5 min. czytania 24 sty 2023
Nowe instytucje reorganizacji spółek – transgraniczne operacje po nowemu i podział przez wyodrębnienie

Nowe instytucje reorganizacji spółek – transgraniczne operacje po nowemu i podział przez wyodrębnienie

Autorzy
Andrzej Laprus

EY Polska, Kancelaria EY Law, Senior Manager, Counsel

Radca prawny specjalizujący się w prawie gospodarczym, ze szczególnym uwzględnieniem prawa spółek, transakcji M&A, prawa giełdowego i regulacji dot. wehikułów inwestycyjnych.

Igor Schwenk

EY Polska, Kancelaria EY Law, Adwokat, Managing Associate, Manager

Igor Schwenk jest adwokatem i Managerem w kancelarii EY Law.

5 min. czytania 24 sty 2023

Nadchodząca zmiana Kodeksu spółek handlowych (KSH) będzie prawdziwą rewolucją w dotychczasowych uregulowaniach w zakresie procesów reorganizacyjnych. Nowelizacja przewiduje bowiem liczne zmiany w odniesieniu do operacji transgranicznych i krajowych.

Opublikowana ustawa stanowi implementację Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2121 z dnia 27 listopada 2019 r. zmieniającą dyrektywę (UE) nr 2017/1132 w odniesieniu do transgranicznego przekształcania, łączenia i podziału spółek. Jednocześnie zawiera wykonanie wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-106/16 Polbud Wykonawstwo. W wyroku tym TSUE podkreślił, że swoboda przedsiębiorczości wynikająca z art. 49 TFUE obejmuje zapewnienie spółkom możliwości przeniesienia siedziby z jednego państwa członkowskiego do drugiego bez przeprowadzania likwidacji spółki.

Razem z powyższą zmianą, do polskiego porządku prawnego zostaną wprowadzone liczne przepisy dotyczące partycypacji pracowników w procesach reorganizacji spółek oraz przepisy prawne i regulacje podatkowe związane z prawem do konsultacji i informacji. Zgodnie z założeniami zmiany te zostaną uregulowane w odrębnych ustawach.

Nowelizacja implementuje częściowo Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2019/1151 z dnia 20 czerwca 2019 r. zmieniającą dyrektywę 2017/1132 w odniesieniu do stosowania narzędzi i procesów cyfrowych w prawie spółek. Oprócz zmian, do których implementowania kraje członkowskie zobowiązane są w 2023 r., w ramach nowelizacji wprowadzane są również inne istotne zmiany. Nowelizacja wprowadzi prawdziwą rewolucję w zakresie procesów transgranicznych, jak i krajowych reorganizacji i transakcji M&A.

Przewodnik Prawny EY 2023: Praktycznie o prawie

KSH - Beneficjent rzeczywisty - Zmiany w prawie pracy - ESG - Prawo nowych technologii - Prawo antymonopolowe

Pobierz przewodnik

 

Jakie zmiany w KSH przewiduje powyższa nowelizacja?

Nowe operacje transgraniczne

Na mocy projektowanych zmian, do prawa polskiego wprowadzone zostaną nowe typy operacji transgranicznych.

  • Podziały transgraniczne

    • Podział przez zawiązanie nowych spółek, na które przechodzi cały majątek spółki dzielonej, za udziały lub akcje nowych spółek, które obejmują wspólnicy spółki dzielonej;
    • Podział przez przejęcie i zawiązanie nowej spółki, tj. przez przeniesienie całego majątku spółki dzielonej na nowo zawiązaną spółkę lub spółki za udziały lub akcje spółki lub spółek nowo zawiązanych, które obejmują wspólnicy spółki dzielonej;
    •  Podział przez wydzielenie, tj. przez przeniesienie części majątku spółki dzielonej na nowo zawiązaną spółkę lub spółki za udziały lub akcje spółki lub spółek nowo zawiązanych, które obejmują wspólnicy spółki dzielonej.

    Co ważne, wszystkie powyższe rodzaje podziałów transgranicznych będą mogły być przeprowadzane wyłącznie poprzez przeniesienie aktywów i pasywów spółki dzielonej na spółki nowo zawiązane, z wyłączeniem spółek już istniejących spod regulacji.

    Szczególne znaczenie będzie miał podział przez wydzielenie, gdyż może on pozwolić na przeprowadzenie operacji zbliżonej w skutkach do przekształcenia oddziału przedsiębiorcy zagranicznego w spółkę kapitałową, przy zachowaniu sukcesji uniwersalnej praw i obowiązków. Na gruncie dotychczasowych uregulowań nie było to możliwe.

