Agile, AI i automatyzacja: Nowe wyzwania dla umiejętności pracowników oraz przyszłość rynku pracy

Automatyzacja & AI: Kluczowe umiejętności i kompetencje pracowników 

Jakie umiejętności i kompetencje są najbardziej poszukiwane w świetle postępującej automatyzacji oraz jak pracownicy mogą się do tego dostosować? Pod warstwą domysłów i stosowanych uproszczeń związanych z automatyzacją i AI kryje się bowiem w dużej mierze lęk związany ze stabilnością miejsc pracy. 

W zakresie umiejętności twardych nie sposób pominąć trzech kluczowych aspektów związanych z programowaniem i inżynierią oprogramowania, analizą danych, statystyką oraz szeroko pojętymi technologiami czy innowacjami. Aby skutecznie odnaleźć się w „zrobotyzowanym” świecie warto rozumieć języki programowania (np. Python), posiadać zdolność tworzenia oraz testowania oprogramowania. Chcąc wykorzystać w praktyce możliwości AI należy zrozumieć algorytmy i modeli AI oraz posiadać przynajmniej podstawową wiedzę na temat algorytmów uczenia maszynowego czy głębokiego.

Inną komplementarną umiejętnością jest analizowanie i interpretowanie danych, szczególnie biorąc pod uwagę ogromne ilości danych (ang. Big data), które są generowane w dzisiejszym świecie. Pomocna w tym zakresie może okazać się umiejętność korzystania z narzędzi wspomagających analizę oraz wspierających organizację w podejmowaniu decyzji opartych na danych (ang. data driven decision making). Znajomość nowych technologii oraz aplikowania ich do szybko zmieniających się środowisk pozwala na pełne wykorzystanie wartości dodanej płynącej z systemów automatyzacji.

Oprócz kompetencji czysto technicznych, nie można pominąć znaczenia wiedzy specjalistycznej, ponieważ każdy wymóg związany z transformacją technologiczną wynika z potrzeb biznesowych. Te zaś zależą od profilu prowadzonej działalności, może to być wiedza z zakresu marketingu w celu zarządzania relacjami z klientami (ang. Customer Relationship Management – CRM), monitorowania aktywności klientów, wysyłania spersonalizowanych wiadomość e-mail. Biegłość w zakresie wspomnianych już wcześniej procesów biznesowych, która pozwoli na automatyzację powtarzalnych czynność dzięki np. przetwarzaniu zamówień, zarzadzaniu dokumentacją. A także zrozumienie zagadnień finansów i księgowości, które pozwoli na m.in. automatyczne księgowanie faktur, czy przetwarzanie transakcji bankowych.

W kontekście powyższych umiejętności nie można pominąć roli szkoleń i ciągłego podnoszenia kompetencji. W zależności od specjalizacji mogą to być szkolenia z zakresu analizy procesów biznesowych i ich optymalizacji, z technologii i narzędzi związanych z automatyzacją – w tym RPA, ERP, CRM, analityki danych, uczenia maszynowego oraz przetwarzania dużych zbiorów danych (Big Data), narzędzi do wizualizacji danych, a także programowania. Przy czym automatyzacja, a tym samym związana z nią transformacja wymaga również zarzadzania projektami oraz niezbędnych umiejętności w zakresie skutecznego planowania, monitorowania i realizacji projektów. W tym obszarze z powodzeniem odnajdą się osoby, które chcą działać na styku technologii i biznesu wykorzystując m.in. umiejętności miękkie.

Kompetencje przyszłości

Świat zmienia się w tempie szybszym, niż kiedykolwiek do tej pory. Aby odnaleźć się na współczesnym i przyszłym rynku pracy pracownicy muszą zainwestować także w rozwój kompetencji miękkich. 

Elastyczność i „zwinność”

Myśląc o zmianie, najbardziej naturalnym skojarzeniem jest „Agile”, czyli metodyka stworzona do użycia w środowisku o dużej zmienności, która bazuje na iteracyjności pracy. Praca w Agile odbywa się w krótkich cyklach, po których każdorazowo następuję weryfikacja, czy wypracowane rozwiązanie lub produkt na pewno spełnia wymagania. Jeśli nie, tanim kosztem jesteśmy w stanie go poprawić lub stworzyć od początku. Pracownicy również muszą umieć zaadaptować się do szybkich i częstych zmian, pamiętając przy tym, że nie są one niczym złym, a jedynie elementem codzienności. Stąd wzrost znaczenia automatyzacji w środowisku pracy będzie również zwiększał zapotrzebowanie na osoby znające metodyki zwinne – nie tylko w teorii, ale i doświadczone w pracy z nimi.

