Kolejna „druga szansa”? Nowy projekt zmian w Prawie restrukturyzacyjnym i Prawie upadłościowym

Planowane zmiany w Prawie restrukturyzacyjnym

Poniżej przedstawiamy w naszej ocenie najważniejsze zmiany zawarte w Projekcie, wraz z krótkim wyjaśnieniem:

1. Informacje w planie restrukturyzacyjnym (Art. 1 pkt 3 Projektu)

• Obecnie: Plan restrukturyzacyjny nie zawiera obowiązkowych informacji o skutkach restrukturyzacji dla zatrudnienia.
• Po zmianie: Plan restrukturyzacyjny będzie musiał zawierać informacje o wpływie restrukturyzacji na zatrudnienie oraz o konsultacjach z przedstawicielami pracowników.

2. Test zaspokojenia (Art. 1 pkt 4 Projektu)

• Obecnie: Brak wymogu sporządzania testu zaspokojenia wierzycieli.
• Po zmianie: Wprowadzenie obowiązku sporządzania testu zaspokojenia, który ma pomóc w ocenie ekonomicznej zasadności restrukturyzacji (weryfikacja jaki poziom zaspokojenia występowałby w potencjalnym postępowaniu upadłościowym).

3. Rola nadzorcy i zarządcy (Art. 1 pkt 5 Projektu)

• Obecnie: Brak przewidzianej wprost roli nadzorcy i zarządcy w negocjowaniu układu.
• Po zmianie: Nadzorca i zarządca będą wspierać negocjacje układowe, dbając o interesy zarówno dłużnika, jak i wierzycieli. Możliwość skorzystania przez nadzorcę lub zarządcę, za zgodą dłużnika, z usług mediatora w celu przeprowadzenia negocjacji.

4. Zasady sporządzania planu restrukturyzacyjnego (Art. 1 pkt 6 Projektu)

• Obecnie: Brak szczegółowych regulacji dot. relacji dłużnik-nadzorca/zarządca-osoby trzecie w zakresie spraw, w których w sporządzenie planu restrukturyzacyjnego lub wyceny, stanowiącej część testu zaspokojenia, są zaangażowane osoby trzecie.
• Po zmianie: Nadzorca będzie mógł działać we własnym imieniu, na rachunek dłużnika, przy zaangażowaniu osób trzecich.

5. Wybór nadzorcy sądowego (Art. 1 pkt 7 i pkt 8 Projektu)

• Obecnie: Brak szczegółowych wytycznych dotyczących wyboru nadzorcy i zarządcy sądowego.
• Po zmianie: Sąd będzie musiał uwzględniać specyfikę sprawy przy powoływaniu nadzorcy i zarządcy sądowego.

6. Mechanizm cramdown (Art. 1 pkt 12 Projektu)

• Obecnie: Układ może zostać przyjęty, jeśli uzyska poparcie wierzycieli reprezentujących dwie trzecie sumy wierzytelności, zapewniając jednocześnie grupom wierzycieli głosującym przeciwko układowi zaspokojenie co najmniej na poziomie zaspokojenia w scenariuszu upadłościowym.
• Po zmianie: Układ będzie mógł zostać przyjęty nawet w przypadku nieuzyskania wymaganej większości, jeśli grupy wierzycieli uprzywilejowanych głosujące przeciwko układowi otrzymują na mocy układu pełną spłatę zadłużenia.

7. Obligatoryjne objęcie układem wierzycieli rzeczowych (Art. 1 pkt 14 Projektu)

• Obecnie: Wierzyciele rzeczowi uczestniczą w układzie jedynie jeśli wyrażą na to zgodę lub otrzymują pełne zaspokojenie (lub w stopniu nie mniejszym niż gdyby prowadzili egzekucję z przedmiotu zabezpieczenia).
• Po zmianie: Wierzyciele rzeczowi zawsze obligatoryjnie będą musieli uczestniczyć w układzie.

8. Zatwierdzenie układu przez sąd (Art. 1 pkt 19 Projektu)

• Obecnie: Sąd ma ograniczone możliwości weryfikacji układu.
• Po zmianie: Sąd będzie mógł dokonywać weryfikacji wycen przedsiębiorstwa dłużnika, co może wpłynąć na proces zatwierdzania układu, a także będzie miał możliwość dokonania zmiany układu.

Zmiany względem poprzedniego projektu

Nowy Projekt w dużej mierze koresponduje z założeniami poprzedniego projektu z 2022 r. (o których pisaliśmy w ramach cyklu artykułów Druga Szansa Przedsiębiorców LINK), jednakże zauważalne są pewne różnice:

• Obecny Projekt nie przewiduje ograniczenia czasowego ochrony dłużnika przed egzekucją. Ze względu na czas trwania postępowań przed sądami, poprzedni projekt zakładał, że możliwe będzie prowadzenie postępowania restrukturyzacyjnego, w którym ochrona przed egzekucją już wygasła. Obecny Projekt nie dokonuje w tym zakresie zmian względem obowiązującego prawa, tj. ochrona co do zasady trwa przez cały okres postępowania.
• W nowym Projekcie brakuje również zmian w art. 2 Prawa restrukturyzacyjnego, co stanowi znaczącą modyfikację w porównaniu do poprzedniej wersji projektu ustawy. Plan zmiany art. 2 Prawa restrukturyzacyjnego w ramach poprzedniego projektu wynikał z potrzeby wyraźnego rozgraniczenia postępowań restrukturyzacyjnych, które dotyczą restrukturyzacji zapobiegawczej, od postępowania sanacyjnego. Postępowanie sanacyjne, ze względu na możliwość przeprowadzenia w jego ramach działań sanacyjnych, takich jak restrukturyzacja zatrudnienia czy majątku dłużnika, wykracza poza ramy innych postępowań restrukturyzacyjnych i zbliża się do postępowania upadłościowego. W związku z tym, postępowanie sanacyjne miało zostać wyłączone z kategorii postępowań dotyczących restrukturyzacji zapobiegawczej i nie podlega stosowaniu Dyrektywy 2019/1023. Postępowanie sanacyjne, jako wyłączone z zakresu stosowania Dyrektywy 2019/1023, miało być dostępne wyłącznie dla dłużników niewypłacalnych, umożliwiając im skorzystanie z narzędzi do głębokiej restrukturyzacji przedsiębiorstwa.
• Zmiana mechanizmu cramdown przewidującego możliwość zatwierdzenia układu mimo jego nieprzyjęcia przez wymaganą większość wierzycieli. Obecnie przyjęta koncepcja jest między innymi wynikiem prac EY nad projektem "Support to strengthen insolvency framework in Poland", którego beneficjentem było Ministerstwo Sprawiedliwości. Więcej o projekcie: LINK

Brak kompleksowego rozwiązania w zakresie narzędzi wczesnego ostrzegania

Wielkim nieobecnym zarówno w poprzednim, jak i w aktualnym Projekcie jest system wczesnego ostrzegania, którego wprowadzenie jest wymagane przez art. 3 Dyrektywy 2019/1023. Pozostaje otwarte pytanie, czy implementacja mechanizmów wczesnego ostrzegania zostanie uwzględniona w ramach innego projektu ustawy, czy też ograniczy się do doraźnych działań w ramach istniejących programów pomocowych.