Polska Strefa Inwestycji – znany instrument, nowe zasady

Limity intensywności pomocy w poszczególnych regionach mają bezpośredni wpływ na kalkulację puli pomocy publicznej, dlatego są istotnym elementem determinującym atrakcyjność instrumentu. Dodatkowo, od intensywności wsparcia uzależniona jest także liczba kryteriów jakościowych, jakie zobowiązany jest spełnić inwestor by otrzymać decyzję o wsparciu oraz okres ważności samej decyzji. Od 1 stycznia 2022 r. poziomy te przedstawiają się następująco: >patrz tabela

Zmiana katalogu wspieranych inwestycji w woj. mazowieckim, wielkopolskim i dolnośląskim

Przepisy nowelizujące PSI modyfikują także kwestię kategorii wspieranych inwestycji w niektórych regionach. Ważna zmiana dotyczy dużych przedsiębiorców realizujących inwestycję w regionie mazowieckim regionalnym, którzy do tej pory nie mogli ubiegać się o wsparcie dla inwestycji dotyczących założenia nowego zakładu lub zwiększenia zdolności produkcyjnych, jeśli prowadzili już taką działalność na terenie województwa mazowieckiego. Inwestorzy z tego regionu od 1 stycznia 2022 r. mogą ubiegać się o wsparcie dla wszystkich typów inwestycji początkowej.

Niemniej jednak, ograniczone pozostają możliwości ubiegania się o wsparcie dla inwestycji realizowanych w regionie warszawskim stołecznym, gdzie duży przedsiębiorca będzie mógł uzyskać wsparcie jedynie na inwestycję początkową na rzecz nowej działalności gospodarczej, rozumianej jako:

• inwestycja w rzeczowe aktywa trwałe lub wartości niematerialne i prawne związane z założeniem nowego zakładu lub z dywersyfikacją działalności zakładu, pod warunkiem że nowa działalność, która ma być prowadzona, nie jest taka sama jak działalność poprzednio prowadzona w danym zakładzie ani podobna to takiej działalności;
• nabycie aktywów należących do zakładu, który został zamknięty lub zostałby zamknięty, gdyby nie został nabyty, i który jest nabywany przez inwestora niezwiązanego ze sprzedawcą, pod warunkiem że nowa działalność, jaka ma być prowadzona z wykorzystaniem nabytych aktywów, nie jest taka sama, jak działalność prowadzona w zakładzie przed nabyciem ani podobna to takiej działalności.

Zmiany dotknęły też region stołeczny wschodni i zachodni, z m. st. Warszawa, w których uzyskanie decyzji o wsparciu nie jest możliwe.

Ograniczenia dotyczą także województwa wielkopolskiego i dolnośląskiego, gdzie o wsparcie mogą ubiegać się przedsiębiorcy planujący wyłącznie inwestycję początkową na rzecz nowej działalności gospodarczej.

Poszerzenie listy lokalizacji z niższym progiem wejścia

W wyniku nowelizacji przepisów do listy dotychczasowych miast średnich tracących funkcje społeczno-gospodarcze, dodano 17 nowych miast. Lista została uzupełniona o następujące miasta: Chojnice, Chodzież, Głogów, Iławę, Legnicę, Lębork, Lubartów, Łask, Łuków, Opoczno, Ostródę, Piekary Śląskie, Siemianowice Śląskie, Stargard, Świdnicę, Świecie, Zawiercie.

Na terenie wskazanych wyżej miast, gmin, w których położone są te miasta oraz gmin graniczących z tymi gminami lub tymi miastami, inwestorzy uprawnieni są do skorzystania z najniższego, preferencyjnego progu minimalnej wartości inwestycji, wynoszącego 10 mln PLN (niezależnie od poziomu bezrobocia w powiecie).

Jeszcze niższe progi wejścia dla średnich przedsiębiorstw i preferencje z tytułu reinwestycji

Kolejną istotną zmianą jest zwiększenie skali obniżki minimalnych kosztów inwestycji dla średnich przedsiębiorstw. Dotychczas mogli liczyć oni na obniżenie progu wejścia o 80 proc., obecnie obniżka wynosi 90 proc. Ponadto, w przypadku dużych i średnich przedsiębiorców możliwa będzie redukcja minimalnej wartości inwestycji o 50 proc. w przypadku reinwestycji, tj. w przypadku inwestycji dotyczących:

• zwiększenia zdolności produkcyjnych istniejącego zakładu,
• dywersyfikacji produkcji zakładu przez wprowadzenie produktów uprzednio nieprodukowanych w zakładzie,
• zasadniczej zmiany dotyczącej procesu produkcyjnego istniejącego zakładu.

Jak wynika z uzasadnienia do nowych przepisów, preferencja ta obowiązywać powinna tylko przez rok od wejścia w życie nowych przepisów, natomiast ograniczenie to nie ma odzwierciedlenia w treści ogłoszonych przepisów.

WAŻNE!

Istnieje realne ryzyko, że wskazana obniżka dla reinwestycji przestanie obowiązywać po roku, dlatego warto już teraz aplikować o wsparcie, aby skorzystać z obniżonych progów wejścia w przypadku reinwestycji.