    Przewidywane typy podziałów zawierają w sobie regulacje zbliżone do obecnie funkcjonujących rozwiązań w prawie spółek, w ramach procedury połączenia transgranicznego (tj. w zakresie przenoszenia aktywów pomiędzy spółkami w ramach różnych jurysdykcji, zdobywania zaświadczeń itp.). Nowe regulacje będą stanowiły w zasadzie ich odpowiednie odzwierciedlenie.

  • Przekształcenia transgraniczne

    Nadchodzące zmiany przewidują możliwość przekształcenia spółki kapitałowej oraz spółki komandytowo-akcyjnej w jedną z wymienionych w Załączniku II do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1132 z dnia 14 czerwca 2017 r., podlegającą prawu państwa członkowskiego UE lub państwa-strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym (EOG) i mającą siedzibę statutową, zarząd główny lub główny zakład na terenie UE lub państwa-strony umowy o EOG, z jednoczesnym przeniesieniem co najmniej siedziby statutowej do tego państwa.

  • Kontrola legalności danej operacji transgranicznej

    W ramach zmienianych przepisów, znacznemu rozszerzeniu ulegnie kontrola legalności operacji transgranicznych w postaci instytucji wydawania zaświadczenia o zgodności takiej operacji z prawem polskim (dotychczas obowiązująca na gruncie połączeń transgranicznych).

    Rozszerzenie zakresu badania zgodności z prawem operacji transgranicznej, związane z klauzulą nadużycia powoduje, że kontrola ta będzie miała charakter interdyscyplinarny, obejmujący kwestie: rejestrowe, podatkowe, pracownicze i karne. W badanie zgodności nie będzie zaangażowany wyłącznie sąd rejestrowy, lecz również inne wyspecjalizowane organy, m.in. podatkowe.

Szersza ochrona wspólników, pracowników i wierzycieli

Projekt przewiduje szerokie mechanizmy ochronne poszczególnych grup, których interesy bezpośrednio związane mogą być z planowaną operacją transgraniczną. Do najważniejszych z nich należy możliwość składania uwag do planu operacji transgranicznej i obowiązek sporządzenia sprawozdania dotyczącego jej skutków dla konkretnej chronionej grupy.

  • Ochrona wierzycieli

    Zasadniczym sposobem ochrony wierzycieli podczas operacji transgranicznych jest możliwość zwrócenia się o ustanowienie zabezpieczeń w terminie miesiąca od ujawnienia lub udostępnienia planu takiej operacji. Co istotne, wierzyciele powinni uwiarygodnić, że dana operacja transgraniczna wpływa negatywnie na zaspokojenie ich roszczeń, a zabezpieczenia uzyskane od spółki są niewystarczające. Wykonanie zabezpieczenia jest przy tym uzależnione od skuteczności operacji transgranicznej.

    Ustawodawca krajowy nie zdecydował się jednocześnie na wprowadzenie przewidzianej dyrektywą unijną możliwości żądania od spółki złożenia oświadczenia o wypłacalności. Nie zdecydowano się również na rozszerzenie dotychczasowych regulacji dotyczących ochrony wierzycieli spółek przeprowadzających krajowe operacje reorganizacyjne.

  • Ochrona wspólników

    Podstawowym instrumentem służącym ochronie wspólników głosujących przeciwko danej operacji transgranicznej jest prawo wyjścia ze spółki. Uprawnienie to wiąże się z otrzymaniem wynagrodzenia o wartości równej wartości ich udziałów lub akcji (wynagrodzenie powinno być oszacowane przez niezależnego biegłego). Wspólnicy niezadowoleni z wysokości zaproponowanego wynagrodzenia będą mogli zakwestionować jego adekwatność przed właściwym organem administracyjnym lub sądowym.

     

  • Ochrona pracowników

    Pracownikom przysługiwać będą ogólne uprawnienia ochronne, takie jak możliwość składania uwag do planu operacji transgranicznej i obowiązek sporządzenia sprawozdania dotyczącego jej skutków. Kwestia partycypacji pracowników w spółce powstałej w wyniku operacji transgranicznej uregulowana zostanie w odrębnej ustawie (ustawa o uczestnictwie pracowników w spółce powstałej w wyniku transgranicznego przekształcenia, połączenia lub podziału spółek – obecnie jest ona na etapie opiniowania).

Transparentność operacji transgranicznych

Wierzyciele, wspólnicy mniejszościowi, pracownicy oraz potencjalni inwestorzy w celu zapewnienia transparentności operacji muszą spełnić wymóg przedstawienia harmonogramu operacji transgranicznej.

Nowe regulacje przewidują także rozwiązania zapewniające gwarancję pewności prawa.Z tego względu zaskarżeniu uchwały o operacji transgranicznej nie będą podlegały zastrzeżenia dotyczące wyłącznie tego, iż:

  • stosunek wymiany udziałów lub akcji został niewłaściwie określony,
  • cena odkupu została niewłaściwie ustalona,
  • unformacje w odniesieniu do stosunku wymiany udziałów lub akcji nie spełniają wymogów prawnych.