Zrozumienie realnej potrzeby i skupienie na wartości to kolejna ważna umiejętność, która będzie coraz bardziej potrzebna na rynku pracy. Agile, poprzez priorytetyzację i ciągłe doskonalenie w oparciu o feedback klienta końcowego, skupia się na dostarczeniu dokładnie tego, co jest potrzebne. Wbrew pozorom nie jest łatwa umiejętność, ponieważ jako ludzie mamy tendencję do przykładania dużej wartości do wykonanej przez nas pracy. Na obecnym i przyszłym rynku pracy istotne jednak będzie umiejętne odcięcie się od takiego podejścia na rzecz podążania za potrzebą szeroko pojętego klienta.

Bezpośrednio z krótkich cykli wytwórczych wynika także stały feedback i umiejętność adaptacji. Konieczna jest umiejętność jego dawania, przyjmowania oraz wdrażania zmian z niego wynikających. W efekcie, komunikacja pomiędzy pracownikami na wszystkich poziomach musi być transparentna i otwarta. Każdy powinien uczyć się, w jaki sposób dawać dobry feedback, zarówno pozytywny, jak i konstruktywny. Z drugiej strony konieczna będzie również umiejętność przyjęcia takiej informacji oraz wdrożenia zmian.

Ze względu na potrzebę przepływu informacji, skrócenie cykli wytwórczych itp., praca zespołowa coraz bardziej zyskuje na popularności i bycie „graczem zespołowym”, który potrafi pracować w grupie, staje się coraz bardziej istotne. Zwłaszcza, gdy mowa o automatyzacji, która wymaga ciągłej komunikacji, gromadzenia informacji i odpowiadania na feedback czy adaptacji do zmian: praca zespołowa wykorzystuję synergię ludzi z różnych obszarów, z różnym zestawem umiejętności, aby tworzyć wartościowe produkty.

Wszystkie powyższe cechy skupiają się wokół jeszcze jednej, nie mniej ważnej cechy: umiejętności stałego uczenia się. Nieustanny rozwój technologiczny, praca z coraz młodszymi ludźmi, którzy prezentują inne style pracy, a także konieczność dostosowania się do potrzeb rynkowych zdecydowanie utrudniają stałe wykorzystywanie tradycyjnego spojrzenia na świat czy biznes. Dlatego ważne jest, aby pracownicy kładli nacisk na rozwój umiejętności uczenia się przez całe życie. Aktywne poszukiwanie nowej wiedzy, zarządzanie czasem oraz inicjowanie własnego rozwoju są kluczowe dla sukcesu zawodowego w erze automatyzacji.

Kreatywność i innowacyjność

Wzrost znaczenia automatyzacji przekłada się bezpośrednio na konieczność rozwoju kreatywności u pracowników. Wynika to ze zrozumienia:

• możliwości automatyzacji
  Co można automatyzować i jak te automaty dalej rozwijać? Potrzebna jest do tego nie tylko znajomość procesu, ale też duża doza kreatywności, aby projektować i optymalizować automatyzacje;

• potencjału możliwości i znalezieniu nowych zadań
  Wdrożenie automatyzacji odbiera pewną część zadań dotychczas je wykonującym pracownikom. Przy czym, celem automatyzacji nie jest pozbycie się czy zmniejszenie siły roboczej w organizacji, a jedynie wykorzystanie tego potencjału gdzie indziej. W efekcie, kluczową potrzebą jest kreatywność w poszukiwaniu nowych zadań i przestrzeni do rozwoju – zarówno siebie, jak i organizacji.

Umiejętności interpersonalne

Choć mogłoby się wydawać, że tam gdzie króluje technologia, nie ma miejsca na emocje. Jednak w każdym środowisku, a szczególnie wysokozmiennym, kluczową rolę odgrywają interakcje międzyludzkie. Aby były one właściwe, konieczna jest transparentna i stała komunikacja, która będzie też odpowiednio dostosowana do odbiorców. Co za tym idzie, ważna jest także empatia – nie da się budować zdrowego środowiska pracy bez rozumienia ludzkich emocji. We współczesnym biznesie, niezależnie od obszaru czy roli, absolutnie konieczne jest rozwijanie przez ludzi tych umiejętności, które sprawiają, że wszystkim żyje się i pracuje lepiej.