Nie wszystkie zmiany korzystne dla inwestorów

Wprowadzone zmiany uniemożliwiają skorzystanie z obniżenia minimalnej wartości kosztów kwalifikowanych inwestycji o 95 proc. dla przedsiębiorstw prowadzących działalność B+R. Pozostawiono jednak preferencyjne warunki, tj. redukcję progu wejścia o 95 proc. dla sektora usług nowoczesnych, jednocześnie doprecyzowując, że z preferencji tej mogą skorzystać wyłącznie średni i duzi przedsiębiorcy (mali przedsiębiorcy korzystają z obniżki o 95 proc. ze względu na ich wielkość) i tylko w przypadku, gdy przedmiotem decyzji o wsparciu jest działalność wpisująca się wyłącznie w sektor nowoczesnych usług.

Dodatkowo, obowiązujące przepisy pozwalały na określanie w decyzjach o wsparciu maksymalnej wartości kosztów, w odniesieniu do których kalkulowana jest pula zwolnienia na poziomie 130 proc. kosztów minimalnych. Obecnie inwestorzy nie będą mieli tej możliwości, przez co elastyczność co do zaliczania do kosztów kwalifikowanych, niedoszacowanych na etapie aplikowania o wsparcie kosztów, została całkowicie ograniczona.

Modyfikacja kryteriów jakościowych

Nowelizacja przepisów dotyczyła także treści kryteriów jakościowych, do których spełnienia zobowiązani są przedsiębiorcy. Największe zmiany dotyczą wykreślenia dotychczasowych i pojawienia się nowych kryteriów. W nowej treści przepisów zdecydowano o wykreśleniu dwóch kryteriów:

• Osiągnięcie odpowiedniego poziomu sprzedaży poza terytorium RP (w ramach kryteriów dla inwestycji realizowanej w sektorze przemysłowym),
• Utworzenie centrum nowoczesnych usług dla biznesu o zasięgu wykraczającym poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (w ramach kryteriów dla inwestycji realizowanej w sektorze usług).

W ich miejsce pojawiły się aż cztery nowe kryteria, w związku z czym inwestorzy mają aktualnie wybór z puli aż 13 (dla inwestycji w sektorze przemysłowym) lub 12 (dla inwestycji w sektorze usług) kryteriów, w porównaniu do 10 dotychczas możliwych do wyboru. Nowe kryteria są następujące:

1. Robotyzacja i automatyzacja procesów – przedsiębiorca deklaruje, że zakupi w ramach inwestycji i utrzyma odpowiednią liczbę robotów przemysłowych lub innych urządzeń, co do których zgodność z wymaganą normą będzie potwierdzona stosownym certyfikatem wydanym przez producenta danego robota lub urządzenia.
2. Nowa inwestycja w odnawialne źródła energii – przedsiębiorca deklaruje, że część zapotrzebowania energetycznego przedsiębiorcy będzie pochodziła z wybudowanej przez niego, po dniu wydania decyzji o wsparciu, instalacji OZE,
3.  Tworzenie powiązań regionalnych – przedsiębiorca deklaruje, że będzie współpracował z minimum trzema kooperantami prowadzącymi działalność w regionie, w którym realizowana będzie inwestycja (współpraca powinna dotyczyć min. przekazania środków trwałych kooperantom),
4. .Wykorzystanie potencjału zasobów ludzkich – przedsiębiorca deklaruje, że będzie  prowadził przyzakładowy żłobek lub przedszkole lub zleci jego utworzenie i prowadzenie podmiotowi zewnętrznemu, lub będzie pokrywać koszty związane z opieką nad dziećmi do lat 6 pracowników zatrudnionych w zakładzie (przy założeniu, że minimum 20 proc. wszystkich pracowników zatrudnionych w ramach nowej inwestycji chce korzystać ze świadczenia), lub 10 proc. nowozatrudnionych pracowników w ramach nowej inwestycji będzie posiadało orzeczenie o niepełnosprawności.

Zmieniono także brzmienie niektórych dotychczasowych kryteriów. Jedną z długo wyczekiwanych zmian było brzmienie kryterium sektorowego. Do tej pory, aby spełnić kryterium, inwestycja przedsiębiorcy musiała wpisywać się w określony kod statystyczny PKWiU oraz regionalne inteligentne specjalizacje (dla danego województwa). Po wejściu w życie zmian spełnienie obydwu warunków łącznie nie jest już konieczne do spełnienia kryterium. Pomniejszym zmianom uległa także treść pozostałych kryteriów (np. doprecyzowanie, że kryterium posiadania statusu mikro, małego lub średniego przedsiębiorstwa rozpatrywane powinno być na dzień złożenia wniosku o wydanie decyzji o wsparciu).

Podsumowanie

Niewątpliwie nowelizacja zasad dotyczących PSI doprecyzowała część, dotychczas budzących wątpliwość co do jasności, przepisów. Część zmian otworzyła szanse na większe i bardziej atrakcyjne warunki wsparcia, część zaś ograniczyła krąg możliwości dla niektórych przedsiębiorstw. Niemniej jednak Polska Strefa Inwestycji wciąż pozostaje jedną z głównych zachęt inwestycyjnych w Polsce, dzięki którym przedsiębiorcy mogą znacznie obniżyć efektywne koszty inwestycji, dlatego warto w każdym przypadku przyjrzeć się możliwościom jakie oferuje ten instrument.

Artykuł ukazal się w "Rzeczpospolitej" - w tygodniku "Biznes w czasie pandemii", 11.02.2022 r.