Podział przez wyodrębnienie w prawie krajowym

Jedną z największych zmian jakie niesie ze sobą nowelizacja KSH, jest dodanie do polskiego porządku prawnego nowej instytucji podziału, tj. podziału przez wyodrębnienie. Podział ten będzie wprowadzony zarówno do operacji transgranicznych, jak i krajowych. W swoim założeniu, ma on polegać na umożliwieniu przeniesienia części majątku spółki dzielonej na istniejącą lub nowo zawiązaną spółkę lub spółki. Przeniesienie to nastąpi za udziały lub akcje spółki/spółek przejmujących lub nowo zawiązanych. Obejmie je spółka dzielona, a nie jak dotychczas (w sytuacji podziału przez wydzielenie), wspólnicy spółki dzielonej.

Zmiany przepisów dotyczące spółki komandytowo-akcyjnej

Obecnie istniejące regulacje dotyczące reorganizacji spółek zostaną rozszerzone. Celem zmian jest umożliwienie spółce komandytowo-akcyjnej uczestniczenie w procesach połączenia, jako spółka przejmująca albo nowo zawiązana. W procesach podziału – jako spółka dzielona. Popularne spółki komandytowo-akcyjne będą miały prawo uczestniczyć w procesach reorganizacyjnych na szeroką skalę.

Nowy rodzaj uproszczonego połączenia

Do regulacji krajowych wprowadzony zostanie również nowy typ łączenia spółek o charakterze uproszczonym. W założeniu połączenie to może być przeprowadzone bez przyznania udziałów lub akcji spółki przejmującej w przypadku, gdy jeden wspólnik posiada w sposób bezpośredni lub pośrednio wszystkie udziały lub akcje łączących się spółek albo wspólnicy łączących się spółek posiadają udziały lub akcje w tej samej proporcji we wszystkich łączących się spółkach.

Stosowanie narzędzi i procesów cyfrowych w prawie spółek handlowych

Nowelizacja wprowadzi do polskiego porządku prawnego również przepisy Dyrektywy nr 2019/1151, której celem jest zwiększenie bezpieczeństwa obrotu w ramach jednolitego rynku. Dlatego też projekt zmian KSH zawiera przepisy dot. wymiany informacji o zakazach sprawowania funkcji kierowniczych. Będą one obejmowały dane zgromadzone w tym zakresie w Krajowym Rejestrze Karnym, rejestrze dłużników niewypłacalnych, Krajowym Rejestrze Zadłużonych oraz wykazie udostępnionym przez Komisję Nadzoru Finansowego.

 

Okiem ekspertów  EY

Wprowadzana instytucja ma w założeniu zwiększyć konkurencyjność polskich podmiotów na rynku wewnętrznym oraz atrakcyjność polskiego rynku dla przedsiębiorców zagranicznych. Z pewnością spowoduje również uelastycznienie działania polskich podmiotów jak i grup kapitałowych, co jest szczególnie istotne w ramach planowania transakcji typu asset deal, procesów inwestycyjnych oraz reorganizacyjnych.

W naszej ocenie, podział przez wyodrębnienie dzięki zasadzie sukcesji uniwersalnej, ma szansę zastąpić wiele transakcji typu asset deal jak i tzw. transakcji „aportowych”.

Podsumowanie

Omawiana nowelizacja KSH służy nie tylko implementacji unijnych uregulowań w zakresie podziałów i przekształceń transgranicznych, ale przewiduje jednocześnie istotne zmiany w regulacjach krajowych. Całość zmian, z uwagi na ich zakres oraz charakter, może mieć rewolucyjne znaczenie dla zarówno polskiego, jak i międzynarodowego rynku reorganizacyjno-transakcyjnego. Z jednej strony zmiany znacząco mają uprościć liczne procesy, a jednocześnie zwiększyć ochronę zainteresowanych podmiotów oraz stabilność prawa w tym zakresie. Nowelizacja ma także zwiększyć mobilność spółek oraz poprawić konkurencyjność polskich podmiotów.

Kontakt

Chcesz dowiedziec sie wiecej? Skontaktuj sie z nami.

Informacje

Autorzy
Andrzej Laprus

EY Polska, Kancelaria EY Law, Senior Manager, Counsel

Radca prawny specjalizujący się w prawie gospodarczym, ze szczególnym uwzględnieniem prawa spółek, transakcji M&A, prawa giełdowego i regulacji dot. wehikułów inwestycyjnych.

Igor Schwenk

EY Polska, Kancelaria EY Law, Adwokat, Managing Associate, Manager

Igor Schwenk jest adwokatem i Managerem w kancelarii EY Law.

  • Facebook
  • LinkedIn
  • X (formerly Twitter)