie został ustalony należycie,
  • cena odkupu nie została ustalona należycie,
  • informacje w odniesieniu do stosunku wymiany udziałów lub akcji, lub ceny odkupu, nie spełniają wymogów prawnych.

Podział przez wyodrębnienie w prawie krajowym

Podział przez wyodrębnienie stanowi jedną z największych zmian jakie niesie za sobą nowelizacja. Będzie on wprowadzony zarówno do operacji transgranicznych (tzw. podział przez wydzielenie), jak i krajowych. W swoim założeniu, ma on polegać na umożliwieniu przeniesienia części majątku spółki dzielonej na istniejącą (jedynie w przypadku krajowych operacji) lub nowo zawiązaną spółkę lub spółki. Przeniesienie to nastąpi za udziały lub akcje spółki/spółek przejmujących lub nowo zawiązanych. Obejmie je spółka dzielona, a nie jak dotychczas (w sytuacji podziału przez wydzielenie), wspólnicy spółki dzielonej.

 

Okiem eksperta EY

Wprowadzana instytucja w założeniu ma zwiększyć atrakcyjność polskiego rynku dla przedsiębiorców zagranicznych oraz konkurencyjność polskich podmiotów na rynku wewnętrznym. Spowoduje ona z pewnością również uelastycznienie działania polskich podmiotów i grup kapitałowych, co szczególnie jest istotne w ramach planowania transakcji typu asset deal, procesów inwestycyjnych oraz reorganizacyjnych.

Zmiany przepisów dotyczące spółki komandytowo-akcyjnej

Obecnie istniejące regulacje dotyczące reorganizacji spółek zostaną rozszerzone. Celem zmian jest umożliwienie spółce komandytowo-akcyjnej uczestniczenia w procesach połączenia, jako spółka przejmująca albo nowo zawiązana, a w procesach podziału – jako spółka dzielona. Popularne spółki komandytowo-akcyjne będą miały prawo uczestniczyć w procesach reorganizacyjnych na szeroką skalę.

Nowy rodzaj uproszczonego połączenia

Dodatkowo, do krajowych regulacji wprowadzony zostanie nowy typ połączenia o charakterze uproszczonym. Połączenie to będzie mogło być przeprowadzone bez przyznania udziałów lub akcji spółki przejmującej, gdy wspólnik lub wspólnicy łączących się spółek posiadają w sposób bezpośredni lub pośredni wszystkie udziały lub akcje łączących się spółek.

W przypadku tym, zastosowania nie będą miały obowiązki m.in. (i) określenia stosunku wymiany oraz zasad przyznania udziałów w planie połączenia, (ii) poddania planu połączenia badaniu przez biegłego rewidenta, (iii) sporządzenia sprawozdania zarządu spółki przejmowanej uzasadniającego połączenie, czy też (iv) podjęcia uchwały o połączeniu przez wspólników spółki przejmowanej.

Stosowanie narzędzi i procesów cyfrowych w prawie spółek handlowych

Nowelizacja wprowadza do polskiego porządku prawnego również przepisy Dyrektywy nr 2019/1151, której celem jest zwiększenie bezpieczeństwa obrotu w ramach jednolitego rynku. Dlatego też projekt zmian KSH zawiera przepisy dot. wymiany informacji o zakazach sprawowania funkcji kierowniczych. Będą one obejmowały dane zgromadzone w tym zakresie w Krajowym Rejestrze Karnym, rejestrze dłużników niewypłacalnych, Krajowym Rejestrze Zadłużonych oraz wykazie udostępnionym przez Komisję Nadzoru Finansowego.

Zgodnie ze zmianami, sąd rejestrowy otrzymuje z właściwych rejestrów za pośrednictwem systemu integracji rejestrów zapytanie, czy dana osoba jest objęta zakazem pełnienia funkcji lub figuruje w którymkolwiek z rejestrów zawierających informacje istotne dla tego zakazu.

Dodatkowo, sąd rejestrowy otrzyma z właściwych rejestrów za pośrednictwem systemu integracji rejestrów zaświadczenie o zgodności z prawem odpowiednio przekształcenia, podziału lub połączenia transgranicznego, bez konieczności odrębnego ich przedkładania.

Wpływ i wejście w życie nowelizacji

Nowelizacja ma w szczególności zwiększyć mobilność spółek oraz poprawić konkurencyjność polskich podmiotów na międzynarodowym rynku reorganizacyjno-transakcyjnym.

Kluczowa część przepisów ustawy wchodzi w życie z dniem 15 września 2023 r.

W związku z powyższym, jej postanowienia powinny już teraz być brane pod uwagę przy planowaniu operacji reorganizacyjnych, zarówno polskich jak i transgranicznych.

Miesiąc Prawa z EY Law

Wrzesień Miesiącem Prawa z EY Law to najnowsza inicjatywa naszej kancelarii. Chcemy wskazywać przedsiębiorcom i naszym klientom ścieżki do prostych rozwiązań w obszarach prawnych.

Czytaj więcej

 

Newsletter prawny

Bądź na bieżąco i subskrybuj newsletter prawny EY Law

Subskrybuj

Podsumowanie

Nowelizacja KSH służy m.in. wykonaniu wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-106/16 Polbud Wykonawstwo, w którym podkreślono, że swoboda przedsiębiorczości wynikająca z art. 49 TFUE obejmuje zapewnienie spółkom możliwości przeniesienia siedziby z jednego państwa członkowskiego do drugiego bez przeprowadzenia likwidacji spółki, wymaganej dotychczas wprost przez art. 270 pkt 2 KSH.

Kontakt

Chcesz dowiedzieć się więcej? Skontaktuj się z nami.

Informacje

Autor Wiktor Sobol

EY Polska, Kancelaria EY Law, Associate

Wiktor Sobol jest Associate w Kancelarii EY Law specjalizującym się w szeroko pojętym prawie gospodarczym, w szczególności prawie spółek oraz transakcji fuzji i przejęć.

Powiązane tematy Doradztwo prawne Transakcje
  • Facebook
  • LinkedIn
  • X (formerly Twitter)