Czas zacząć przygotowania do ujawnień taksonomicznych za rok 2023

Co banki ujawnią w roku 2023? 

W tym roku – podobnie jak w poprzednim – banki muszą ujawnić udział w aktywach ogółem ekspozycji wobec działalności kwalifikującej się do Taksonomii. Tym, co odróżnia tegoroczne ujawnienia od zeszłorocznych, jest konieczność pozyskania przez banki danych bezpośrednio od przedsiębiorstw. Rok wcześniej w większości przypadków ujawnienia przedsiębiorstw niefinansowych nie były jeszcze dostępne na moment sporządzania ujawnień przez banki (większość przedsiębiorstw publikowała sprawozdania równolegle do banków), zatem udział działalności kwalifikującej się do Taksonomii był szacowany przede wszystkim w oparciu o PKD klientów. W 2023 roku ujawnienia przedsiębiorstw niefinansowych są już dostępne i należy je wykorzystać – rozporządzenie unijne jasno wskazuje, że źródłem informacji powinny być ujawnienia spółek, a nie własne oszacowania banku. Zatem aktualnie Banki po raz pierwszy zderzają się z wyzwaniem pozyskiwania danych taksonomicznych z ujawnień swoich klientów.  

Dodatkowym elementem ujawnień w 2023 roku powinny być wzory dotyczące energii jądrowej i gazu ziemnego wprowadzone Rozporządzeniem 2022/1214. Z opublikowanego 19 grudnia 2022 roku dokumentu Komisji Europejskiej zawierającego pytania i odpowiedzi (Draft Commission Notice) (3) wynika, że w ujawnieniach banków za rok 2022 powinny znaleźć się następujące wzory: 

• Wzór 1 – Działalność związana z energią jądrową i gazem ziemnym, 
• Wzór 4 – Działalność gospodarcza kwalifikująca się do systematyki, ale niezgodna z systematyką (w zakresie energii jądrowej i gazu ziemnego), 
  
• Wzór 5 - Działalność gospodarcza niekwalifikująca się do systematyki (w zakresie energii jądrowej i gazu ziemnego). 
  

Mimo wszystko zakres danych, które banki muszą pozyskać w tym roku, jest relatywnie ograniczony. Wymagane są najwyżej po dwa KPI dotyczące działalności kwalifikującej się do Taksonomii dla każdej ze spółek podlegających pod NFRD, wobec których bank posiada ekspozycje w portfelu bankowym (kredyty, instrumenty dłużne i kapitałowe). Te przejściowe ujawnienia stanowią jedynie niewielki fragment docelowych ujawnień i na tym etapie nie pojawiają się jeszcze wszystkie wyzwania z nimi związane.  

Tegoroczne ujawnienia to dopiero przedsmak tego, co czeka banki w kolejnych latach 

Odpowiednio wczesne rozpoczęcie przygotowań do pełnych ujawień w zakresie zgodności z Taksonomią – które banki będą musiały sporządzać począwszy od przyszłego roku – jest kluczowe w obliczu istotnie większej ilości danych koniecznych do pozyskania w kolejnych latach. Poszerzać się będzie zarówno zakres przedmiotowy ujawnień (więcej wymaganych informacji, nowe KPI), jak i podmiotowy (więcej klientów objętych ujawnieniem banków w związku z wejściem w życie CSRD).   

Będzie to zatem ogrom danych dotyczących klientów korporacyjnych. Banki powinny już teraz zacząć przygotowania do zbierania tych danych, obejmujące m.in. utworzenie systemów do przechowywania danych, wypracowanie procesów ich gromadzenia (w ramach przeglądu sprawozdań niefinansowych, monitoringu klienta, procesu udzielania kredytu), czy odpowiednie zwiększenie zasobów ludzkich i szkolenia. 

KPI publikowane przez przedsiębiorstwa podlegające pod NFRD będą przydatne w odniesieniu do finansowania ogólnego, tj. gdy nie jest znane przeznaczenie kredytu czy środków z emisji obligacji. W przypadku kredytów celowych lub emisji, które finansują konkretne inwestycje, pożądana jest ocena finansowań pod kątem technicznych kryteriów klasyfikacji do taksonomii. Może być ona przeprowadzona np. w oparciu o informacje pozyskane podczas procesu monitoringu klientów, w tym informacje dotyczące ewentualnych wskaźników wiążących się z finansowanymi inwestycjami. Dużo zależy od celu finansowania (rodzaju finansowanej działalności) oraz odpowiadającym mu technicznym kryteriom kwalifikacji. Wydaje się, że istotną rolę mogą odegrać tu finansowania związane z OZE, które są wymienione w pkt. 4 w ramach technicznych kryteriów kwalifikacji do Taksonomii. 

Należy mieć na uwadze, że samo pozyskanie danych z ujawnień przedsiębiorstw podlegających pod NFRD to tylko jeden z niezbędnych kroków do przygotowania ujawnień. Duże znaczenie ma przełożenie tych danych na ujawnienia banku, a więc przygotowanie algorytmów wyliczeń. Mówi się, że metodologia wyliczenia to ok. 40% pracy nad przygotowaniem ujawnień. 

Kolejne wyzwanie – kredyty dla gospodarstw domowych 

Mimo iż Taksonomia dotyczy głównie działalności przedsiębiorstw, to w ujawnieniach banków pojawia się także kategoria „kredyty dla gospodarstw domowych”. Już od przyszłego roku banki będą musiały je ujawnić w podziale na kwalifikujące się i zgodne z Taksonomią. Ujawnienie obejmie następujące rodzaje kredytów: 

• kredyty hipoteczne, 
• kredyty na renowacje budynków, 
  
• kredyty na zakup pojazdów silnikowych. 
  

O ile w przypadku ujawnień dotyczących finansowania przedsiębiorstw podlegających pod NFRD mamy do czynienia z dużym wyzwaniem w postaci pozyskiwania odpowiednich danych, to w przypadku kredytów dla gospodarstw domowych oprócz samego pozyskania danych, konieczna będzie też ocena tych danych przez bank pod kątem spełnienia technicznych kryteriów kwalifikacji do Taksonomii – mamy tu więc pewną analogię do finansowania celowego. Co więcej, samo pozyskanie danych również przysporzy więcej trudności, gdyż informacje o nieruchomościach czy pojazdach nie są tak ustrukturyzowane i ogólnodostępne, jak ujawnienia przedsiębiorstw podlegających pod NFRD. Dotychczas nie było to powszechną praktyką w bankach, aby pozyskiwać świadectwa charakterystyki energetycznej budynków, szczegółowe dane o przebiegu prac remontowych, wielkość emisji pojazdów czy informacji o hałasie wytwarzanym przez opony - konieczna będzie zatem interakcja z klientem.  

Widać zatem, że intensywne przygotowania do ujawnień taksonomicznych powinny rozpocząć się także w obszarach kredytów detalicznych w bankach, jeżeli te chcą pokazać kredyty gospodarstw domowych jako zgodne z Taksonomią. Przed nimi jeszcze wiele pracy w zakresie zidentyfikowania potrzebnych danych, wdrożenia procesu ich pozyskiwania, a następnie oceny zgodności z kryteriami taksonomicznymi.