Rozliczanie kontraktów długoterminowych oraz kwestie struktury

Koszty podatkowe związane z inwestycjami długoterminowymi

Wymienione wyżej rozpoznanie bilansowe nie jest współmierne z zasadami kwalifikowania przychodów ustalonymi przez przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Artykuł 12 ust. 3a przewiduje, że przychód ustala się co do zasady na dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi, nie później jednak niż na dzień wystawienia faktury bądź uregulowania płatności. W przypadku ustalania kosztów podatkowych związanych z inwestycjami długoterminowymi, które co do zasady powinny być traktowane jako koszty bezpośrednie, ustawa o CIT w art. 15 ust. 4 wprowadza zasadę, że koszty te należy przyporządkowywać do okresów, w których osiągnięto dany przychód.

Porównanie obu regulacji i sposobu kwalifikacji kosztów prowadzi do wniosku, że przychody rozpoznane przez przedsiębiorcę księgowo staną się przychodem podatkowym, gdy przekształcą się w kwotę wymagalną. Z kolei koszty podatkowe staną się kosztem uzyskania przychodu dopiero w momencie jego powstania.

Warto również wspomnieć o jeszcze jednej konsekwencji współistnienia opisanych wyżej reżimów. Jest nią wpływ przesunięcia w czasie rozpoznawania przychodów i kosztów na odroczony podatek dochodowy. Trzeba mieć na uwadze, że na opisane wyżej różnice należy tworzyć rezerwy oraz aktywa na podatek odroczony.

Konsekwencje uproszczeń

Istnienie opisanych powyżej rozbieżności często przekłada się na przyjmowanie przez przedsiębiorców uproszczeń poprzez unifikowanie podejścia księgowego z podejściem podatkowym na rzecz tego pierwszego. Niestety w naszej praktyce zauważyliśmy, że ignorowanie przepisów prawa podatkowego w kwestii rozpoznawania przychodów i kosztów podatkowych, a także rozpoznawanie ich tożsamo z księgowymi często prowadzi do bolesnych konsekwencji w postaci odsetek karnych, sankcji oraz konsekwencji karnoskarbowych. Warto zauważyć, że na razie ten obszar rozliczeń nie stanowi priorytetowego kierunku działań kontrolnych organów skarbowych, ale rosnąca liczba inwestycji o znaczących wartościach może doprowadzić do wzmożenia ich aktywności. Skutkiem błędnych rozliczeń jest zazwyczaj istotna nieefektywność podatkowa.

Kontrakty długoterminowe charakteryzują się znaczącym, w wymiarze nominalnym, poziomem przychodów i kosztów do rozpoznania. Z powodu braku szczegółowych regulacji podatkowych oraz konieczności stosowania rozwiązań ogólnych rozliczenia inwestycji długoterminowych są narażone na niejasności i błędy w raportowaniu podatkowym oraz na ryzyko wynikające z osobistej odpowiedzialności członków zarządów przedsiębiorstw.

Dodatkowym elementem komplikującym rozliczenia w kontraktach długoterminowych są niejasne przepisy (a właściwie brak regulacji) dotyczące tzw. wspólnych przedsięwzięć. Chodzi o projekty realizowane w formule joint venture. Już samo brzmienie umowy pomiędzy konsorcjantami może łagodzić lub potęgować ryzyko podatkowe na poziomie rozliczeń zarówno CIT, jak i VAT. W skrajnych przypadkach wątpliwości mogą mieć wpływ na relacje z inwestorem oraz generować opóźnienia w płatnościach dla konsorcjantów. Wytycznych w tym zakresie należy niejednokrotnie szukać na poziomie praktyki sądowoadministracyjnej. Odpowiedzią na te zagrożenia są dostępne na rynku narzędzia w postaci:

• ramowych wytycznych rozliczania kontraktu długoterminowego w polskim otoczeniu prawnopodatkowym dla zespołu podatkowego i/lub prawnego przedsiębiorcy;
• przeglądów toczących się projektów, by zweryfikować poprawność rozliczeń oraz dopuszczalność przyjętego podejścia w ramach regulacji oraz praktyki akceptowanej przez organy;
• zabezpieczenia podejścia przyjętego przez wykonawcę z punktu widzenia modelu cen transferowych oraz dokumentowania transakcji;
• zabezpieczenia pozycji podatnika w obszarze compliance, w szczególności poprzez przygotowanie koniecznych korekt zaliczek i deklaracji podatkowych w związku z zidentyfikowaniem ryzyka lub nieefektywności podatkowych;
• wsparcia w negocjacjach z inwestorem i/lub stroną wspólnego przedsięwzięcia;
• wsparcia w zakresie przygotowania list środków trwałych przez głównego wykonawcę na rzecz inwestora oraz optymalnej podatkowo segregacji środków trwałych.